کمیل خجسته، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در حاشیه چهارمین رویداد ملی خبر جعلی که در محل مجتمع آدینه تهران در حال برگزاری است در گفت‌وگو با خبرنگار مهر به تشریح ابعاد موضوع سواد مجازی پرداخت و گفت: موضوع سواد مجازی صرفاً به تولیدمحتوا فکر نمی‌کند؛ بلکه علاوه بر تولید، به نوع اثرگذاری و ارتباط‌گیری با مخاطبی که امروز به کاربر و بازیگر فعال تبدیل شده، توجه دارد. این باعث شده که موضوع ما از محتوای صرف، در فضای ارتباطات یک گام جلوتر برود.
وی افزود: به همین منظور ادبیاتی در این زمینه مانند دستکاری و تغییر رفتار داریم که از دستکاری اجتماعی ناشی می‌شود، در شرایطی که فضای رسانه مملو از خبر، روایت، قصه‌های راست و دروغ است این اتفاقات روی می‌دهد.
وی ادامه داد: در این راستا بعضاً افراد اتفاقاتی را در دنیای حقیقی رقم می‌زنند و آن را در رسانه طرح می‌کنند تا مخاطب یک برداشت خاصی از آن داشته باشد. بنابراین ما فقط با فیک‌نیوز و محتوای جعلی مواجه نیستیم؛ بلکه با انواع محتواهای آزاردهنده، ناخواسته و محتوایی که به ظاهر حقیقی است اما باطن غیرحقیقی دارد و مخاطب را برای اهداف سو هدف قرار داده، روبه‌رو هستیم.
عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در تعریف رسانه مصنوعی اظهار داشت: رسانه مصنوعی که با عنوان Synthetic Media مطرح می‌شود در واقع خود را حقیقی نشان می‌دهد. رسانه هم می‌تواند مصنوعی باشد و در واقع هدف دیگری را برای تأثیرگذاری بر مخاطب پیش می‌برد. این نوع از رسانه به تازگی در حال شکل‌گیری بر پایه هوش مصنوعی است.
خجسته تصریح کرد: اگر این حجم از انواع فعالیت‌های پیچیده‌ی رسانه‌ای را دریایی مواج و طوفانی در نظر بگیریم، قطعاً احتیاج به دستگاه‌ها و نهادهایی داریم تا زمان بگذارند و به عنوان غریق نجات عمل کنند. این نهادها باید در این دریای متلاطم، ساحل یا جزیره‌ای امن و آرام ایجاد کنند تا افراد بتوانند در شرایط بحران به آن پناه ببرند.
وی درباره‌ی شکل‌گیری الگوی تحقق این هدف بیان کرد: باتوجه به جدید و تازه بودن موضوع مورد بحث، رسیدن به الگویی که بتواند این هدف را محق کنند، باید از طریق همین گروه‌ها ایجاد و خلق شود. ما با شکل جدیدی از پدیده‌های رسانه‌ای مواجهیم و به خلاقیت در این زمینه نیاز داریم.
این پژوهشگر ابراز داشت: در دوره‌ای از تاریخ ما ترکمنچای‌ها را قضاوت و عوامل آن را شماتت می‌کنیم اما وقتی دقیق بررسی می‌شوند متوجه می‌شویم که آن‌ها شجاعانه در میدان بودند اما اشتباه آنان این بوده که با شمشیر به جنگ با آتش رفته بودند. به طور مشخص در چنین شرایطی می‌توان حدس زد که پیروز و بازنده میدان چه کسانی هستند.
وی در پایان اضافه کرد: باتوجه به این مثال مذکور باید رویه خود را تغییر دهیم و روش‌ها و ابزارهایمان را محتول کنیم؛ چراکه در آینده مورد قضاوت قرار خواهیم گرفت و سازمان سراج به عنوان یکی از پیشروهای این جریان می‌بایست برای به‌دست‌آوردن این ابزارها اقدام و در این مسیر گام بردارد.