خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ و ادب: در پی وقوع طوفان الاقصی و تبعات آن، محمد عارف فصیحی دولتشاهی استاد دانشگاه‌های افغانستان، در یادداشتی با عنوان «برتری های راهبردی در عملیات طوفان الاقصی» به زوایای این اتفاق بزرگ پرداخته است. این مقاله برای انتشار در اختیار خبرگزاری مهر قرار گرفته است.
متن یادداشت مورد اشاره در ادامه می آید؛
عملیات طوفان الاقصی از یک سو بر تئوری و افسانه شکست‌ناپذیری ماشین جنگی اسرائیل خط بطلان کشید و از سوی دیگر، نظریه سید مقاومت را به اثبات رساند که رژیم اسرائیل سست‌تر از خانه عنکبوت است. سال‌ها بود که رژیم اسرائیل در دریای رضایت از خود غرق و با هیمنه ظاهری‌اش جهان عرب را مرعوب خودساخته بود. تا آنجا که تحت تأثیر این ظاهر پوشالی سازش کاران عرب به عادی‌سازی روابط خود با این رژیم مبادرت ورزیدند؛ اما طوفان در خانه عنکبوت نشان داد که این رژیم در برابر اراده آهنین مقاومت، بسیار سست و لرزان است. عملیات موفقیت‌آمیز حماس علاوه بر این‌که پروژه عادی‌سازی روابط با اسرائیل را نقشی بر آب کرد، برتری‌های رزمی، اطلاعاتی و امنیتی این جنبش را به‌صورت شکوهمند به نمایش گذاشت.
فریب سامانه‌های امنیتی و اطلاعاتی اسراییل
یکی از رموز موفقیت حماس بهره‌برداری درست از استراتژی فریب و غافلگیری در عملیات بود. اگر فریب اقداماتی باشد که یک واحد نظامی برای به دست آوردن برتری خود از طریق گمراه کردن دشمن بدان دست می‌زند، حماس به‌خوبی توانست این اقدامات را با اجرای جنگ روانی، اطلاعاتی، فریب و غافلگیری انجام دهد. اقداماتی که تا لحظه اجرا مخفی ماند و دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی منطقه و جهان را با شوک بزرگ مواجه ساخت. چیزی که روزنامه‌های همچون واشنگتن‌پست و جروزالم پست از زبان مقام ارشد سرویس امنیتی اسراییل آن را «فریب عالی» توصیف کرد.
پیچیده بودن این عملیات و برنامه‌ریزی راهبردی حماس نشان‌دهنده قدرت بالای این جنبش در دستیابی به اطلاعات است. آرامش حماس قبل از طوفان این تصور را در نگاه اسراییلی‌ها به وجود آورد که این جنبش متوقف‌شده و مقاومت گران در داخل غزه توان درگیری را از دست داده‌اند؛ اما نفوذ چریک‌های شجاع حماس به اراضی اشغالی از طریق زمین، هوا و دریا به‌یقین یک شکست راهبردی برای اسراییل و یک مزیت استراتژیک برای حماس بود.
ضعف اطلاعاتی و امنیتی دستگاه‌های امنیت داخلی شین بت و امنیت خارجی موساد اسرائیل زمانی آشکار شد که هیچ‌کدام از این نهادها نتوانستند عملیات پیچیده حماس را پیش‌بینی کنند و یا از وقوع آن جلوگیری کنند. افراییم هالوی رئیس سابق موساد اعتراف کرد که تل‌آویو در مواجهه با حملات حماس فریب‌خورده است. او در مصاحبه با سی‌ان‌ان چنین بیان کرد: «ما به‌هیچ‌وجه هیچ هشداری نداشتیم و عبور اعضای حماس از مرز غزه کاملاً غافلگیرکننده بود، ما اطلاعاتی نداشتیم که حماس این توانایی را داشته باشد.»
شکست و تحقیر ارتش تا به دندان مسلح اسراییل
طوفان الاقصی تنها نماد ناکامی دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی رژیم صهیونیستی نیست، بلکه فراتر از آن نماد شکست ارتش بلندپرواز این رژیم نیز محسوب می‌شود. ارتش رژیم صهیونیستی بیش از ۱۷۵ هزار نیروی نظامی و نیم میلیون نیروی ذخیره در اختیار دارد، اما در عرض چند ساعت در برابر استراتژی جنگی چند صدنفری حماس دچار تحقیر و شکست تاریخی شد. مؤسسه مطالعاتی آبزرور در هند در تحلیلی نوشته است: «ارتش رژیم صهیونیستی میلیاردها دلار برای دیجیتال کردن و ارتقای فناوری قابلیت‌های خود سرمایه‌گذاری کرده است. استفاده گسترده از هکرها، دوربین‌ها، پهپادها و هوش مصنوعی در سیستم‌های تسلیحاتی خود از برنامه‌های ارتش اسراییل بوده است. با تمام این مزایا نقطه‌ضعف‌های خود را در هفتم اکتبر آشکار کرد. جنگ غزه «قدرت بازدارندگی ارتش اسراییل» را با شکست روبه رو کرد. بازدارندگی در اسراییل بدین معناست که هیچ‌کس جرأت حمله به اسراییل را ندارد. به دلیل آنکه اسرائیل اقدامات نظامی و تروریستی شگفت‌انگیزی انجام داده است، هیچ‌یک از دولت‌های عرب توان ورود به جنگ با اسراییل را ندارند؛ اما جنگ ۳۳ روزه در سال ۲۰۰۶ و عملیات هفتم اکتبر حماس بازدارندگی دیرپای ارتش اسرائیل را آشکارا نقض کردند.»
ناکامی اسراییل در کشف اتاق فکری حماس و محل نگهداری اسرا
دستگاه اطلاعاتی رژیم صهیونیستی برای کشف اتاق فکر حماس و محل نگهداری اسرا تلاش‌های زیادی کرد؛ اما حماس زیرک تراز آن بود که در دام اطلاعاتی این رژیم گیر بیفتد. ارتش صهیونیستی با این تصور که اتاق فرماندهی حماس و محل نگهداری اسرای صهیونیستی در زیر بیمارستان الشفاء است، با نقض تمامی قواعد بین‌المللی، از زمین و هوا به این بیمارستان حمله کردند اما پس از ورود به بیمارستان چیزی جز اجساد بیمارانی که در اثر نبود دارو و امکانات پزشکی در آن جان‌باخته بودند، مشاهده نکردند.
در جریان آتش بس موقت، دستگاه اطلاعات و امنیت رژیم تور اطلاعاتی خود را در غزه و کرانه باختری پهن کرد تا از این طریق به محل نگهداری اسرای اسراییلی دست پیدا کنند؛ اما حماس تمامی نقشه‌های رژیم را خنثی کرد و نشان داد که رژیم صهیونیستی ناتوان ترازان است که حماس را در کمند اقدامات امنیتی- اطلاعاتی قرار دهد. مهم‌تر از همه این‌که صهیونیست‌ها آماده می‌شدند تا اسرای خود را در جنوب تحویل بگیرند، اما حماس اسرا را در شمال غزه آزاد کرد و از این طریق نشان داد که هنوز در شمال غزه حضور دارد.
شکست بزرگ دستگاه دیپلماسی اسرائیل
عملیات حماس سیاست خارجی اسرائیل را تحت تأثیر و با ناکامی مواجه ساخت. چند روز قبل از عملیات طوفان الاقصی، صهیونیست‌ها سرگرم چانه‌زنی‌های پشت پرده برای عادی‌سازی روابط با برخی کشورهای عربی بودند، اما طوفان الاقصی همه این برنامه‌ها را به هم‌ریخت و مذاکرات عادی‌سازی را از مدار خارج ساخت. تا جایی که برخی از کشورهای سازش‌کار همچون عربستان به‌صورت عریان از تعلیق مذاکرات با اسراییل در عادی‌سازی روابط خبر داد.
عدم تحقق اهداف راهبردی اسراییل در غزه
حماس پس از عملیات موفقیت‌آمیز طوفان الاقصی بر راهبردهای اساسی همچون حفظ دستاوردهای این عملیات و شکست راهبردهای دشمن در حمله به غزه متمرکز شد و در هردو زمینه موفق و برتر بود. از یک سو توانست از پیروزی حیرت انگیزش به‌خوبی صیانت کند و از طرفی دشمن را دررسیدن به نتایج راهبردی با شکست مواجه بسازد. پس از طوفان الاقصی گزینه‌های همچون نابودی حماس، طرح فرمول تشکیل دولت غیرنظامی در فلسطین، آزادی اسرا، انتقال جمعیت غزه به صحرای سینا و جلوگیری از گشایش محورهای جدید جنگ توسط محور مقاومت از اهداف راهبردی رژیم صهیونیستی اعلام شد؛ اما باگذشت بیش از دو ماه از جنگ به‌رغم استفاده ارتش اسراییل از بمب‌های فسفر سفید و گسیل تانک‌های مرکاوا علیه مقاومت و مردم عادی زنان، کودکان، سالخوردگان و بیماران نتوانستند هیچ‌یک از اهداف راهبردی خود را محقق نمایند.
حماس در برابر لشکر تا بن دندان مسلح همچنان نستوه و استوار مقاومت دارد و توانمندی خود را همچنان در میدان جنگ حفظ کرده است. شلیک موشک به تل‌آویو، حیفا و مراکز نظامی همچنان ادامه دارد. انهدام تانک‌های پیشرفته و نابودی افسران و سربازان اسرائیل در کوچه‌های غزه و کرانه باختری به مقاومت گران روحیه بخشیده است. به‌راستی‌که غزه به باتلاق رژیم صهیونیستی مبدل شده است. طرح آبراهام و فرمول تشکیل دو دولت دریک سرزمین نیز با ناکامی و انسداد مواجه است. تشکیل دو دولت دریک سرزمین در نگاه فلسطینی‌ها فاقد هرگونه مشروعیت است و فلسطینی‌ها بر محوریت مقاومت و به‌طور خاص حماس در اداره نظامی و سیاسی فلسطین تأکید کرده‌اند و هرگز اجازه بازسازی اسلو و روند سازش با اسرائیل را نمی‌دهند. با گسترش پایگاه اجتماعی حماس دیگر جریان سازش‌کار رام الله محلی از اعراب در میان فلسطینی‌ها ندارد.
سیاست گشوده نشدن جبهه‌های دیگر علیه اسرائیل نیز شکست را تجربه کرده است. مقاومت لبنان از همان روز آغاز عملیات اسرائیل، در مصاف اسراییل شتافت، مقاومت عراق هم وارد میدان شد و به‌صورت مکرر با موشک بالستیک به پایگاه نظامی آمریکا در عین‌الاسد حمله کرد. مقاومت یمن هم باهدف اعمال فشار روی مناطق جنوبی رژیم غاصب وارد عمل شد و روند تصعیدی را به توقیف کشتی‌های متعلق به رژیم و مصادره آن‌ها کشانید.
برتری‌های حماس در راهبرد جنگ روانی
رژیم صهیونیستی به‌منظور فروپاشی روانی نیروهای حماس تاکتیک‌های مختلفی را به اجرا گذاشت. در اولین تاکتیک تلاش کرد جایگاه قربانی و جلاد را تغییر داده تا اذهان عمومی را در جهت حمایت از خود برانگیزد. در آغاز، زرادخانه عملیات جنگ روانی رژیم تا حدودی وزنه را به نفع این رژیم سنگین کرد. تبلیغ تروریست بودن حماس و خطرناک بودن این تشکیلات برای امنیت منطقه وجهان تا برانگیختن افکار عمومی خارجی با انتشار اخبار دروغین همچون کشتن اسیران و بریدن سرهای کودکان توسط حماس ازجمله تاکتیک‌های این رژیم بود. از آن‌طرف حماس با تمام توان با شروع عملیات بزرگ طوفان الاقصی که «در حقیقت پاسخی از سوی مقاومت فلسطین به بخشی از جنایات رژیم صهیونیستی بود» درصدد برآمد تا جنگ روانی رژیم را بی‌اثر سازد. حماس همان‌گونه که در جنگ سخت برتری خود را حفظ کرد، در جنگ نرم و روانی نیز توانست روایت‌های اسرائیلی از جنگ را، خنثی سازد.
جنگ روانی رژیم صهیونیستی به‌نوعی تحت تأثیر غافلگیری، عصبانیت و احساسات صورت گرفت اما ازآنجاکه جنگ ترکیبی حماس با عقلانیت و تدبیر همبسته بود برتری خود را نسبت به‌طرف مقابل حفظ نمود. تظاهرات گسترده مردمی در حمایت از غزه و فلسطین در سراسر جهان به‌ویژه در اروپا و آمریکا خود نشان‌دهنده تسلط روانی حماس است. این جنبش از طریق جنگ به‌خصوص جنگ روانی، مسئله فلسطین را که سال‌ها به فراموشی سپرده‌شده بود در سطح جهانی زنده کرد و دنیا را علیه اسراییل تحریک کرد.
شعارهای «آتش‌بس هم‌اکنون»، «قتل کودکان را متوقف کنید» و «فلسطین را آزاد کنید» ابعاد جهانی پیداکرده است. تا حال در بیش از ۹۲ کشور تظاهرات گسترده مردمی در حمایت از غزه و فلسطین برگزارشده است.
چرخش رسانه‌هایی همسو با اسراییل هم چون بی‌بی‌سی و اینترنشنال از جانب‌داری یک‌سویه اسرائیل به سمت غزه و فلسطین را می‌توان درراستای پیشی گرفتن حماس در جنگ روانی و رسانه‌ای ارزیابی کرد.