خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ و ادب: صندوق سرمایه گذاری و مشارکت در نشر کتاب «هم نشر» به تازگی توسط بنیاد کتاب سازمان تبلیغات اسلامی راه اندازی شده است. پیش فرض این صندوق این است که اول؛ سرمایه گذاری در تولید کتاب به طیف گسترده‌تری از فعالان حرفه‌ای نشر جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی اختصاص یابد، دوم؛ سرمایه گذاری مختص کتاب‌های مخاطب‌دار و هم جهت با سیاست‌های محتوایی اعلامی باشد. این سیاست‌ها به صورت سالیانه اعلام عمومی می‌شود. سوم؛ مبنای مشارکت صندوق، کتابی است که آماده چاپ باشد و براساس تعداد کتاب‌های مصوب با ناشر قرارداد منعقد می‌شود. چهارم؛ صندوق، قصد انتفاع ندارد اما محاسبات اقتصادی به گونه‌ای است که ضمن مساعدت به نشر، باعث تثبیت و ماندگاری صندوق در تلاطم‌های اقتصادی شود.
عملکرد این صندوق به این شکل است که معرفی کتاب توسط ناشر و طی مسیر انتخاب آن از دو طریق «تأمین هزینه‌های مالی چاپ» یا «تأمین کاغذ و خدمات چاپخانه» اقدام به انعقاد قرارداد با ناشر می‌کند.
شیوه‌های مشارکت این صندوق از طریق چهار طرح از جمله تأمین سرمایه تولید کتاب به صورت نقد و بازپرداخت نقدی، تأمین سرمایه در گردش تولید کتاب به صورت نقد و باز پرداخت از طریق تهاتر با کتاب، تأمین کاغذ و ارائه خدمات چاپ از سوی صندوق و بازپرداخت نقدی، تأمین کاغذ و خدمات چاپ از سوی صندوق و بازپرداخت آن در قالب کتاب چاپ شده است انجام می‌شود.
این صندوق بر اساس شاخص‌های محتوایی مد نظر خود از آثار حوزه ادبیات داستانی، طنز، کودک، تاریخ شفاهی و ادبیات پایداری، سفرنامه، روایت پیشرفت اقدام به بررسی کتاب‌ها و حمایت از آنان می‌کند.
شاخص‌های محتوایی و اولویت‌های این صندوق در زمینه ادبیات داستانی عبارتند از: داستان با موضوع اسطوره سازی در حوزه‌های هویت ایرانی و اسلامی با مخاطب نوجوان؛ داستان با موضوع عدالت خواهی، امیدآفرینی، استکبار ستیزی، اصالت دادن به خانواده؛ برجسته سازی مناسک و آئین‌های بومی و دینی و اشاره به سبک زندگی ایرانی _ اسلامی؛ الگو آفرینی از زنان تأثیرگذار و موفق.
در زمینه ادبیات طنز: استفاده از گونه‌های مختلف طنز با رویکرد نقد فرآیندهای ناهنجار اجتماعی و سیاسی.
ادبیات کودک: تألیف گونه‌های مختلف ادبی حوزه کودک برگرفته از نظام تربیتی ایرانی_ اسلامی و آموزش مهارت‌های اجتماعی.
تاریخ شفاهی و ادبیات پایداری: در زمینه دفاع مقدس و انقلاب اسلامی؛ حماسه آفرینی و ایثارگری زنان، نوجوانان، آزادگان و جانبازان.
در زمینه جهاد بین المللی و مقاومت: بازنمایی مقاومت در کشورهای اسلامی و کشورهای باسابقه استکبارستیزی.
سفرنامه: توصیف روایی از جاذبه‌های ایرانی و سبک زندگی بومی، روایت نقد نظام سرمایه داری و سبک زندگی غربی.
روایت پیشرفت: روایت‌های جهاد سازندگی و دستاوردهای علمی، صنعتی و زیرساختی.
کمک به صنعت نشر و دیده شدن آن
مجدالدین معلمی دبیر بنیاد کتاب سازمان تبلیغات اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر درباره طرح هم نشر این بنیاد گفت: سازمان تبلیغات در حوزه کتاب مؤسسات مختلفی از جمله انتشارات امیر کبیر، خوارزمی، سوره مهر، صدا و سیما و غیره را دارد، متولی آنهاست همین امر سبب شده ارتباط سازمان با قاطبه ناشران قطع باشد و به دلیل مؤسسه داری خود نتواند با آن‌ها ارتباط بگیرد. همین امر زمینه‌ای ایجاد کرد تا عمده دغدغه متولیان نشر سازمان اداره مؤسسات باشد در حالی که معتقدیم سازمان باید مدیر محتوا باشد و دغدغه اصلی آن باید کتاب باشد و کتاب خوب باید دغدغه باشد.
وی افزود: کمک به صنعت نشر و دیده شدن آن، تبلیغ و ترویج و مسائلی از این دست در حوزه کتاب باید دغدغه سازمان باشد نه مساله مؤسسه داری؛ بنابراین برای اینکه بتوانیم در سازمان تبلیغات توسعه ارتباطات ایجاد کنیم و کتاب را موضوع اصلی بحث قرار دهیم به سمت این بحث رفتیم.
دبیر بنیاد کتاب در ادامه گفت: طی آسیب شناسی از حوزه نشر به این مساله رسیدیم که کتاب در ایران خیلی زود دچار مظلومیت می‌شود و خیلی زود از چرخه دیده شدن کنار می‌رود؛ یکی از دلایل این مساله این است که ناشر به دلیل سرمایه محدود برای زنده ماندن در صنعت نشر معمولاً سعی می‌کند کتاب‌های جدید خود را ارائه دهد به همین دلیل است که در حال حاضر تعداد تقریباً ۷۰ درصد از عناوین چاپی در کشور چاپ اول و ۳۰ درصد آن تجدید چاپ هستند، در حالی که اگر به لحاظ اقتصادی بخواهیم نگاه کنیم باید این تعداد برعکس باشد و تقریباً باید ۷۰ درصد کتاب‌ها تجدید چاپ باشند. ما به دنبال توسعه ارتباطات بودیم بنابراین پایگاهی را در مجموعه بنیاد کتاب ایجاد کردیم تا از هر کتاب خوبی در زمینه حمایت نشر و چاپ و توفیقات سازمان فراهم شود.
معلمی گفت: به این ترتیب هم نشر با این ایده و دلایل متولد شد. در حال حاضر به ناشران حوزه جبهه انقلاب نامه زدیم و سایت عمومی تأسیس کردیم که هر کس اگر فکر می‌کند کتاب خوبی دارد و به نظرش ما می‌توانیم از چاپ آن حمایت داشته باشیم، با مراجعه به این سایت از طرح‌های حمایتی ارائه شده در آن استفاده کند؛ این طرح‌ها به صورت حمایت دائمی مالی نیست که سبب برهم خوردن بازار نشر شود بلکه یک امر مشارکتی است به دلیل اینکه کتاب یک عنصر اقتصادی است و حیات اقتصادی دارد و بخشی از این حیات را ما با ظرفیتی که داریم فعال می‌کنیم.
محدودیتی برای حمایت از ناشران نداریم
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چرا این صندوق تنها از ناشران جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی حمایت می‌کند گفت: ما در سایه سازمان تبلیغات اسلامی این حمایت‌ها را انجام می‌دهیم بنابراین محتوا برای ما بسیار مهم‌تر از تعداد عنوان و آمار است. ما نهادی مانند وزارت فرهنگ و ارشاد نیستم که با عناوین و تعداد کتاب‌ها بخواهیم در فضای عمومی مانور بدهیم بلکه باید کتاب خوب را برای مردم ترویج دهیم و محدودیت هم اعلام نکردیم و همه ناشران می‌توانند در این طرح مشارکت داشته باشند اما تصور می‌کنیم ناشران جبهه فرهنگ انقلاب اسلامی کتاب‌ها و موضوعات بهتری برای مشارکت در این طرح داشته باشند.
ما نهادی مانند وزارت فرهنگ و ارشاد نیستم که با عناوین و تعداد کتاب‌ها بخواهیم در فضای عمومی مانور بدهیم بلکه باید کتاب خوب را برای مردم ترویج دهیم و محدودیت هم اعلام نکردیم و همه ناشران می‌توانند در این طرح مشارکت داشته باشند اما تصور می‌کنیم ناشران جبهه فرهنگ انقلاب اسلامی کتاب‌ها و موضوعات بهتری برای مشارکت در این طرح داشته باشند
دبیر بنیاد کتاب درباره چگونگی تأمین کاغذ و حمایت‌های مالی این صندوق از ناشران افزود: حمایت‌ها برای هر کتاب با دیگری متفاوت است و تقریباً ۷۰ تا ۸۰ درصد هزینه‌ها و حمایت‌ها مربوط به چاپ است؛ یعنی حل مساله کاغذ و چاپخانه. طبیعتاً اگر ظرفیتی برای حمایت و رفع مشکلات وجود داشته باشد چاپ کتاب است بنابراین ما به این نقطه متمرکز شدیم. حمایت‌ها از طریق چهار مدل مختلف بسته به درخواست ناشر اعم از کاغذ و یا هزینه چاپ در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد.
صندوق هم‌نشر از کتاب‌های آماده چاپ حمایت می‌کند
معلمی درباره حمایت از کتاب‌ها توسط این صندوق افزود: ما با کتاب‌هایی که در مرحله تدوین و تولید است کاری نداریم و سرمایه گذاری را بر روی کتابی انجام می‌دهیم که در مرحله ورود به چاپخانه باشد و ممکن است با یک نشر یک کتاب و با نشر دیگر ده کتاب را پیش ببریم و از این لحاظ محدودیت نداریم چون که نشر برای ما مهم نیست و کتاب برای ما موضوعیت دارد.
وی گفت: ما از طریق کارگزاری صندوق سپهر که یکی از صندوق‌های مالی مجوز دار است حمایت‌ها را از نشر انجام می‌دهیم همچنین از طریق چاپخانه متعلق به خودمان کارهای مربوط به چاپ و کاغذ را نیز دنبال می‌کنیم.
کتاب‌های پر مخاطب مرجع حمایت صندوق هم‌نشر هستند
دبیر بنیاد کتاب سازمان تبلیغات اسلامی گفت: ما از کتابی حمایت می‌کنیم که کتاب پر مخاطب باشد، و این کار را از طریق راه‌های کشف مخاطب بر مبنای سایت‌های فروش، نظرسنجی و کشف ذائقه بازار انجام می‌دهیم بنابراین در گام اول از کتاب‌های پر مخاطب حمایت می‌کنیم و پرمخاطب بودن کتاب در کنار موضوعیت آن برای ما مهم است.
معلمی درباره چگونگی تشخیص پرمخاطب بودن کتاب‌ها افزود: کارگروه ارزیابی صندوق هم نشر متشکل از پنج نفر از متخصصان حوزه نشر است که کتاب‌ها را بررسی می‌کنند. همچنین می‌توان ذائقه مخاطب را شناخت و هر نویسنده و ناشری سابقه مشخص دارد، به این ترتیب می‌توان آینده کتاب را تشخیص داد. در این طرح بخشی از کتاب‌ها را خودمان برمی‌داریم و به دلیل بهره‌مندی از شبکه توزیع اصولاً کتاب را رها نمی‌کنیم و این حمایت‌ها محدود به حمایت مالی نمی‌شود چون این کتاب‌ها باید بتوانند هزینه خود را دربیاورند تا صندوق سرپا بماند.
وی در پایان درباره استقبال ناشران از این طرح گفت: در حال حاضر درخواست‌هایی که برای ما می‌آید نشان می‌دهد که این طرح آینده خوبی دارد چراکه همه بخش‌های آن معقول نوشته شده است و به شکلی است که هم ناشر و هم طرح هم نشر متضرر نشوند؛ تا به امروز نیز ۲۰ ناشر درخواست حمایت داشته‌اند و تعداد کتاب‌هایی که آمده است و درخواست حمایت دارند قابل توجه است.