به گزارش خبرگزاری مهر، موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران اعلام کرد نتیجه داده‌کاوی رفتار مشتریان سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در بخش مجازی، منجر به تولید کتابچه گزارش «تصویر کتاب ایران (تکتا)» شده که قابلیت تصویربخشی به آمارها و به دنبال آن، دستاوردهای بخش مجازی نمایشگاه کتاب تهران را برای مخاطبان عمومی دارد.
مسئولان خانه کتاب می‌گویند مطالعه و فهم رفتار مخاطبان بخش مجازی سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، برای سیاست‌گذاران، فعالان صنعت نشر و مخاطبان امر مهمی به شمار می‌رود و قابلیت تصویربخشی به داده‌ها برای مخاطبان عمومی را به همراه دارد. به طور کلی تکتا روایتی از شکوه و پیشرفت این سال‌های صنعت نشر ایران است.
از چرایی اهمیت نمایشگاه کتاب تا درباره بسته‌های ارسالی
تکتا در نخستین شماره همراه با پاسخ به این پرسش که «چرا گزارش این رویداد با اهمیت است؟» در چهار فصل با عناوین «داستانک نمایشگاه مجازی کتاب ۱۴۰۲»، «تحلیل رفتار کتاب‌دوستان»، «ناشران و کتابفروشی‌ها» و «درباره بسته‌های ارسالی» تنظیم شده است.
مقایسه تعداد خریداران کتاب در نمایشگاه‌های مجازی، میزان فروش، مقایسه تعداد کتاب‌های فروش‌رفته در نمایشگاه‌های مجازی، مقایسه تعداد عناوین عرضه‌شده کتاب در نمایشگاه‌های مجازی، پیش‌بینی ارزش برآوردی چاپ رسمی کتاب در سال ۱۴۰۲، ارزش کل فروش مجازی و فیزیکی در سی‌وچهارمین نمایشگاه کتاب تهران، ارزش فروش بخش مجازی سی‌وچهارمین نمایشگاه کتاب تهران، متوسط ارزش خرید هر فرد در بخش مجازی، تعداد کتاب‌های عرضه‌شده در نمایشگاه توسط فروشندگان در هر بازه قیمتی، تعداد کتاب‌های خریداری شده در نمایشگاه توسط خریداران حقیقی در هر بازه قیمتی، نقشه پراکندگی استان محل سکونت خریداران کتاب در نمایشگاه مجازی، نمودار سنی خریداران نمایشگاه، داده‌های خریداران نمایشگاه مجازی از نظر جنسیت، دسته‌بندی محتوایی کتاب‌های فروش‌رفته، پرمخاطب‌ترین گروه‌های موضوعی نمایشگاه، بیشترین زیرموضوعات مورد علاقه مخاطبان، آمار کتاب‌های فروش‌رفته به تفکیک تألیف و ترجمه، پرطرفدارترین عناوین در چهارمین نمایشگاه مجازی کتاب براساس تعداد نسخه فروش‌رفته، پرمخاطب‌ترین اشخاص با نقش اصلی (مؤلف، شاعر، مترجم، بازنویس) در چهارمین نمایشگاه مجازی کتاب، اطلاعاتی در خصوص تعداد ناشران و کتابفروشی‌های حاضر در نمایشگاه و دلایل حضور کتابفروشی‌ها در این دوره از نمایشگاه، نقشه پراکندگی فروشندگان (ناشر و کتابفروشی) حاضر در نمایشگاه، نمودار توزیع فروشندگان (ناشر و کتابفروشی) حاضر در نمایشگاه به تفکیک مرکز و سایر شهرهای استان، کتابفروشی‌های ممتاز، تعداد کتاب‌های فروخته‌شده در کتابفروشی‌ها، داده‌هایی از تمرکززدایی و تلاش برای حرکت به سمت عدالت اجتماعی و… برخی از عناوین داده‌های ارائه‌شده در اولین شماره تکتاست که با ارائه تصاویر و نمودارهای مختلف همراه شده است.
مسیر تازه تحلیل‌ها با روایتی تصویری از صنعت نشر
پرمخاطب‌ترین کتاب، نویسنده و گروه موضوعی در نمایشگاه و اطلاعات خریداران نمایشگاه به تفکیک جنسیت، ۴ بخش از روایت تکتا در نخستین شماره از تصویر کتاب ایران است. در ادامه داده‌های «تکتا» در این بخش‌ها را می‌خوانیم.
حجت‌الاسلام محسن عباسی ولدی پرمخاطب‌ترین نویسنده بخش مجازی سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بود. گروه موضوعی کودک و نوجوان نیز بیشترین مخاطب را به خود جذب کرد. همچنین داده‌های «تکتا» از این حکایت دارد که سبد خرید آقایان پرکتاب‌تر و سبد خرید بانوان بِه‌گزین‌تر است.
کتاب‌های «کتابخانه نیمه‌شب»، «مهارت‌های زندگی»، «ستاره‌ها چیدنی نیستند»، «خاتون و قوماندان»، «تکه‌هایی از یک کل منسجم»، «حکمت جاودانه»، «کهکشان نیستی»، «ترجمه الغارات»، «تسنیم؛ تفسیر قرآن کریم» و «حضرت حجت عج» از دیگر کتاب‌های پرمخاطب نمایشگاه مجازی چهارم بودند.
اما به طور کل ۱۰۰ عنوان کتاب پرطرفدار بخش مجازی نمایشگاه مجموعاً بیش از ۷۶ هزار نسخه فروش داشته‌اند. ۲۸ درصد این عناوین را بیش از یک ناشر به بازار اندیشه ایران وارد کرده‌اند. تصویر زیر ویترین پرطرفدارها را نشان می‌دهد:
تصویر زیر نیز پرطرفدارترین نویسندگان در بخش مجازی نمایشگاه سی‌وچهارم را روایت می‌کند. میان این نویسندگان، آثار حجت‌الاسلام والمسلمین محسن عباسی ولدی ۸ هزار و ۸۱۱ نسخه به فروش رفته و او رکورددار پرمخاطب‌ترین پدیدآور است و پس از آن مهدی میرکیایی، علی صفایی حائری، مرتضی مطهری، سیدعلی خامنه‌ای، غلامرضا حیدری ابهری، کلر ژوبرت، سید محمدحسین راجی، محمدرضا حدادپور جهرمی، مت هیگ، فئودور داستایفسکی، عبدالله جوادی آملی، ناصر کشاورز، حسین فتاحی و مژگان شیخی در رده‌های بعدی قرار گرفته‌اند.
روایت «تکتا» در بخشی دیگر نشان می‌دهد گروه کودک و نوجوان با جذب ۱۸/۳۹ درصد مخاطب و فروش ۲۵۱ هزار و ۸۳۷ نسخه کتاب، پرمخاطب‌ترین گروه موضوعی در این نمایشگاه بوده است. ادبیات با ۱۵/۵۰ درصد و فروش ۲۱۲ هزار و ۲۵۹ نسخه کتاب، دین با ۱۳/۵۷ درصد و فروش ۱۸۵ هزار و ۸۴۵ نسخه کتاب و علوم اجتماعی با ۱۲/۹۵ درصد و فروش ۱۷۷ هزار و ۳۲۰ نسخه کتاب، رتبه‌های بعدی را به خود اختصاص داده‌اند. چهار گروه پرمخاطب اول یک و نیم درصد از ۱۳ گروه موضوعی بعدی بیشتر فروش داشته‌اند.
سبد خرید آقایان پرکتاب‌تر؛ سبد خرید بانوان بِه‌گزین‌تر
بانوان با حساسیت و دقت بیشتر و مردان تعداد بیشتری کتاب می‌خرند. طبق تحلیل‌های صورت گرفته از نمایشگاه مجازی چهارم، مردان با خرید ۸۶۹ هزار و ۸۶۷ نسخه کتاب در مقایسه با زنان با خرید ۴۹۹ هزار و ۸۵۷ نسخه کتاب، به طور متوسط ۱/۵ کتاب بیشتر خریدند. در روایتی دیگر نیز تصویری از سن و سال خریداران ارائه شده است که براساس آن ۹۲ درصد از خرید کتاب‌ها از سوی جوانان و میانسالان انجام شده است. از این رو جوانان ۲۰ تا ۴۰ سال، حدود ۷۴ درصد و میانسالان ۴۱ تا ۶۰ سال، حدود ۱۸ درصد از جمعیت خریداران را تشکیل دادند.