به گزارش خبرنگار مهر، جبرئیل نوکنده رییس موزه ملی ایران در نشست سنجه که در محل پردیس موزه‌ای دفینه برگزار شد، درباره موزه‌های دولتی صحبت کرد و گفت: اگر از منظر نهاد مدیریتی صحبت کنیم یکی از نهادهایی که موزه‌ها را مدیریت می‌کند نهادهای دولتی هستند و این موزه‌ها توسط دولتها حمایت و سیاستگذاری می‌شوند. بیشتر موزه‌های ملی جهان دولتی هستند.
رییس موزه ملی گفت: موزه‌های دولتی در جهان تقریباً مدیریت را به مردم واگذار می‌کنند ۱۵۰ سال است که دولتها کم کم مسئولیت را به قسمت دیگری برای سیاست گذاری واگذار کردند. در واقع تجربه هیأت امنایی در موزه‌های بزرگ و حتی کوچک موفق بوده است چون از خرد جمعی استفاده می‌کنند. این اتفاق باید در موزه‌های دولتی ایران هم بیفتد.
وی گفت: ما باید مدیریت‌ها را به مردم واگذار کنیم چون مخاطب اصلی موزه‌ها مردم هستند پس می‌توانند در مدیریت آن هم نقش داشته باشند. اگر در برنامه ریزی و سیاست گذاری و اهداف مردم هم حضور داشته باشند، موزه‌ها در مأموریت هایشان موفق تر عمل می‌کنند.
وی تصریح کرد: بیش از ۲۶۰ موزه وابسته به وزارت میراث فرهنگی داریم به جز این موزه‌های دانشگاهی و غیره هم هستند وقتی وارد موزه‌ها می‌شویم و چیدمان را می‌بینیم خیلی خلاقیت وجود ندارد یا کم است چون بودجه ندارد. در کشورمان حوزه فرهنگ در ردیف انتهایی دریافت بودجه است. ساختار هیأت امنایی داشته باشیم می‌توانیم از کمک‌های مردم استفاده می‌کنیم و اگر معضلات را با دوستداران آن در میان بگذاریم خودشان حمایت می‌کنند این موضوعی است که امیدوارم اتفاق بیفتد و موزه‌ها به سمت هیأت امنایی شدن پیش بروند. در برنامه ششم هم این موضوع آمده است ولی انجام نشد.
رییس موزه ملی گفت: البته موزه‌هایی داریم که هیأت امنایی هستند ولی موزه‌های میراث فرهنگی هیأت امنایی نشده‌اند. درحالی که هیأت امنایی گامی برای فربه کردن مدیریت نهاد فرهنگی از جمله موزه‌ها است.
نوکنده ادامه داد: آمار بازدیدکنندگان موزه‌ها نشان می‌دهد که این آمار قابل توجه نیست حتی می‌توان گفت که توجه از طرف دولت و سیاست گذاران وجود ندارد و مردم نسبت به موزه حساس نیستند. مردم شاید ندانند که موزه می‌تواند حال آنها را خوب کرده و نقش آفرینی کند. ما آموزش نداده‌ایم که موزه چقدر می‌تواند تأثیر گذار باشد. چرا ما به مردم آموزش نداده‌ایم که مثلاً می‌توانند در هنر جهان آثار بزرگترین و سرشناس‌ترین هنرمندان را بینید. موزه‌ها محل نمایش هنر است.
رییس موزه ملی ایران گفت: در واقع نهاد عمومی و دولتی ما نمی‌داند که باید چطور آموزش دهد یا کار کند که موزه‌ها محل رفت و آمد مردم شود. درحالی که در موزه می‌توان مسائل پیچیده را آموزش داد.
جای خالی موزه‌ها در تصمیم گیری های کلان
وی ادامه داد: موزه در نظام برنامه ریزی و سیاستگذاری ها وجود ندارد. آیا در شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره بحث شده یا قوانینی داریم که در مجلس بحث شود؟ این موضوع جدی گرفته نشده است درحالی که الان ۸۶۰ موزه دولتی و غیر دولتی داریم. این عدد نسبت به جمعیت ایران خوب است. اما چرا درباره آن و کارکردش در مجامع مهم صحبت نمی‌شود؟
این باستان شناس گفت: موزه‌های ملی موزه‌های مادر، ویترین یک سرزمین هستند. با یکی دو روز بازدید از این موزه‌ها می‌توانید تاریخ آن سرزمین را جمع بندی کنید. موزه ملی وظیفه دارد که شما را با فرهنگ‌های جهان آشنا کند. آیا ساختار امکانات و زیرساخت موزه ملی ایران هم مثل همتایانش در جهان است؟ این موزه‌ها از نظر ساختار تشکیلاتی در کجای وزارت خانه ایستاده‌اند؟ در موزه‌های ملی جهان رییس هیأت امنای موزه معمولاً رؤسای جمهور کشورها هستند و رییس موزه مشاور وزیر فرهنگ می‌شود. عالی‌ترین مقام اجرای عضو شورای سیاست گذاری است. ما کجای کار هستیم؟
وی به فضای موزه ملی برای نمایش آثار اشاره کرد و گفت: ما ۳ میلیون مواد فرهنگی و ۳ هزار اثر در فضای نمایشگاهی داریم. برای این تعداد اثر، فضای نمایشگاهی، فقط ۸ هزار متر است. در طرح توسعه موزه ملی باید ۲۵ هکتار فضا داشته باشیم و بسازیم چون از نظر فضا با مشکل رو به رو هستیم.
موزه هخامنشی و ساسانی نداریم
نوکنده گفت: خیلی جالب است که در ایران زندگی می‌کنید و موزه هخامنشی یا ساسانی نداریم. گالری هخامنشی موزه ملی ایران کمتر از ۱۵۰ متر است. این موزه در زمانی که ساخته شده بود، خوب بوده است. زمانی که آندره گدار کار طراحی موزه را انجام داد بخش بزرگی از میدان مشق و موزه ملی را در طراحی خود دید. رضا شاه وقتی نقشه موزه تمام شد در میدان نگاهی کرد و گفت چه کسی گفته این همه زمین را برای موزه بسازید. بعداً فقط بخش کوچکی از میدان را برای موزه اختصاص دادند. آقای گدار می‌گوید من این را می سازم ولی این موزه در حد آثاری است که الان دارید. این موزه تا ده سال دیگر پر می‌شود بعدش چه کار می‌خواهید کنید؟ از آن زمان چقدر گذشته است؟
وی افزود: تمام غرب آسیا و مرکزی جز حوزه ایران بوده است. این موزه نه تنها وظیفه دارد در جغرافیای سیاسی امروز مادری کند بلکه باید به موزه‌های دیگر هم خوراک بدهد. کارکرد موزه‌های مادر همین است. در کشوری دیدم که موزه تیمور دارند اما آیا ما موزه شاه عباس داریم؟ در حالی که شخصیت‌های سیاسی و تاریخی زیادی داریم که در طول تاریخ نقش‌های مهمی ایفا کرده‌اند.