به گزارش خبرگزاری مهر، گروه سیاست - جریان موسوم به اصلاح‌طلب، با مقوله اختلاف و انشقاق بیگانه نیست؛ طیف‌های راست‌نشین و چپ‌نشین این جریان سیاسی در برخی بزنگاه‌ها و مقاطع، واگرایی را بر همگرایی رجحان داده‌اند و به‌جای وصل، راه فَصل در پیش گرفته‌اند.
اکنون نیز که در موسم انتخابات مجلس دوازدهم هستیم، نجواهای جدایی و مهجوری از درون اردوگاه اصلاح‌طلبان شنیده می‌شود؛ در جدیدترین نُت این سَمفونی گوش‌آشنا، «حسین مرعشی» دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی ایران، در گفت‌وگو با «هم‌میهن» گفته است: «مشارکت مشروط در انتخابات در جبهه اصلاحات در دستور کار است و ما به‌عنوان حزب کارگزاران طرفدار این نظر هستیم»؛ هنوز ساعتی از این اظهارات دبیرکل کارگزاران نگذشته بود که «آذر منصوری» رئیس جبهه اصلاحات در واکنش اعلام کرد که «مواضع جبهه اصلاحات ایران از طریق سخنگو یا بیانیه‌های رسمی منتشر می‌شود و نظرات دیگری که از طرف برخی از احزاب یا فعالان سیاسی منتشر می‌شود، نظر و موضع این تشکیلات نیست».
اگرچه از ظاهرِ موضع‌گیری رئیس جبهه اصلاحات، نشانه‌ای از افتراق و اختلاف میان او با کارگزارانی‌ها مشاهده نمی‌شود، اما آگاهان از کشمکش‌های میان طیف‌های مختلف اصلاح‌طلبی، به سرعت و با قرینه تاریخی، چنین سخنانی از ناحیه آذر منصوری را به مثابه به صدا درآمدنِ جَرسِ اختلاف تعبیر و تأویل می‌کنند؛ منصوری از اعضای اولیه حزب «اتحاد ملت» است، همان حزبی که میراث‌دار مشارکتی‌ها بود و از بدو تأسیس، ساز مخالفت با کارگزارنی‌ها را کوک کرد.
سابقه اختلاف میان عملگرایان و رادیکال‌ها
ماجرای اختلاف میان کارگزارنی‌ها و اتحاد ملتی‌ها در سال ۹۶ و در ماجرای انتخاب شهردار تهران از ناحیه شورای شهر پنجم که در تصاحب اصلاح‌طلبان بود، برجسته شد؛ در آن مقطع زمانی اعضای اتحاد ملت با شهردار شدن «محسن هاشمی» عضو شاخص کارگزاران مخالفت کردند و سرآخر به صورت نیم‌بند و با اکراه به بهشت‌رفتنِ «محمدعلی نجفی» را پذیرفتند؛ نجفی‌ای که در آن زمان، دیگر چندان متصل به کارگزاران نبود و شاید همین امر عاملی برای موافقت اتحاد ملتی‌ها با شهردار شدنش بود.
اما ماجرای اختلاف در جبهه اصلاحات به مقوله مذکور منحصر نمی‌شود؛ در تیرماه سال جاری، وقتی «بهزاد نبوی» از ریاست جبهه اصلاحات استعفا داد و «آذر منصوری» جایگزین وی شد، بسیاری از منتسبان به جریان اصلاح‌طلب، عنوان کردند که علت استعفای نبوی، چیزی جز وجود اختلافات نیست؛ در همین راستا، غلامحسین کرباسچی دبیرکل پیشین کارگزاران و مدیرمسؤول روزنامه هم میهن گفت: «آقای نبوی دلایل استعفای خود را اعلام کردند و گفتند که به خاطر شرایط جسمانی و سن و سال‌شان است، اما فکر می‌کنم ممکن است بخاطر اختلاف‌نظرهایی که وجود داشت، استعفا دادند». اما ریشه اختلاف نبوی با اعضای جبهه اصلاحات چه بود؟
شاید با مرور مواضع نبوی به ویژه در ایام اغتشاشات پاییز سال گذشته بتوان از ماجرای اختلافات او با برخی اصلاح‌طلبان که به تعبیر حسین مرعشی در اقلیت هستند اما صدای بلندی دارند، رمزگشایی کرد؛ نبوی در همان اوج اغتشاشات، علی‌رغم اینکه برخی هم‌قطارانش در جبهه اصلاحات مواضع دوپهلو اتخاذ می‌کردند و از تقبیح و تبری‌جستن از عناصر ناامن‌سازی امنیت شهروندان و ضربه به کیان ملی ایران اسلامی، اجتناب می‌کردند، موضعی صریح گرفت و با راهبرانِ ایده ناامن‌سازی میهن، مرزبندی روشن و شفاف کرد.
در مقابل، همان اقلیت پُرهیاهو در جبهه اصلاحات، فضا را مهیا برای رادیکالیسم دید؛ مرعشی، دبیرکل کارگزاران در همین ارتباط گفت: «بعضی از دوستان اساساً معتقدند که ادامه ریاست آقای نبوی مناسب با فضای سیاسی نیست؛ در واقع فضا رادیکال‌تر شده است»؛ رادیکالیسمی که از قضا در همین طیف از اصلاح‌طلبان سبقه‌ای تاریخی دارد و ماجراهای مجلس ششم را در اذهان زنده می‌کند.
با این حال شاید بتوان بستر اختلاف و تضاد در جبهه اصلاحات را -که اخیراً یک شَمّه آن در ماجرای واکنش آذر منصوری به اعلام موضع انتخاباتی دبیرکل کارگزاران نمود یافته- در همین موضوعِ نفی یا پذیرش رادیکالیسم تفسیر کرد؛ اصلاح‌طلبانِ ریشه‌دار که با اصول سیاست‌ورزی مالوف و دم‌خور هستند، با هر نوع کنشگری رادیکالی سرِستیز دارند و خود را حاکمیت‌محور می‌دانند؛ آن‌ها به هیچ وجه نمی‌خواهند و نمی‌پسندند که متصف به القابی نظیر اپوزیسیون و تجدیدنظرخواه شوند، از همین‌رو در افعال سیاسی خود، مولفه‌ها و ملاحظات مشخصی دارند که یکی از این مولفه‌ها و شاخصه‌ها، اجتناب و اِحتراز از یأس انتخاباتی و قهر سیاسی است؛ حالا باید منتظر ماند و دید که سُنبه کدام طیف در جریان اصلاحات پُر زورتر است؛ آیا اصلاح‌طلبان به دیدگاه انتخاباتی مشترک و به تبع آن، لیست واحد نائل می‌شوند یا اینکه نصیب‌شان از بهار سیاسی و انتخاباتی پیش‌رو، پراکندگی و تشتت حواهد بود.
در ادامه و برای بررسی بیشتر دو گانه «تحریم-مشارکت» در جبهه اصلاحات در آستانه انتخابات مجلس، به سراغ «علی محمد نمازی» عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران و «حسین نقاشی» عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت رفتیم که در ادامه می‌خوانید.
نمازی: امکان ائتلاف اصلاح‌طلبان و اعتدالیون وجود دارد
«علی‌محمد نمازی» در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، با اشاره به برنامه انتخاباتی حزب کارگزاران اظهار کرد: با توجه به اظهارات دبیرکل حزب، اگر این حزب در انتخابات نامزد داشته باشد، قصد ورود به انتخابات و حمایت از آن‌ها را خواهیم داشت؛ اگر نامزدهای تأیید صلاحیت‌شده، مورد قبول حزب باشند و خود نامزدها نیز موافق باشند، حزب به انتخابات ورود و از آن‌ها حمایت خواهد کرد.
وی افزود: اگر نامزدهای تأیید صلاحیت‌شده، با معیارهای حزب هم‌خوانی داشته باشند، قطعاً با آن‌ها همکاری و مشارکت خواهیم کرد و ما منتظر اعلام نتیجه از سوی هیأت‌های نظارت استانی هستیم تا انشاالله زمینه مشارکت فراهم شود.
نمازی گفت: با توجه به رهنمودهای مقام معظم رهبری در خصوص اینکه باید در انتخابات، میدان باز برای رقابت فراهم شود و پارامترهایی در این زمینه مشخص کردند، انشاءلله هیأت‌های نظارت به این نکات توجه داشته باشند تا مشارکت در انتخابات گسترش یابد.
عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران اشاره کرد: رقابت در انتخابات، محصول حضور نامزدهای مورد علاقه اکثریت مردم است و اگر از همه طیف‌ها نامزد در انتخابات وجود داشته باشد، رقابت اتفاق می‌افتد و مشارکت مردم بیشتر می‌شود.
این فعال اصلاح‌طلب گفت: اگر سلامت انتخابات تأمین شود، امنیت هم رخ می‌دهد و انتخابات با مشارکت قابل قبول، موجب وحدت ملی و افزایش قدرت ملی خواهد شد؛ در سایه این دو مورد، رشد و توسعه رخ خواهد داد.
نمازی در پاسخ به این سوال که آیا اصلاح‌طلبان و اعتدالیون برای انتخابات مجلس، در پایتخت به لیست مشترک می‌رسند گفت: هم دبیرکل و هم من، در این خصوص اعلام کردیم که باید منتظر اعلام نهایی تأیید صلاحیت‌ها باشیم؛ البته اگر داوطلبان مورد نظر حزب کارگزاران سازندگی و دیگر احزاب اصلاح‌طلب تأیید صلاحیت شوند، امکان ائتلاف وجود دارد.
نمازی ادامه داد: ائتلاف، خصوصیت ذاتی و کارکردی احزاب و تشکل‌های سیاسی است و قطعاً تشکل‌های سیاسی برای موفقیت در انتخابات، باید همراه و همفکر پیدا کنند.
وی با اشاره به انواع ائتلاف گفت: ائتلاف دو نوع است، یک ائتلاف قبل از انتخابات رخ می‌دهد و یک ائتلاف بعد از انتخابات؛ در نظام‌های دموکراتیک، ائتلاف قبل از انتخابات و در نظام‌های پارلمانی برای انتخاب نخست‌وزیر و هیأت دولت، ائتلاف پس از انتخابات شکل می‌گیرد.
نمازی در پاسخ به این سوال که در صورت ائتلاف اصلاح‌طلبان و اعتدالیون چه کسی سرلیست تهران خواهد شد، گفت: الان در مورد سرلیست صحبت کردن، خیلی زود است. به صورت قطعی، آقای نوبخت سر لیست اعتدالیون است و اگر شرایط به گونه‌ای باشد که حزب ما نیز ورود کند، ما هم در حوزه‌هایی که چند کرسی وجود داشته باشد، سر لیست معرفی خواهیم کرد؛ همچنین در صورت ایجاد ائتلاف و ارایه لیست مشترک، سرلیست‌ها هم با توافق تعیین می‌شوند.
نقاشی: ائتلاف اصلاح‌طلبان و اعتدالیون، قطعاً شکست خواهد خورد
«حسین نقاشی» نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، در پاسخ به این سوال که آیا حزب اتحاد ملت انتخابات مجلس را تحریم می‌کند، اظهار کرد: تا به حال در این زمینه دبیر کل حزب، هیچ بیانیه‌ای نداده و چنین موردی مطرح نبوده است؛ دبیر کل حزب اتحاد ملت طبق آخرین جمع‌بندی گفته بود که ما هیچ‌گونه توصیه‌ای در خصوص ثبت‌نام یا عدم ثبت‌نام داوطلبان نداشته‌ایم.
وی مدعی شد: با توجه به شرایط پیش‌آمده و رویکرد هیأت‌های اجرایی در بررسی صلاحیت‌ها و عملکرد شورای نگهبان در این سال‌ها، گویا قرار نیست فضای انتخاباتی به معنای واقعی شکل بگیرد.
نقاشی درباره احتمال ائتلاف اصلاح‌طلبان و اعتدالیون بر سر لیست واحد در تهران گفت: از نظر من، برخی احزاب جبهه اصلاحات مانند حزب کارگزاران، حزب ندا و… ممکن است با اعتدال‌گرایان لیست مشترک ارایه دهند.
عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت افزود: در صورت تشکیل چنین ائتلافی میان اصلاح‌طلبان و اعتدالیون، قطعاً شکست خواهند خورد چون بدنه اجتماعی این دو، با توجه به سرخوردگی‌ها و برخوردهای شدید و تند سیاسی، پای صندوق رأی نخواهد آمد.
نقاشی با بیان اینکه مردم اقبالی به لیست احتمالی این ائتلاف نخواهند داشت، افزود: بدنه اجتماعی سابق اصلاح‌طلبان، در سال‌های گذشته دچار ریزش بسیاری شده است و به روند سیاست‌گذاری‌ها اعتراض دارند و به همین دلیل در انتخابات شرکت نخواهند کرد.
وی اظهار کرد: برخی احزاب که تمایل دارند به هر صورت در انتخابات شرکت کنند، در واقع نیروی سیاسی استخوان‌دار که بتوانند با کمک این نیرو در انتخابات موفق شوند، ندارند.
عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت اضافه کرد: شرکت‌کردن افرادی مثل آقای روحانی در انتخابات مجلس خبرگان و دعوت وی از مردم، هیچ‌گونه موجی را در بدنه اجتماعی اصلاح‌طلبان و اعتدالیون، ایجاد نخواهد کرد.