دکتر حسین علایی، فرمانده اسبق نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و کارشناس مسائل استراتژیک هم ضمن ا شرکت در میزگرد خبرگزاری مهر تحلیل خود پیرامون ابعاد سیاسی و رسانه ای گزارش نهادهای اطلاعاتی آمریکا پیرامون فعالیت های صلح آمیز هسته ای کشورمان را ابراز کرد.
وی با اشاره به اینکه تنها 3 صفحه از گزارش 130 صفحه ای این نهادها مربوط به موضوع هسته ای و منتشر شده است گفت: آنچه که مشخص است این است که سازمان های اطلاعاتی آمریکا پس از حادثه 11 سپتامبر به این نتیجه رسیده اند که یک نقص بزرگ در سیستم اطلاعاتی آمریکا وجود دارد.
علایی افزود: به همین خاطر آنها یک ستادی بالای سر این نهادهای اطلاعاتی درست کردند از این 16 سازمان اطلاعاتی 8 مورد آن کاملا نظامی و تخصصی است. این ستاد برای این است که مجموعه اطلاعات را دریافت و پس از دریافت و تجزیه و تحلیل این گزارش ها یک گزارش نهایی را در اختیار رئیس جمهور قرار دهد.
| آمریکایی ها تا قبل از صدور گزارش NIE در شرایطی گیر کرده بودند که در آن شرایط خودشان را مدام به دنیا بدهکار می کردند چون اگر ایران غنی سازی را کنار نمی گذاشت این مسئله علامت شکست آمریکا بود از آن طرف هم انتظار حمله را بوجود آورده بودند |
فرمانده اسبق نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با اشاره به اینکه گزارش نهادهای اطلاعاتی هر روز دو صفحه به رئیس جمهور آمریکا ارائه می شود، اظهار داشت: این گزارش ها تمام شرایط امنیتی آمریکا و جهان را به طور خلاصه وار در اختیار جرج بوش قرار می دهد.
علایی افزود: گزارش هایی که در زمان جنگ عراق این نهادهای اطلاعاتی تهیه کردند بر مبنای این تحلیل شد که صدام سلاح هسته ای و کشتار جمعی دارد و طی آن به عراق حمله کردند بعدها با چالش های جدی مواجه شد و در اصالت این گزارش ها تردید ایجاد شد و در آن زمان وجهه سازمان های اطلاعاتی آمریکا زیر سئوال رفت.
وی یکی از دلایل انتشار گزارش NIE را احیای وجهه سازمان های اطلاعاتی آمریکا توصیف کرد و گفت: در شرایط فعلی مهمترین چالشی که آمریکا دارد، چالش ایران است و چالشی بزرگتر از ایران برای آمریکا وجود ندارد و موضوع هسته ای باعث شده است که ایران را به عنوان بزرگترین خطر امنیت منطقه و حتی امنیت جهانی مطرح کند. موضوع هسته ای سه سال است که به مهمترین اولویت سیاست خارجی آمریکا تبدیل شد.
علایی تصریح کرد: در شرایط سه سال گذشته آمریکایی ها توانستند با استفاده از ابزارهای دیپلماسی و جمع کردن کشورهای 1+5 فضایی از ابهام در مورد مسئله هسته ای ایران ایجاد کنند و بر اساس این فضای ابهام افکار عمومی جهان و دولتمردان را به این سمت و سو هدایت کنند که فعالیت های هسته ای ایران مشکوک به امور نظامی است و برای این کار خود دو دلیل عمده می آوردند اول اینکه ایران که دارای نیروگاه نیست پس چرا غنی سازی می کند و نکته دوم اینکه ایران اصولا به انرژی هسته ای نیاز ندارد چون سرشار از انرژی فسیلی است لذا اینکه ایران به دنبال غنی سازی است مشکوک است.
این کارشناس مسائل استراتژیک تصریح کرد: از طرف دیگر موضوع مهم دیگر این بود که ایران به حرف این قدرتهای بزرگ گوش نکرد و این همه خسارت اقتصادی و انزوای بین المللی را برای هسته ای شدن تحمل کرد. آنها این نکته را هم اثبات کننده تلاش ایران برای دستیابی به سلاح هسته ای عنوان می کردند.
فرمانده اسبق ستاد مشترک سپاه پاسداران ادامه داد: اما همکاری های ایران و آژانس باعث شد رسما اعلام شود که هیچ سرنخی از اینکه برنامه هسته ای ایران خارج از چارچوب صلح آمیز است وجود ندارد. در دوره دولت احمدی نژاد همکاری های ایران با آژانس از حد پروتکل الحاقی هم بعضا فراتر رفت و حتی از برخی از مراکز نظامی هم اجازه بازدید دادند و حتی اجازه مصاحبه با دانشمندان هسته ای. در صورتیکه در دولت قبلی این اتفاقات نیفتاده بود.
وی تاکید کرد: با این میزان همکاری گسترده فضای ابهام و فضای مشکوک در مورد فعالیت هسته ای ایران کم شد البته غربی ها همچنان بر مشکوک بودن این فعالیت ها تاکید می کنند و در آستانه صدور قطعنامه سوم هم هستند.
علایی گفت: صدور زنجیره قطعنامه ها آمریکایی را به جایی می رساند که از ابزار دیپلماسی و شورای امنیت برای اعمال فشار به ایران استفاده کردند اما ایران حتی حاضر نشد یک ساعت غنی سازی را تعلیق کند در این شرایط این مسیر طی شده و این تقابل باید به یک سرانجام می رسید یا ایران کوتاه می آمد تا آنها احساس پیروزی کنند یا آنها باید مسیر را عوض می کردند.
| من فکر نمی کنم نهادهای اطلاعاتی بنا به دستور یا مصلحت این گزارش را داده باشند نظام اینگونه نهادها در آمریکا بر اساس کار تخصصی استوار است. آنها صرفا اطلاعات را ارائه می کنند و قضاوت بر عهده دولتمردان است |
وی تاکید کرد: آمریکایی ها با صدور زنجیره ای قطعنامه ها عملا انتظار حمله نظامی را بوجود آوردند آمریکا در طی این سه سال از همه ابزارهای خود استفاده کرد و دائما هم می گفت، گزینه نظامی روی میز است و حتی بوش گفت ممکن است این مسئله به جنگ جهانی سوم کشیده شود. با چنین فضایی انتظار عجیبی در افکار عمومی ودولتمردان جهان ایجاد شده بود که حمله به ایران قریب الوقوع است. حتی برخی از سران کشورهای عربی با مذاکرات خود با مقامات کشورمان گفته بودند آمریکا به زودی به شما حمله می کند و بسیاری از کارشناسان هم همین عقیده را داشتند. بنده به هر کجا سفر می کردم اولین سئوال این بود که کی حمله اتفاق می افتد و ...
این کارشناس مسائل استراتژیک با اشاره به اینکه آمریکا بعد از دوره بوش توان انجام عملیات نظامی را از نظر روانی ندارد، گفت: آمریکایی ها تا قبل از صدور گزارش NIE در شرایطی گیر کرده بودند که در آن شرایط خودشان را مدام به دنیا بدهکار می کردند چون اگر ایران غنی سازی را کنار نمی گذاشت این مسئله علامت شکست آمریکا بود از آن طرف هم انتظار حمله را بوجود آورده بودند و این شرایط بغرنجی را برای آمریکایی ها ایجاد کرده بود.
علایی اظهار داشت: این انتظار طولانی به معنای ضعف آمریکایی ها تلقی می شد و این انتظار نمی توانست خیلی طولانی شود.
وی گفت: بنده از سال گذشته تحلیلم این بود که آمریکایی ها توان حمله به ایران را دارند ولی قادر به تصمیم گیری نیستند این هم به مسائل داخلی خودشان بر می گردد چون جریان شدید ضد جنگ حتی در درون محافظه کاران هم بوجود آمده، دموکرات ها هم با جنگ مخالفند، افکار عمومی هم با جنگ مخالفند و هر کس به سمت جنگ برود رای انتخابات آتی را از دست می دهند، جمهوری خواهان امیدوارند همچنان منسب ریاست جمهوری را حفظ کنند.
این کارشناس مسائل استراتژیک تاکید کرد: آمریکا در این شرایط دو گزینه داشت یا حمله به ایران یا پاک کردن این انتظار. باید توجه کنیم که حمله زمانی صورت می گیرد که آمریکایی ها به یقین برسند اگر به ایران برسند پایان ماجرای ایران خواهد بود نه آغاز آن. طرحی هم که برای حمله به ایران در نظر داشتند این بود که فقط از راه دور با استفاده از موشک و بدون دخالت هیچ کشوری حتی اسرائیل ایران را بزنند اما آمریکایی ها به این نتیجه رسیدند که حمله به ایران آغاز چالش است این است که فعلا گزینه نظامی را کنار گذاشتند.
علایی گفت: گزارش نهادهای اطلاعاتی آمریکا می توانست این تغییر شرایط را ایجاد کند. صدور این گزارش احتمال حمله به این ایران را حداقل برای چند ماه تضعیف کرد. دو ماه قبل خیلی ها احتمال حمله نظامی را بسیار قوی می دانستند ولی امروز همان ها تقریبا حمله نظامی را منتفی می دانند.
وی گفت: البته هنوز جریانی در درون آمریکا خواستا برخورد نظامی با ایران است چهره هایی چون جان بولتون و دیک چنی از این جمله هستند ولی بسیاری از عقلا مثل رایس و گیتس وزیران خارجه و دفاع معتقدند که با حمله نظامی چیزی حل نمی شود و می توان تحلیل کرد که فشار اینها هم در انتشار گزارش نهادهای اطلاعاتی موثر بوده است.
فرمانده اسبق ستاد مشترک سپاه پاسداران گفت: این گزارش فضایی را ایجاد کرد که اعتبار بسیار خوبی برای نهادهای اطلاعاتی آمریکا ایجاد شد و آنان این ماموریت را پیدا کردند که اگر پس از این هم حرف بزنند مورد توجه همگان قرار می گیرد.
| مکانیزمی که می تواند این گزارش را به ابتکار عملی برای واشنگتن مبدل سازد به این ترتیب است که آمریکا با صدور چنین گزارشی به کشورهای 1+5 اطمینان می دهد که فعلا گزینه نظامی برای ایران از دستور ما خارج شده و لذا تهدیداتی که در پی چنین فرضی وجود داشت فعلا منتفی است |
علایی گفت: من فکر نمی کنم نهادهای اطلاعاتی بنا به دستور یا مصلحت این گزارش را داده باشند نظام اینگونه نهادها در آمریکا بر اساس کار تخصصی استوار است. آنها صرفا اطلاعات را ارائه می کنند و قضاوت بر عهده دولتمردان است.
این کارشناس مسائل استراتژیک در پاسخ به سئوالی در مورد پیامدهای متنوع NIE بر تحولات داخلی کشور گفت: در دنیای غرب اکثر رسانه های غربی این گزارش را به نفع ایران ارزیابی کردند و تقریبا هیچ رسانه غربی آن را به ضرر ایران برداشت نکرد.
وی در ادامه سخنانش نتیجه گزارش NIE را مهم تر از نفس این گزارش ارزیابی کرد و افزود: باید توجه داشت که همواره در دل هر پیامد سیاسی تهدیدها و فرصت هایی نهفته است که بهره برداری صحیح و مواجهه درست با آن به تبدیل تهدیدها به فرصت های جاری در آن منجر خواهد شد، شما می توانید با گزارش نهادهای اطلاعاتی آمریکا به گونه ای رفتار کنید که برای کشورتان صرفا به منزله یک تهدید بروز و ظهور یابد.
علایی ادامه داد: باید تصریح کرد که این گزارش حداقل در کوتاه مدت فرصت هایی را برای جمهوری اسلامی ایجاد خواهد کرد و البته اذعان به این نکته که ایران حتی در مقطعی از زمان برای دستیابی به سلاح هسته ای اقدام نکرده فی نفسه نکته ای مثبت است اما در عین حال این گزارش می تواند در شرایطی ابتکار عمل را در اختیار آمریکا قرار دهد.
این کارشناس مسائل استراتژیک همچنین گفت: مکانیزمی که می تواند این گزارش را به ابتکار عملی برای واشنگتن مبدل سازد به این ترتیب است که آمریکا با صدور چنین گزارشی به کشورهای 1+5 اطمینان می دهد که فعلا گزینه نظامی برای ایران از دستور ما خارج شده و لذا تهدیداتی که در پی چنین فرضی وجود داشت فعلا منتفی است و شما می توانید با خیال راحت روند تقابل سیاسی شدید با ایران را همراه با ما پیگیری کنید.
وی ادامه داد: آمریکا از این جهت می تواند ابتکار عمل را با انتشار این گزارش بدست بگیرد اما نکته اینجاست که تهران هم می تواند با تدبیر و به کارگیری دیپلماسی فعال، ابتکار عمل این جریان را بدست گیرد. به هر حال ما باید این پرونده را تمام کنیم و هنر این است که بتوانیم با گرفتن حدااکثر امتیازات این بازی را به نفع خود تمام کنیم.
عطریانفر: فرصت مناسبی برای تعامل با غرب فراهم شده است
محمد عطریانفر، عضو حزب کارگزاران و رئیس شورای سیاستگذاری هفته نامه شهروند امروز ضمن حضور در میزگرد خبرگزاری مهر با حضور دکتر اردشیر سنایی و دکتر حسین علائی به تحلیل ابعاد سیاسی و رسانه ای گزارش نهادهای اطلاعاتی آمریکا درباره فعالیت های صلح آمیز هسته ای کشورمان پرداخت.
وی تحلیل حسین علائی از زوایای گزارش NIE را مطابق با واقع و منطقی دانست و افزود: برای بررسی دقیق این گزارش باید در آغاز به نقد فضای رسانه ای و سیاسی کشور بپردازیم؛ متاسفانه چون سیاست در کشور ما نهادینه سازی نشده و فعالیت های حکومتی ما نیز به تبع این مسئله سامان یافته نیست، نمی توان ادبیات سیاسی جاری در کشور را نیز با ادبیات رایج سیاسی در جهان تفسیر و تبیین کرد.
این عضو حزب کارگزاران با بیان اینکه مجموع فضای سیاسی کشور در مواجهه با گزارش NIE دچار نوعی خودشیفتگی شد، ادامه داد: متاسفانه این خودشیفتگی همچنان گریبان دولتمردان ما را گرفته است و به جای آنکه در بحث هسته ای همت مان را بر مجموعه ساحت سیاسی کشور به یک نقطه معطوف کنیم، می بینیم که دولت جناب احمدی نژاد در حوزه سیاست های هسته ای دو جبهه را باز کرده است.
عطریانفر درباره این دو جبهه گفت: یکی از این جبهه ها بر اساس تکالیف قانونی دولت ساماندهی می شود که باید به تعقیب تکالیف ملی در ساحت جهانی بپردازد اما محور دوم که دولت نهم در این جریان باز کرده و مورد نقد ما نیز قرار دارد، جبهه ای درونی است که بیشتر بر گذشته دیپلماسی هسته ای ایران مربوط می شود و رسالت اصلی آن نقد شکننده عملکرد و سیاست های هسته ای گذشته کشور است.
رئیس شورای سیاستگذاری هفته نامه شهروند امروز با تاکید بر اینکه رویکرد دولت نهم در جبهه دوم مبنی بر رد و نقد شکننده عملکرد گذشته کشور در هیچ جای جهان پذیرفته نمی شود و این رفتار در ادبیات سیاسی جهان پذیرفته نمی شود؛ به عنوان مثال اگر امروز دو قطب کاملا متفاوت سیاسی در آمریکا وجود دارند و یکی به عملکرد مسئولان قطب دیگر که زمانی در کشور مسئولیتی داشته اند، انتقاداتی دارد، هیچ گاه به انکار و تخطئه حاکمان گذشته خود نمی پردازند و اگر هم تفاوتی در نوع رفتارها وجود داشته باشد که البته تا 90 درصد وجود ندارد، هیچ گاه چنین مباحثی به صورت فراگیر مطرح نمی شود.
| رویکرد دولت نهم مبنی بر رد و نقد شکننده عملکرد گذشته کشور در هیچ جای جهان پذیرفته نمی شود و این رفتاری است که در ادبیات سیاسی جهان پذیرفته نمی شود |
وی بروز رویکرد خودشیفتگی در دولتمردان نسبت به گزارش NIE را رفتاری برای سرکوب رقیب در جبهه دوم ارزیابی کرد و اظهار داشت: به هر حال شعف و خرسندی غیرقابل وصفی که در واکنش به این گزارش ابراز شد کاملا قابل نقد است. باید توجه داشت که انتشار این گزارش مبتنی بر یک روند کاملا روتین و منطقی دیپلماسی آمریکایی بوده است و ناشی از یک حادثه یا یک اتفاق عجیب نیست.
وی افزود: این اقدام را می توان حلقه ای از حلقه های دیپلماتیک آمریکا برای فشار به ایران تحلیل کرد. من با محورهایی که آقای علایی گفتند کاملا موافقم. آمریکایی ها در این مقطع نیازمند بودند که یک نوع بازنگری در شیوه خود نشان دهند و ابتکار عمل را در اختیار خود بگیرند که تا حدود زیادی هم در این کار موفق شدند.
عطریانفر گفت: موضوع جنگ با ایران موضوع خیلی نقدی نیست و امروز شرایط خاصی بر منطقه حاکم است. مثلا موضع گیری سوریه و کوتاه آمدن آن در مقابل آمریکا تا شکل گیری ائتلاف های منطقه ای علیه ایران و ...
وی با بیان اینکه خودشیفتگی باطل و غلطی در مورد گزارش نهادهای اطلاعاتی آمریکا در داخل کشور ایجاد شد گفت: این گزارش فرصتی هم برای ایران و هم برای آمریکا ایجاد می کند.
عطریانفر با اشاره به همکاری گسترده ایران با آژانس در دولت فعلی گفت: بر خلاف دولت آقای خاتمی، در دولت آقای احمدی نژاد هر گونه مقاومت در مقابل ارائه اطلاعات به آژانس، شکسته شد و کلیه نیازها و سئوال های فنی آژانس در همکاری مطلق با این نهاد رفع شد از این لحاظ ماموریت فنی آژانس در رابطه با ایران خاتمه یافته است به همین دلیل آمریکایی ها قصد دارند ابعاد سیاسی آن را مجددا احیا و تجدید کنند. انتشار این گزارش می تواند جزئی از این پروژه باشد.
این فعال مطبوعاتی خاطر نشان کرد: مجموعه برایند این گزارش بیشتر به نفع آمریکایی ها بود و مسیر آنها را هموار کرد به خصوص اینکه برای صدور قطعنامه سوم، این گزارش به کار آنها می آید.
وی تاکید کرد: البته موضوع حمله منتفی نشده است بلکه به تاخیر افتاده. البته در حوزه نخبگان سیاسی هیچ گاه گفته نشد که ما در آستانه وقوع جنگ هستیم. افکار عمومی هم به دلیل سیال بودن چنین تحلیل قطعی را نداشتند.
عطریانفر گفت: واقعیت این است که آمریکا قدرت برتر جهانی است و همین قدرت برتر بودن آنها را بسیار واقع بین کرده است. در حقیقت جنگ شروع شده است و آنها از سیاست ابزار تحریم برای ضربه به ایران استفاده کرده اند و می کنند و هدفشان فروپاشی نظام اجرایی و اقتصادی ایران می باشد.
| در دوره آقای خاتمی همه درگیری ها بین ما و آمریکا بود ولی امروز و به خاطر سیاست های دولت جدید، آمریکا توانسته یارگیری کند و ما را به شورای امنیت برده است |
وی گفت: در دوره آقای خاتمی همه درگیری ها بین ما و آمریکا بود ولی امروز و به خاطر سیاست های دولت جدید، آمریکا توانسته یارگیری کند و ما را به شورای امنیت برده است.
این فعال مطبوعاتی نسبت به بروز آثار تحریم ها تا شش ماه دیگر در معیشت مردم هشدار داد و گفت: باید با تدبیر لازم از این فضا عبور کنیم.
وی در خصوص اظهار نظر آیت الله هاشمی رفسنجانی که گفته بود خطر هست، جدی هم هست، گفت: آقای هاشمی باید این حرف را بزند چون احتمال ضعیف ولی محتمل قوی است. این حرف را باید بزند تا بستر سازی اجتماعی فراهم شود تا فردا مردم اگر اتفاقی افتاد نگویند نظام به آنها خیانت کرد.
عطریانفر با اشاره به لزوم بکارگیری تدبیر در مدیریت پرونده هسته ای گفت: اخیرا آقای احمدی نژاد دو پیام به آمریکایی ها داد که به نظرم خیلی مثبت بود از جمله اینکه گفت آمریکا یکی دو قدم دیگر هم بردارد . ما باید همین روند را و انعطاف را ادامه بدهیم حتی اگر لازم شد به تعلیق هم برگردیم و یا با آمریکایی ها به طور مستقیم مذاکره کنیم.
وی گفت: در این مدت هم به آنچه که می خواستیم رسیدیم یعنی به نقطه فنی مناسب که دستاورد خوبی هست و می توان افکار عمومی را با آن قانع کرد چون به هر حال بقای جمهوری اسلامی از بدست آوردن قدرت هسته ای مهم تر است.
این فعال سیاسی خاطر نشان کرد: ولایت مطلقه فقیه حکمتش این است که کشور و نظام نباید در هیچ زمینه ای متوقف شود .فکر می کنم شرایط فعلی بهترین زمانی است که بزرگان کشور باید از این فرصت استفاده کنند و همانطور که در شش ماه گذشته در مورد تحولات عراق این فرصت فراهم شد اجازه بدهیم در فضای جدید گفتگو با آمریکا شروع شود.
عطریانفر تصریح کرد: شرایط فعلی شرایطی است که باید اعتماد سازی را دوباره شروع کنیم و از موضع قدرت، تواضع داشته باشیم.
عطریانفر در بخش دیگری از سخنان خود تاکید کرد: چه بخواهیم و چه نخواهیم، حل معضل هسته ای ایران محتاج پیش نیازی است که در دوره قبل به گفتمان غالب دولتمردان ما مبدل شده بود و این پیش نیاز بدون شک "اعتمادسازی متقابل" است که به نظر من اگر در دولت آقای خاتمی محکم نمی شد، هیچ یک از مسائل هسته ای ما تا به امروز حل نمی شد و امروز هم ما هیچ راهی جز اعتمادساز در روند مذاکرات هسته ای خود نداریم.
| چه بخواهیم و چه نخواهیم، حل معضل هسته ای ایران محتاج پیش نیازی است که در دوره قبل به گفتمان غالب دولتمردان ما مبدل شده بود و این پیش نیاز بدون شک "اعتمادسازی متقابل" است |
این فعال سیاسی با اشاره به روند اعتمادسازی ژاپن که بیش از 11 سال به طول انجامیده و این کشور را نیز در نیل به حقوق مسلم خود موفق کرده است، افزود: توجه داشته باشید که نظام بین الملل امروز همچون ساختمان صد طبقه ای است که یک واحد آن در طبقات بالا متعلق به ایران است و تهران نمی تواند با استدلال "چهاردیواری اختیاری" به هر کاری حتی قانونی دست بزند و لذا هیچ راهی جز اعتمادسازی در این روند پیش روی ما نیست.
رئیس شورای سیاستگذاری هفته نامه شهروند امروز نمره رسانه های داخلی در مواجهه با گزارش NIE را صفر دانست و ادامه داد: هر چند که من کارنامه رسانه های داخلی اعم از راست، چپ، دولتی، غیر دولتی و هر رسانه دیگری در برخورد با این مورد و مسائل مشابه را صفر می دانم اما می خواهم در این خصوص از رسانه های مان حمایت کنم چرا که این نمره در این مورد خاص حاصل عملکرد خود رسانه های ما نبود و بیشتر از کم لطفی نهاد قدرت و سیاست مداران داخل حاکمیت ما ناشی می شد.
این عضو حزب کارگزاران با انتقاد از عدم وجود سیاست رسانه ای در کشور برای ایفای نقش مثبت و موثر رسانه های داخلی در پرونده هسته ای، گفت: متاسفانه تا کنون از پتانسیل های رسانه ای در این مسیر به نحو مطلوبی بهره برداری نشده اما از این نقطه به بعد باید برنامه هایی برای بهره برداری از پتانسیل های احزاب، دگراندیشان سیاسی ( که از دورترین تا نزدکیترین آن ها به حاکمیت سیاسی کشور در این بحث اجماع نظر دارند) و رسانه ها در جهت بهره برداری در راستای منافع ملی تدوین گردد و بدون شک تحقق چنین امری در گرو ارائه اطلاعات کافی از مسائل جاری در بحث هسته ای به رسانه ها و تشکل های سیاسی کشور است.
سنایی: روند مخاصمه واشنگتن با تهران هیچ تغییری نکرده است
دکتر اردشیر سنایی، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین الملل نیز با شرکت در این میزگرد به تحلیل ابعاد مختلف سیاسی و رسانه ای گزارش سازمان های اطلاعاتی آمریکا درباره فعالیت های صلح آمیز هسته ای ایران پرداخت.
وی با تاکید بر مشکوک بودن این گزارش، گفت: همان گونه که مشاهده می کنید در حال حاضر آمریکا توانسته با ابزارهای مختلفی که در اختیار دارد، تمام اعضای گروه کشورهای موسوم به 1+5 حتی چین و روسیه را در خصوص صدور قطعنامه جدید علیه ایران متقاعد کند و در واقع پس از انتشار گزارش های سولانا و البرادعی، واشنگتن توانست موجی جدید را علیه ایران در نظام بین الملل به راه بیندازد.
این استاد دانشگاه افزود: اعتقاد بنده این است که ایالات متحده برای مقابله با ایران در موضوع هسته ای مسیری را طراحی کرده که به نظر می رسد برگشت ناپذیر باشد و در واقع آنگونه که در جریان تجاوز آمریکا به عراق شاهد بودیم، انتشار چنین گزارشاتی هم هیچ تغییری را در رویکرد اصلی آمریکا به مسئله ایجاد نمی کند، در واقع سیاست های واشنگتن در فضایی شکل نگرفته که با انتشار یک گزارش در انتظار تغییر و تحول در آن باشیم.
سنایی در عین حال یادآوری کرد: این گزارش را می توان از جنبه ای، اقدام عامدانه آمریکا برای تست ایران، فضای جهانی، افکار عمومی و فضای داخلی ایالات متحده در خصوص ایران ارزیابی کرد که بر این اساس واشنگتن رویکردهای مختلف درباره چنین خبری را سنجیده و به پیش بینی احتمالات آتی در خصوص رفتار بعدی خود درباره ایران می پردازد.
وی همچنین گفت: بر این اساس به نظر می رسد که هیچ اتفاق خاصی در این میان رخ نداده و ما در طول تاریخ مناسبات سیاسی ایالات متحده موارد مشابه این گزارش را به کرات شاهد بوده ایم؛ در واقع از آنجا که شاخصه دیپلماسی نگاه غیرشتابزده به مسائل است نباید انتظار تغییر ناگهانی رویکرد آمریکا در مواجهه با ایران را داشته باشیم و لذا واشنگتن همچنان سیاست های ضدایرانی خود را دنبال می کند تا اهداف نهایی اش را در این زمینه محقق سازد.
این استاد دانشگاه گزارش NIE را گام دیگر واشنگتن در تداوم مسیر مخاصمه با جمهوری اسلامی ایران ارزیابی کرد و افزود: با توجه به قرائن و شواهدی که در میدان تحولات هسته ای ایران قابل رصد است، وضعیت پرونده هسته ای کشورمان همچنان سیر بحرانی خود را طی می کند و نباید از یاد برد که این گزارش به هیچ وجه گزینه نظامی آمریکا علیه را منتفی نمی سازد و البته نباید چنین انتظاری هم داشت مگر اینکه اتفاق دیگری رخ بدهد.
| اگر بپذیریم که مبنای تصمیم گیری در ایلات متحده، واقع گرایی است، به نظر می رسد که عامدانه پنداشتن صدور چنین گزارشی در شرایط کنونی کمی غیرعاقلانه باشد |
سنایی با بیان اینکه در دوران ریاست جمهوری کندی نیز چندین مورد شبیه به گزارش NIE منتشر شده است، مقطع زمانی انتشار آن را مورد اشاره قرار داد و ادامه داد: این گزارش در برهه ای از زمان و در فضایی منتشر شد که مجموع شرایط به سود آمریکا بوده است؛ گزارش البرادعی منتشر شده بود، مواضع سولانا که تقریبا در همسویی کامل با واشنگتن بود نیز مشخص گشته بود و 1+5 نیز با همسویی چین و روسیه یک گام دیگر به توافق علیه ایران نزدیک تر شده بودند.
وی در حالی که سخنانش مبنی بر همسویی چین و روسیه با سایر کشورهای گروه موسوم به 1+5 با اعتراض دکتر علائی مواجه شده بود، یادآوری کرد: اگر بپذیریم که مبنای تصمیم گیری در ایلات متحده، واقع گرایی است، به نظر می رسد که عامدانه پنداشتن صدور چنین گزارشی در شرایط کنونی کمی غیرعاقلانه باشد.
به گزارش خبرنگار مهر، این استاد دانشگاه با تائید سخنان محمد عطریانفر در خصوص خودشیفتگی کاذبی که در واکنش به گزارش NIE در فضای داخلی کشورمان ایجاد شد، گفت: متاسفانه خودشیفتگی و بزرگ کردن نکات مثبت یک پدیده در قیاس با نکات منفی آن از خصوصیات ما ایرانی ها است که به صورت یک فرهنگ در ما نهادینه شده است و در مواجهه با این قضیه نیز مصادیق آن به وضوح مشاهده شد.
سنایی تحلیل هایی که گزارش NIE را موجب تعویق احتمال انجام اقدام نظامی آمریکا علیه ایران می دانند، تائید کرد و یادآور شد: البته نباید فراموش کرد که آمریکا همانگونه که در طول سالیان گذشته نیز نشان داده، برای وارد کردن ضربات مقطعی به کشورها، نیازی به بهانه تراشی ندارد اما حقیقت آن است که آمریکا ظرفیت انجام اقدام نظامی گسترده نظیر آنچه در عراق و اقغانستان رخ داد را علیه ایران ندارد و اگر برای رسیدن به گزینه نظامی باید دو مرحله طی شود، آمریکا در مواجهه خود با ایران هنوز از مرحله نخست عبور نکرده است.
وی پیش بینی کرد که در آینده نه چندان دور آمریکا فشارهای خود در برابر تلاش جمهوری اسلامی ایران برای دستیابی به فن آوری صلح آمیز هسته ای را تشدید کند و گفت: به نظر من، بر خلاف آنچه به صورت گسترده در رسانه های داخلی مطرح شد، بیانیه شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی و گزارش سولانا به نوعی ماهرانه زمینه های لازم را برای تشدید تحریم ها علیه ایران فراهم کرده اند.
| رسانه های ما باید بعد تحلیلی و عمقی نگاه به وقایع بین المللی و مسائل سیاست خارجی را به مجموعه اخبار خود اضافه کنند تا در عرصه دیپلماسی به عنوان یک اهرم در جهت منافع ملی کشور مورد بهره برداری صحیح قرار بگیرند |
این استاد دانشگاه در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه گزارش NIE به گونه ای ماهرانه نکاتی مثبت و منفی را له و علیه ایران در خود جمع کرده است، اظهار داشت: تاکید بر عدم حرکت ایران به سوی ساخت سلاح اتمی مهم ترین نکته این گزارش است که هم می توان از آن برداشت مثبت داشت و هم می توان آن را به گونه ای منفی تفسیر کرد اما به هر صورت باید به یاد داشته باشیم که موضوع هسته ای ایران بیش از آنکه با شورای امنیت و یا آژانس گره خورده باشد با آمریکا مرتبط است و بالاخره ایران باید برای حل ریشه ای این مسئله با واشنگتن وارد مذاکره شود.
سنایی باج خواهی ها و امتیازگیری های طرف های غربی درگیر با مسئله هسته ای کشورمان را از جمله عوامل به نتیجه نرسیدن این پرونده عنوان کرد و افزود: به نظر می رسد در صورت تداوم این وضعیت، انتظار به نتیجه رسیدن این موضوع دور از واقع گرایی باشد و لذا به نظر می رسد چاره ای جز گفتگو با طرف اصلی این ماجرا یعنی آمریکا وجود نداشته باشد چرا که معتقدم نهایتا از تمرکز بر غیرمتعهدها، چین، روسیه و حتی برخی کشورهای اروپایی چیزی عاید ایران نخواهد شد و بنابراین در این میدان باید تصمیمی قاطع برای آغاز مذاکراتی اساسی اتخاذ گردد.
وی با اشاره عملکرد رسانه های خارجی در نحوه انعکاس، تحلیل و انتشار مسائل مرتبط با گزارش NIE، مواجهه رسانه های داخلی با این موضوع را مورد انتقاد قرار داد و گفت: به هر حال رسانه ها در غرب کارکردهای خاص خود را دارند و اینکه فضای رسانه ای غرب یا فضای رسانه ای ما تفاوت هایی از جنبه های مختلف دارد قابل انکار نیست اما به نظر می رسید که برخورد و مواجهه رسانه های ما با این مسئله بسیار سطحی و صرفا در همان چارچوب خودشیفتگی رسانه ای قابل ارزیابی است.
این استاد دانشگاه با تاکید بر لزوم توجه و تمرکز رسانه های داخلی کشور بر عمق وقایع و حوادث جهانی، اظهار داشت: رسانه های ما باید بعد تحلیلی و عمقی نگاه به وقایع بین المللی و مسائل سیاست خارجی را به مجموعه اخبار خود اضافه کنند چرا که در این صورت دستگاه هایی اجرایی و سیاست گذار کشور نیز خواهند توانست از رسانه ها آنگونه که باید در راستای تحقق منافع ملی کشور بهره جویند..