به گزارش خبرنگار مهر، مراسم رونمایی از کتاب «تاریخ شفاهی سردار حسین باقری» از مسئولان مخابرات سپاه کردستان، قرارگاه حمزه و قرارگاه نجف در دوران دفاع مقدس با حضور مسئولین کشوری و لشگری، پژوهشگران و راویان در مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس برگزار شد.
در ابتدای این نشست سردار علی‌محمد نائینی مشاور فرمانده کل سپاه پاسداران و رئیس مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس گفت: مخابرات در دفاع مقدس نقش بسیار مؤثری در هدایت و فرماندهی جنگ داشته است. فرمانده با بی‌سیم‌چی معنی داشت و مکمل همدیگر بودند. مخابرات سلسله اعصاب فرماندهی جنگ بود. رزمندگان مخابرات را پیام‌رسان‌های شهدا و پیام‌آور فتح و پیروزی توصیف کرده‌اند. فرماندهی، هدایت، کنترل، دیده‌بانی، توپخانه و انتشار اخبار جنگ بدون مخابرات بی‌معنی بود. بدون مخابرات قطعاً امکان فرماندهی و هدایت صحنه نبرد وجود نداشت.
وی ادامه داد: نقش بی‌سیم‌چی‌ها قابل‌تفکیک از فرماندهان نیست. بی‌سیم‌چی‌ها همراه با فرماندهان در متن جنگ و زیر آتش دشمن حرکت می‌کردند. آن‌ها چالاک‌ترین و شجاع‌ترین و باهوش‌ترین رزمندگان بودند. بسیار با روحیه و انگیزه و چابک بودند. در لحظات و حوادث پرخطر خود را سپر فرمانده می‌کردند. تلاش می‌کردند هم به فرمانده کمک کنند و هم پیام فرمانده را درست منعکس کنند و همزمان مراقب شنود دشمن هم باشند. آن‌ها همواره تلاش می‌کردند، روحیه امید، مقاومت و ایستادگی را در رزمندگان حفظ کنند.
مشاور فرمانده کل سپاه پاسداران در ادامه سخنان خود افزود: برقراری ارتباط بین مقر یگان‌ها، پادگان، اردوگاه و خطوط مقدم منطقه عملیاتی و یگان رزمی در سطح تاکتیکی و گزارش لحظه‌به‌لحظه از جنگ در زیر بمباران گلوله، در برف و یخبندان زمستان در کوهستان در شرایط قطع جاده‌های ارتباطی در روستاهای کردستان و در دل دشمن و ضدانقلاب وظیفه رزمندگان مخابرات در جنگ بود. بخش جدی و مؤثری از مجاهدت‌های رزمندگان مخابرات در دفاع مقدس، جنگ الکترونیک (جنگال) بود. ایجاد اختلال در ارتباطات رادیویی دشمن و شنود مکالمات دشمن، پخش پارازیت، شنود، کشف و رهگیری سامانه‌های دشمن و فریب الکترونیکی در این بخش صورت می‌گرفت.
سردار نایینی گفت: توانایی رزمندگان مخابرات سپاه در دوران دفاع مقدس به جایی رسید که تمامی ارتباطات ارتش عراق را شنود می‌کرد و این موضوع، تحول بزرگ در طرح‌ریزی و فرماندهی جنگ بود. امروز تحولات شگرفی در بخش مخابرات انجام شده است. دانش و فن‌آوری‌های جدید، ماهواره و اینترنت؛ جنگ الکترونیک و جنگ سایبری عنصر کلیدی نبردهای جدید است. تسلط بر سامانه‌های اطلاعاتی و مخابراتی عامل برتر ساز در نبردهای امروز و آینده خواهد بود.
وی ادامه داد: برقراری ایستگاه‌های تلفن و پست‌های صلواتی و دفاتر مخابراتی برای رزمندگان اسلام به‌ویژه در محل‌های پرتجمع رزمندگان و ارائه و امکان استفاده از تلگراف صلواتی در جبهه‌ها، به این نحو که رزمندگان تلگراف را می‌نوشتند و ارسال می‌کردند، از دیگر اقدامات مخابرات در جبهه‌ها بود. پاکت نامه و سربرگ‌های ویژه پرتیراژ توسط تبلیغات جبهه و جنگ تهیه می‌شد و رزمندگان بدون هیچ‌گونه هزینه نامه‌های آن‌ها توسط پست و تلگراف ارسال می‌شد.
در ادامه آئین رونمایی کتاب تاریخ شفاهی سردار حسین باقری با عنوان «مخابرات غرب و شمالغرب» رئیس مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس افزود: خط مرزی ایران با عراق از جنوب و خط القعر اروند تا نقطه سه‌گانه مرز ایران، عراق و ترکیه در کوه دالمپر داغ ۱۶۱۰ کیلومتر است. پنج استان خوزستان، ایلام، کرمانشاه، کردستان و آذربایجان غربی قسمتی از این مرز را در برمی‌گیرند. دوسوم مرز و خطوط درگیری و پدافند ما در جبهه غرب و شمالغرب بود.
وی گفت: جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه ایران در ابتدا از غرب و شمالغرب آغاز شد. اولین درگیری‌ها در غرب است. از زمستان ۱۳۵۷ شاهد بحران در استان‌های هم‌جوار عراق به‌ویژه مناطق کردنشین، حمله به پادگان‌های ارتش و ژاندارمری در نقده، مهاباد، سردشت و سنندج و بمباران روستاهای مرزی شمال غرب هستیم. ۲۰ ماه قبل از شروع جنگ، یک جنگ تمام‌عیار برای بی‌ثبات‌سازی استان‌های هم‌مرز با عراق را داریم.
سردار نایینی ادامه داد: در شهریور ۱۳۵۹ ارتش عراق با سه سپاه، دوازده لشکر و ده تیپ مستقل وارد عمل شد. سپاه یکم در جبهه شمالی با دو لشکر و سپاه دوم در جبهه میانی با پنج لشکر و سپاه سوم با پنج لشکر در خوزستان وارد عمل می‌شود. نفت شهر، سومار، نوسود، قصرشیرین و مهران در دو ماه اول جنگ به تصرف دشمن درمی‌آید و راه‌های ارتباطی مریوان، سردشت و پیرانشهر به عراق و ایران مسدود می‌شود.
مشاور فرمانده کل سپاه پاسداران در ادامه سخنان خود افزود: اولین تجربه حضور در جبهه اکثر فرماندهان، از جبهه غرب است. سردار رحیم صفوی، شهید متوسلیان، شهید خرازی، شهید همت، همدانی، عباس کریمی و خیلی از شهدای بزرگ ما ابتدا در غرب و شمالغرب مسئولیت داشتند بعد وقتی استراتژی اصلی جنگ در جنوب شکل گرفت، به جبهه جنوب رفتند. تنوع رویداد و داستان در جبهه غرب و شمالغرب زیاد است، متأسفانه تاکنون آثار ادبی و هنری قابل‌توجهی دراین‌باره منتشر نشده است.
وی گفت: در غرب و شمالغرب و در زمان جنگ غیر از سطح فرماندهان قرارگاه‌ها راوی نداشتیم که حوادث را با جزئیات ثبت و ضبط کند، اگر همه فرماندهان لحظه‌به‌لحظه نوشته بودند؛ اگر راوی برای تک‌تک پایگاه‌ها و شهرهای امنیتی مانند پاوه، جوانرود، کامیاران، بوکان، مریوان، سقز پیش‌بینی‌شده بود؛ اگر امکانات و نیروی انسانی کافی برای ثبت و ضبط در زمان جنگ وجود داشت، قطعاً از هر هفته مجاهدت در غرب و شمالغرب و کردستان یک کتاب قابل‌انتشار بود.
سردار نایینی ادامه داد: ۷۰ درصد مرز با عراق مربوط به شمال غرب است، ما در پنج استان مرزی با عراق یعنی استان‌های خوزستان، ایلام، کرمانشاه، کردستان و آذربایجان غربی حدود ۴۰ هزار شهید داشته‌ایم. مردم این استان‌ها هم در رزم نقش جدی و اولیه دارند و هم میزبان رزمندگان کل کشور هستند و هم هدف اول بمباران دشمن بودند. نقش نیروهای بومی و مردم غرب در قالب یگان‌های مختلف در دوران دفاع مقدس بسیار اهمیت دارد.
رئیس مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس افزود: مشکلات در جبهه‌های غرب نسبت به سایر جبهه‌ها بیشتر بود، راهبرد جنگ متمرکز بر جبهه جنوب بود، عمده امکانات و نیروها به جبهه جنوب می‌رفت و در غرب امکانات کافی نبود. کوهستانی بودن غرب و شمالغرب امکان مانور و عمل را کمتر می‌کرد. در جبهه غرب و شمالغرب علاوه بر مقاومت با دشمن خارجی در داخل هم درگیر گروه‌های ضدانقلاب بودیم، در غرب و شمالغرب علاوه بر اینکه فرماندهان باید خط پدافندی طولانی اداره می‌کردند با آفند هم جبهه را فعال نگه می‌داشتند و همزمان درگیر مقابله با ضدانقلاب بودیم. بخشی از ظرفیت در داخل درگیر بود و مأموریت مقابله با شورش و پدافند داخلی را داشتیم.
وی گفت: همزمان سپاه کار فرهنگی و اجتماعی و مردم یاری در منطقه داشت. در زمان جنگ، در روستاهای مرزی گروه‌های جهادی فعال بودند. به لحاظ فرهنگی غرب و شمالغرب محروم بود. سازمان‌ها و دستگاه‌های فرهنگی در سال‌های انقلاب شکل نگرفته بود و کار فرهنگی بر عهده سپاه بود. نیروها طی مدت‌زمان طولانی‌تری در محیط کم‌تحرک و خسته‌کننده خطوط پدافندی و با امکانات کمتر باید می‌ماندند و با تأخیر جایگزین می‌شدند. جنگ نباید به رزمنده در خط خلاصه شود، هر رزمنده توسط حداقل ۵ نفر در جنگ در حوزه‌های تخصصی پشتیبانی می‌شد. فرماندهی و هدایت جنگ و پیروزی‌ها هم بدون حوزه‌های تخصصی جنگ ممکن نبود. ماهیت تاریخ شفاهی، هم ثبت و ضبط کارنامه بخش‌های مختلف جنگ است و هم تجربه نگاری و مستند کردن تجربیات عملی است. همزمان راوی و محقق به توصیف و چگونگی حوادث می‌پردازد. درواقع با تولید روایت معیار با تحریف جنگ هم مقابله می‌شود.
سردار نایینی ادامه داد: در رسته‌های تخصصی جنگ به نسبت فرماندهی و هدایت جنگ، خلأ اسنادی داریم. در کنار همه فرماندهان سپاه تا رده تیپ مستقل راوی حضور داشته ولی در کنار فرماندهان شاخص رسته‌های تخصصی متأسفانه راوی نداشته‌ایم تاریخ شفاهی فرماندهان واحدها و یگان‌های تخصصی قرارگاه‌ها در چند سال اخیر آغاز شده است. ظرفیت بی‌نظیری حوزه‌های تخصصی برای تولید آثار ادبی و هنری دارند. صدها کتاب و آثار تلویزیونی و سینمایی می‌توان تولید کرد. جنگ را نباید در خاطره رزمنده و تاریخ شفاهی فرمانده خلاصه کرد، فرماندهان نقش بی بدلیلی در طرح‌ریزی، تدبیر و هدایت جنگ داشتند. اما این جنگ را واحدهای تخصصی اطلاعات، عملیات، هوانیروز، یگان دریایی، هوایی، لجستیک، زرهی، توپخانه، مهندسی و جهاد سازندگی، بهداری و ش. م. ر، تبلیغات و عقیدتی و سیاسی، پدافند، ادوات و تخریب، آموزش و نیروی انسانی، مخابرات و جنگ الکترونیک در قرارگاه‌ها و یگان‌ها پشتیبانی کرد و بدون آن‌ها معنی نداشت.
مشاور فرمانده کل سپاه پاسداران در ادامه سخنان خود افزود: امروز ۴۰ درصد تاریخ شفاهی این مرکز مربوط به حوزه‌های تخصصی است. حدود ۳۰۰ پروژه تحقیقاتی در حوزه‌های تخصصی توسط پژوهشگران در مرکز فعال است. علاوه بر تاریخ شفاهی در ۲۰ حوزه تخصصی کتاب‌های شناسنامه و اطلس و کارنامه تعریف شده و بیش از ۶۰ درصد آن‌ها یا آماده انتشار یا پروژه فعال مرکز می‌باشد.
وی گفت: تاکنون تاریخ شفاهی ۱۳ نفر از فرماندهان شاخص مخابرات و جنگ الکترونیک در دفاع مقدس در ۱۹۵ جلسه و ۴۵۰ ساعت برگزار شده است. چهار اثر تاریخ شفاهی سرداران شیران نژاد، اسحاقی، مرحوم زارعی قبلاً انتشار یافته است. امروز هم آئین رونمایی کتاب تاریخ شفاهی سردار حسین باقری برگزار می‌شود.
سردار نایینی افزود: علاوه بر کتب تاریخ شفاهی، در گروه مطالعات اجتماعی تألیف دو کتاب داستانی سردار مرحوم دکتر اصغر زارعی و سردار اسحاقی را در دست اقدام داریم. کتاب «حماسه امواج» نقش مخابرات در والفجر ۸ را قبلاً مرکز انتشار داده است. پروژه کتاب «اطلس مخابرات در دفاع مقدس» هم پایان یافته است و این در آستانه چاپ می‌باشد. کتاب کارنامه مخابرات سپاه در دوران دفاع مقدس هم تازه شروع شده و در حال پژوهش هست.