خبرگزاری مهر - گروه استانها – مریم یاوری: مطالعات حوزه تجارت خارجی و رشد اقتصادی بیانگر وجود پیوند ناگسستنی بین الگوی تولید، صادرات و واردات است، در واقع صادرات و واردات شرکت‌های بازرگانی که متولی امور تجاری داخلی و خارجی هستند می‌توانند نقش قابل توجهی در رشد اقتصادی داشته باشند.
از سویی باید توجه داشت که در کشورهای در حال توسعه مانند ایران با توجه به وجود مشکلات اقتصادی در زمینه صادرات و کمبود منابع ارزی، تخصیص بهینه منابع داخلی کشور و شناخت مزیت‌های نسبی صادراتی امری ضروری است، در این راستا استان اصفهان به دلیل وجود مجتمع‌ها و کارخانجات صنعتی بزرگ و متنوع و تنوع در تولیدات توان راهیابی به بازارهای بین‌المللی را دارد و در این زمینه از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و می‌توان گفت این استان دارای قابلیت بالا در زمینه خلق ارزش افزوده در صنعت کشور است.
باید توجه داشت که در استان اصفهان طیف وسیعی از صنایع مادر همچون تولید فلزات اساسی، تولید مواد و محصول شیمیایی، فرآورده‌های نفتی، تولید ذغال کک پالایشگاه‌های نفت و سوخت‌های هسته‌ای، تولید محصولات کانی غیرفلزی و.... است که هر کدام از عملکرد اقتصادی وسیعی در سطح ملی و بین‌المللی برخوردار شده‌اند.
در این ارتباط باید توجه داشت که پتانسیل تنوع تولید محصولات در اصفهان این استان را به عنوان یکی از اصلی‌ترین مراکز صادرات کالاهای نفتی و غیرنفتی از کشور تبدیل کرده است اما باید بررسی کرد که آیا مطالبات تولید کنندگان اصفهانی در حوزه صادرات اجابت می‌شود یا خیر؟
۴ محصول عمده صادراتی اصفهان
رسول کوهستانی پزوه، مدیرکل گمرکات استان اصفهان در این ارتباط ضمن ارائه گزارشی در خصوص پتانسیل‌های صادراتی گمرکات استان اصفهان به خبرنگار مهر گفت: عمده‌ترین محصولات صادراتی گمرکات استان اصفهان شامل چدن آهن و فولاد به ارزش ۴۳۹ میلیون دلار و سهم ۴۵ درصدی، محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی ۱۷۲ میلیون دلار با سهم ۱۸ درصد، محصولات تولید شده از آهن و فولاد ۶۳ میلیون دلار با سهم هفت درصد، فرش ماشینی و دستباف ۵۹ میلیون دلار با سهم ۶ درصد و محصولات لبنی با ۵۶ میلیون دلار و سهم ۶ درصد و سایر کالاها ۱۸۱ میلیون دلار با سهم ۱۹ درصد هستند.
وی در خصوص میزان صادرات سالانه از گمرکات استان اصفهان نیز اظهار کرد: صادرات گمرکات استان اصفهان در سال ۱۴۰۱ یک میلیارد و ۵۳۱ میلیون دلار و به وزن ۲ میلیون ۳۸۴ هزار تن بوده که این میزان در سال ۱۴۰۰ به ارزش یک میلیارد و ۳۵۵ میلیون دلار و به وزن ۲ میلیون و ۱۵۲ هزار تن و در سال ۱۳۹۹ به ارزش ۹۰۶ میلیون دلار و به وزن یک میلیون و ۸۶۲ هزار تن بوده است.
مهم ترین کشورهای مقصد صادرات از اصفهان
مدیرکل گمرکات استان اصفهان در زمینه مقاصد صادرات محصولات استان اصفهان در سال جاری و نسبت به سال گذشته نیز تصریح کرد: کشور عراق به ارزش ۳۴۷ میلیون دلار با ۱۴ درصد کاهش و با سهم ۳۶ درصد، پاکستان ۲۲۴ میلیون دلار با ۳۴ درصد افزایش و با سهم ۲۳ درصد، افغانستان ۸۳ میلیون دلار با ۳۴ درصد رشد و با سهم ۹ درصد، ترکیه ۷۵ میلیون دلار با ۲۹ درصد کاهش و با سهم ۸ درصد و امارات متحده عربی ۶۲ میلیون دلار با ۳۴ درصد رشد و با سهم ۶ درصد مهمترین مقاصد صادراتی گمرکات استان اصفهان بوده است.
وی میزان ارزآوی صادرات گمرکات استان اصفهان در ۸ ماه امسال از طریق گمرکات استان اصفهان را یک میلیون و ۵۵۰ هزار تن و به ارزش ۹۷۰ میلیون و ۳۲۷ هزار دلار اعلام کرد و افزود: باید توجه داشت که استان اصفهان علی رغم همه ظرفیت‌های موجود تولید در رده بندی استان‌های کشور رتبه پنجم را به خود اختصاص داده است.
کوهستانی پزوه با اشاره به نقش و جایگاه صادرات در توسعه استان نیز ابراز کرد: صادرات مهمترین عامل در رونق تولید و مهار تورم است و توسعه استان به جز افزایش صادرات محقق نخواهد شد.
ارزیابی در محل تولید و بارگیری کالای صادراتی در اقصی نقاط اصفهان
مدیرکل گمرکات استان اصفهان با اشاره به نقاط قوت استان اصفهان در زمینه صادرات تصریح کرد: استفاده حداکثری از ظرفیت‌های قانونی در ارائه تسهیلات و اختیارات تفویض شده، استرداد حقوق ورودی کالاهای وارداتی که در کالای صادراتی به کار رفته است، برگزاری جلسات تخصصی با تولید کنندگان و صادرکنندگان صنوف مختلف، برگزاری میز خدمت دوشنبه پایانی هر ماه در اتاق بازرگانی، امکان اظهار کالا در ۲۴ ساعت شبانه روز و ۷ روز هفته، ارزیابی در محل تولید و بارگیری کالای صادراتی در اقصی نقاط استان در محل مورد درخواست صاحب کالا، ارزیابی کالای صادراتی بدون تخلیه در انبار گمرک (حمل یکسره)، ارزیابی کالای صادراتی بر روی کامیون و در پایانه‌ها، کار گروترمینال فرودگاه شهید بهشتی و گمرک تجاری فرودگاه، داشتن کارمندان متعدد و با تخصص بالا، استقرار بارانداز کانتینری در گمرک اصفهان و داشتن ریل باز اختصاصی در گمرک اصفهان از مزیت‌های صادراتی در استان اصفهان است.
اصفهان پایانه صادرات محصولات کشاورزی ندارد
وی در خصوص نقاط ضعف و تهدیدهای صادرات در استان اصفهان نیز تصریح کرد: گستردگی استان اصفهان از سمت شرق با ۳۸۰، از سمت غرب و شمال حدود ۲۲۰ و از سمت جنوب ۱۵۰ کیلومتر، عدم گمرکی بودن اماکن راه آهن اصفهان، نبود پایانه صادراتی گل و گیاه و محصولات کشاورزی و گلخانه‌ای، مشکلات معیشتی و رفاهی همکاران گمرک با توجه به تعطیل ناپذیر بودن گمرگ، نبود پروازهای باری به مقاصد تجاری به ویژه آسیای میانه و مسکو، نبود مناطق ویژه اقتصادی در استان اصفهان، کمبود کانتینرهای یخچالی و صادراتی و زمان بر بودن صادرات از طریق ریل از تهدیدات صادرات در اصفهان است.
بی توجهی تولیدکنندگان به استانداردهای صادراتی
همچنین رضا چینی، رئیس کانون کارفرمایان استان اصفهان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به چالش‌های حوزه صادرات از استان اصفهان اظهار کرد: در این راستا در گام اول باید به این نکته توجه داشت که تولیدکنندگان باید به استانداردهای مورد نیاز کشور مقصد در تولید محصولات توجه داشته باشند.
وی افزود: باید توجه داشت که امروز کشورهای آسیای میانه نیازمند محصولاتی با استانداردهای اروپایی هستند و باید صنایع نیز تولیدات خود را با این استانداردها نزدیک کنند.
این فعال حوزه اقتصادی با بیان اینکه در حال حاضر اغلب تولیدات استان اصفهان استانداردهای مورد نیاز کشورهای افغانستان، پاکستان و دیگر کشورهای همسایه را دارند، ادامه داد: این در حالی است که باید برای دستیابی به بازارهای بیشتر نیازمند ارتقای کیفیت تولیدات در بسیاری از بخش‌ها هستیم.
حمل و نقل چالش بزرگ صادرات از اصفهان
وی در ادامه حمل ونقل را چالشی بزرگ در حوزه صادرات محصولات از استان اصفهان دانست و گفت: باید توجه داشت که امروز حمل و نقل دارد بیشتر از تحریم‌ها به تولید کنندگان آسیب می‌زند، ناوگان فرسوده و خط ریلی اصلاً جوابگوی نیاز استان نیست، میانگین سنی ناوگان جاده‌ای به بیش از ۲۵ سال رسیده و این امر اصلاً مناسب نیست.
چینی همچنین به چالش‌های شبکه حمل و نقل دریایی اشاره کرد و افزود: اگر این سیستم را نداشتیم بهتر بود چرا که می‌توانستیم از ظرفیت‌های بین المللی استفاده کنیم.
وی اضافه کرد: در سیستم صادرات دریایی بعضاً شرایطی بوده که تا ۶ ماه محصولات صادراتی در کشتی نگه داشته شده و منتظر پر شدن ظرفیت مانده‌اند و این در حالی است که این امر تعهد صادرکنندگان در برابر تقاضاهای بازار جهانی را خدشه دار می‌کند.
به روز نبودن ماشین‌آلات و تجهیزات تولیدی در واحدهای صنعتی در اصفهان
این فعال حوزه اقتصادی تصریح کرد: به روز نبودن ماشین‌آلات و تجهیزات تولیدی در واحدهای صنعتی و عدم دانش لازم برای استفاده بهینه از فناوری‌ها از مشکلات مهم صنایع اصفهان در تولید مناسب برای صادرات به شمار می‌رود از سویی نیز باید توجه داشت که ضعف وجود سازوکار مناسب برای مدیریت دانش در واحدها و نهادینه کردن دانش به منظور انتقال و یادگیری از دیگر مشکلات صنایع استان در این زمینه است.
پای صادرات در اصفهان لنگ است و باید برای تحقق این امر که به عنوان محوری برای توسعه اقتصادی نیز تلقی می‌شود، تصمیمی درست و اقدامی عاجل صورت گیرد و در این راستا انتظار می‌رود مسؤولان در حوزه سیاست‌گذاری در زمینه تحقق بنادر خشک و مناطق ویژه اقتصادی در استان صنعتی کشور بیش از گذشته توجه داشته باشند.