خبرگزاری مهر، گروه سیاست: پس از وقوع کودتای انگلیسی-آمریکایی ۲۸ مرداد در سال ۱۳۳۲، دوره‌ای از خفقان و استبداد در ایران حاکم شد که بیانگر چشم‌انداز روشنی در سپهر سیاسی کشور نبود. اما این فضا خفقان‌آلود فقط چهار ماه دوام می‌آورد و برای اولین بار، نهاد دانشگاه تبدیل به کانون تحولات ملموس سیاسی شد. «ریچارد نیکسون» معاون رئیس‌جمهور وقت آمریکا قرار بود از ایران بازدید کند و احتمالاً آثار و نتایج کودتای اخیر کشورش را ببینید و با شاه به بزم بنشید.
دانشگاه تهران در اعتراض به استبداد رژیم پهلوی و حضور مقام عالی دولت آمریکا دست به اعتراض و تظاهرات زد و به این ترتیب، جنبش دانشجویی تاریخ معاصر ایران با یک حرکت ضد استکباری و با فریاد خشم بر سر آمریکا، وارد دور تازه‌ای از تأثیرگذاری شد. «مصطفی بزرگ‌نیا»، «احمد قندچی» و «مهدی شریعت‌رضوی» در جریان این اعتراضات توسط مزدوران پهلوی به شهادت رسیدند و با خون خود، روز ۱۶ آذر را به نام روز دانشجو در تقویم ایران ثبت کردند.
کار بزرگی که دانشجویان در سال ۳۲ انجام دادند، برجسته‌سازی نقش رژیم آمریکا در اذهان جامعه به عنوان «دشمن واقعی ملت ایران» بود و این خط اعتراضی تا سال‌ها بعد نیز ادامه داشت و دانشجویان ایرانی در داخل و خارج از کشور، همواره ماهیت ضد سلطه و ضداستکباری خود را حفظ کردند. کودتا و پس از آن وقوع ۱۶ آذر، موجب شد تا «تصویر آرمانی» از آمریکا به عنوان دولت طرفدار آزادی (در نبرد ایدئولوژیک-تبلیغاتی با اتحاد شوروی) به طرز بازگشت‌ناپذیری مخدوش شود و دانشجویان ایرانی خارج از کشور با بهره‌مندی از این فضا، آمریکا و رژیم تحت‌الحمایه آن یعنی استبداد پهلوی را در سال‌های بعد تا وقوع انقلاب اسلامی، به مبارزه بطلبند.
تسخیر لانه جاسوسی آمریکا، نقطه کانونی جنبش دانشجویی
در جریان انقلاب اسلامی، بار دیگر جنبش دانشجویی کشور فعال شد و با شکل‌گیری کانون‌های اعتراضی و روشنگری علیه رژیم پهلوی، نقش مهمی را در به ثمر نشاندن پیروزی ملت ایران ایفا کرد. تثبیت موقعیت جمهوری اسلامی به عنوان یک واحد سیاسی ضد استکباری به مدد نهادسازی و اتکای به رأی مردم، امیدهای آمریکا برای بازطراحی یک کودتای دیگر و سرنگونی قریب‌الوقوع انقلاب اسلامی را به یأس تبدیل کرد و بدین ترتیب، دشمنی‌ها و توطئه‌های جبهه خصم، رنگ و نیروی متفاوتی به خود گرفت.
مخالفت آمریکا با درخواست مشروع ملت ایران مبنی بر استرداد شاه و احتمال طراحی یک کودتای دیگر نظیر آنچه در سال ۳۲ رخ داد، بلوکه‌شدن ۲۲ میلیارد دلار از اموال و دارایی‌های ایران توسط آمریکا، خبر ملاقات اعلام‌نشده نخست وزیر دولت موقت با «برژینسکی» مشاور امنیت ملی کاخ سفید در الجزیره و… همگی دستمایه‌های متقنی شدند تا گروهی از نیروهای مسلمان دانشگاهی به نام «دانشجویان مسلمان پیرو خط امام» سفارت آمریکا در تهران را به تصرف خود درآورند. تصرف سفارت آمریکا که در فرهنگ انقلاب اسلامی به «اشغال لانه جاسوسی» معروف شد، مورد حمایت امام خمینی (ره) قرار گرفت و از طرف ایشان، متصف به صفت «انقلاب دوم» شد.
تسخیر سفارت آمریکا توسط دانشجویان پیرو خط امام (ره) که می‌توان از آن به عنوان نقطه اوج جنبش دانشجویی ایران پس از انقلاب اسلامی یاد کرد، تأثیرات مهمی در عرصه داخلی و خارجی برای کشور داشت. این حادثه در عرصه داخلی، استعفای دولت موقت را به همراه آورد و در بعد خارجی نیز نیروی عظیم استکبارستیزی به ویژه در منطقه را جانی دوباره بخشید. با وقوع جنگ تحمیلی، برگ زرین دیگری از افتخارات جنبش دانشجویی ایران به ثبت رسید و دانشگاه با تقدیم ۳ هزار و ۹۷ نفر شهید، بار دیگر در آزمون وطن‌پرستی با نمره عالی به قبولی رسید.
تبدیل دانشگاه به پیاده‌نظام «دوم خرداد»
با برگزاری انتخابات هفتمین دوره ریاست‌جمهوری اسلامی ایران در روز ۲ خرداد ۱۳۷۶ و پیروزی جریان موسوم به چپ که بعدها نام اصلاحات را بر خود نهاد، چپ‌ها که از نفوذ و تأثیر جنبش دانشجویی آگاه بودند، سعی کردند دانشگاه را به پیاده نظام منویات خود تبدیل کنند. وقایعی نظیر فتنه ۱۸ تیر سال ۷۸ نشان داد که دوم خردادی‌ها دانشگاه و دانشجو را ابزاری صرف برای پیشبرد ایده‌های به ظاهر اصلاح‌طلبانه اما در واقع «ضد انقلابی» خود می‌دانند؛ در همین ارتباط، غوغاسالاری و بسیج‌شدن علیه ارزش‌ها و هنجارها، به اصلی‌ترین مطالبه «اتاق فکر دولت» وقت از جنبش دانشجویی تبدیل شد. به تعبیر بهتر در نگاه تئوریسین‌های اصلاحات، دانشجویان اصلی‌ترین مهره برای تحقق «فشار از پایین» برای تکمیل پروژه «چانه‌زنی در بالا» بودند.
در سال‌های اخیر نیز بازمانده‌های جریان دوم خرداد، در اندیشه استحاله ماهیت استکبارستیزی جنبش دانشجویی برآمدند که با بصیرت و هوشیاری جوانان کشور به شکست رسیدند که نمونه بارز آن، حوادث سال گذشته بود. اپوزیسیون برانداز با همراهی یاران داخلی‌شان در وقایع پاییز پارسال کوشیدند با کار روانی روی دانشجویان و تولید سرسام آور فیک‌نیوز حول سوژه دانشگاه، سنگر جنبش دانشجویی را فتح و به خیال خود، ضربه‌ای کاری به نظام وارد آورند. با این حال، هوشیاری و تیزبینی جنبش دانشجویی، مانع از این شد تا براندازان به مقصود برسند.
مطالبه رهبر معظم انقلاب از دانشجویان چیست؟
آرمان‌خواهی و مطالبه‌گری برای تحقق اصول اصیل انقلاب اسلامی، همواره جز ویژگی‌های لایتغیر جنبش دانشجویی بوده است. در این‌باره رهبر معظم انقلاب اسلامی از دانشجویان مطالباتی دارند؛ برای نمونه ایشان در اردیبهشت سال ۹۹ در دیدار تشکل‌های دانشجویی فرمودند: «این پرچم آرمان‌خواهی و مطالبه‌گری را زمین نگذارید… این [مطالبه گری] بسیار چیز باارزشی است؛ این مطالبه‌گری را از دست ندهید… ممکن است بعضی از این چیزهایی که شما مطالبه می‌کنید عملی نباشد که واقع قضیه هم همین است؛ یعنی وقتی انسان وارد عمل شد مشکلات کار میدانی برای او بیشتر آشکار می‌شود، معلوم می‌شود که همه‌ی آن چیزهایی که می‌خواستیم، یا نمی‌توانسته عملی بشود یا نمی‌توانسته به این زودی عملی بشود لکن خودِ این آرمان‌خواهی با ارزش است؛ برای اینکه اگر آرمان‌خواهی وجود نداشته باشد راه را گم می‌کنیم؛ این آرمان‌خواهی موجب می‌شود که ما راه را گم نکنیم و وسط راه، کج و راست و به چپ و راست حرکت نکنیم. این آرمان‌خواهی را داشته باشید؛ عدالت، استقلال، رفع فساد و در نهایت تمدن اسلامی».
علاوه بر آرمان‌خواهی خودسازی فردی و جمعی، تقویت گفتمان‌های اصلی انقلاب، تعیین مرز با تردیدکنندگان با مبانی انقلاب، برخورد قاطع با دشمنان، تولید علم، دوری از انفعال و امیدآفرینی، صبر انقلابی در کنار خشم انقلابی، خودجوش و خودکار بودن، برقراری ارتباط با تشکل‌های ضد استکباری در دنیا، داشتن نگاه سوءظن‌آمیز به جریان رسانه‌ای دشمن و ارائه راه‌حل برای مسائل کشور از جمله دیگر مطالبات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای از دانشجویان، طی سال‌های اخیر بوده است.