به گزارش خبرنگار مهر، هنرهای تجسمی یکی از عرصه‌های هنری در کشورمان است که نسبت به دیگر هنرها امکان بروز و واکنش سریع به اتفاق‌ها را دارد اما عموماً نسبت به دیگر هنرها همچون سینما و موسیقی، مهجور واقع می‌شود. در گزارش پیش‌رو درصدد هستیم تا گوشه‌ای از این مهجور بودن را جبران کنیم. هرچند جمعه‌ها روز تعطیل محسوب می‌شود اما در این روز، نمایشگاه‌های هنرهای تجسمی آغاز به کار می‌کنند و هنرمندان تجسمی اعم از نقاشان، مجسمهسازان، عکاسان، تصویرسازان، گرافیست‌ها، خوشنویسان و … تلاش‌ها و فعالیت‌های اخیر خود را در قالب یک نمایشگاه هنری به منصه ظهور می‌گذارند.
«آدینه» روز نانوشته آغازین بر نمایشگاه‌های هنری است و البته که به دلیل تعطیل بودن اکثر مشاغل، فرصتی مغتنم برای تماشای این آثار هنری توسط اقشار مختلف مردم را فراهم می‌کند. بر این اساس، در سلسله گزارش‌های «هنرهای تجسمی در هفته‌ای که گذشت» نگاهی به اتفاقات هنرهای تجسمی هفته و همچنین برخی نمایشگاه‌ها و رویدادهای هفته خواهیم داشت.
دلنوشته‌ها و انزجار هنرمندانه از حادثه تروریستی در کرمان
در هفته‌ای که گذشت، حادثه تروریستی در کرمان در روز ۱۳ دی ماه همزمان با چهارمین سالگرد شهادت حاج قاسم رخ داد و سبب شهادت جمعی از هم‌وطنان شد. بر این اساس، جمعی از هنرمندان عرصه‌های مختلف سینما، تئاتر، تلویزیون و موسیقی، دلنوشته های مختلفی را در قالب ابراز همدردی و همچنین محکومیت این جنایت غیرانسانی در فضای مجازی منتشر کردند.
اما هنرمندان هنرهای تجسمی به ویژه طراحان گرافیک به جای بیانیه و دلنوشته، دست به قلم شدند و طرح‌های خود را برای این حادثه دردناک ارایه کردند. البته برخی طرح‌ها نیز با بهره از هوش مصنوعی نیز در فضای مجازی منتشر شده که هم مورد تایید و هم مورد انتقاد قرار گرفته است.
انتقاد حسن روح‌الامین به استفاده از هوش مصنوعی برای انعکاس فاجعه تروریستی
حسن روح‌الامین هنرمند نقاش که عموماً نسبت به حوادث بی‌تفاوت نیست، در صفحه شخصی خود نوشته است:
«با سلام و عرض تسلیت
خیلی از شما عزیزان از بنده سوال کردید که آیا تصمیم برای کاری با موضوع شهدای مظلوم حادثه روز سیزدهم دی ماه گلزار شهدای کرمان ندارید؟
اول این‌که اگر موضوعی به ذهن حقیر آمد حتماً بدانید که در انجامش شب و روز از هم نمی‌شناسم.
دوم این‌که حجم محصولات بصری که با استفاده از هوش مصنوعی در فضای مجازی منتشر می‌شود و متاسفانه در برخی اوقات روی جلد روزنامه‌ها و مجلات قرار می‌گیر، آن‌قدر زیاد است که برای ذهن مخاطب سیری کاذب ایجاد می‌کند و دیگر احتیاجی به کار هوش طبیعی نیست و این نکته را هم نباید غافل باشیم که وقتی داریم از واقعه‌ای به این تلخی و نزدیکی با گوشت و پوست و استخوان‌مان حرف می‌زنیم استفاده از هوش مصنوعی می‌تواند به این حقیقت را در ذهن مخاطبان، مجازی و غیر واقعی جلوه بدهد.»
نکاتی برای ابهام‌زدایی حراج تهران
در هفته‌ای که گذشت، نشستی برای بررسی رویکردهای نوین در هجدهمین حراج تهران ویژه آثار هنر معاصر ایران برگزار شد که نکات جالب توجهی در آن ارایه شد. در این نشست، درباره ساختار حراج تهران و غیرشفاف بودن آن سخن گفته شد. همچنین بیان شد که کیفیت، موضوع حراج نیست بلکه حراج چیزی را می‌فروشد که مشتری داشته باشد. اگر حراج تهران اطلاعات را شفاف کند که دیگر نمی‌تواند بیزینس کند! مساله اصلی حراج کیفیت هنر ایران نیست بلکه خرید و فروش آثار هنری است و این بازار مناسباتی دارد. اگر دنبال شفافیت در بازار هنر هستیم باید برویم سراغ بورس هنر زیرا در بورس هنر همه چیز شفاف و مشخص است، اما اگر بخواهیم حراج را شفاف کنیم در واقع حراج را از بین برده‌ایم زیرا ساختارش اینگونه است. بسیاری از این سوتفاهم‌ها مبتنی بر عدم شناخت بازار هنر است.
مرتضی اسدی نیز گفت: خوشحالم که جوانان در عرصه تجسمی فعال عمل می‌کنند اما نباید گول بخورند که با حضور در حراج و فروش آثارشان یک شبه ره صد ساله رفته‌اند.
نیما ابطحی هم بیان کرد: اخلاق یک موضوع اجتماعی است و حراج یک موضوع اقتصادی این ۲ مقوله جایی به تعادل می‌رسند که اهداف اقتصادی نگاه اخلاق‌مدارانه داشته باشند. این موضوع در بحث قیمت‌گذاری آثار و شفافیت عملی می‌شود. حال این پرسش ایجاد می‌شود که آیا شرایط اقتصادی کشور ما آماده است که این دغدغه‌های اخلاقی را برطرف کند تا این بازار چند سال دیگر دچار فروپاشی نشود؟
نمایش قاب‌هایی از آتیلا پسیانی از نگاه حمید جبلی
نمایشگاه نخستین جشن «شب عکس تئاتر» و نمایشگاه «دیدار» که شامل منتخبی از عکس‌های حمید جبلی از تئاترهای آتیلا پسیانی (گروه تئاتر بازی) است، جمعه هفته گذشته هشتم دی ماه با حضور مردم و جمعی از هنرمندان در گالری‌های پاییزِ و میرمیران خانه هنرمندان ایران افتتاح شد.
حمید جبلی در افتتاح نمایشگاهش گفت: من نمی‌دانستم برای دوستم آتیلا پسیانی که بیش از سال ۶۰ باهم کار کرده بودیم، چه کاری می‌توانم انجام دهم. چون آقای پسیانی گروه تئاتر «بازی» را تاسیس کرده بود و من به عنوان عکاس در گروه با ایشان همکاری می‌کردم، این آثار را برای نمایش انتخاب کردم. این کوچک‌ترین کاری بود که می‌توانستم برای یک دوست انجام دهم. این عکس‌ها را به انجمن صنفی عکاسان تئاتر تقدیم کردم تا هر طور توانستند از آنها محافظت کنند تا به صورتی یاد آتیلا برای‌مان باقی بماند.
از گزارش رییس تا معرفی داوران یک بخش «تجسمی فجر»
در هفته‌ای که گذشت، مسعود حسنلو، مسعود نجابتی و احمد عابدینی به عنوان داوران بخش طراحی فرهنگ‌محور شانزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر انتخاب شدند.
همچنین، مدیر کل هنرهای تجسمی وزارت ارشاد در ششمین همایش سراسری مدیران کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها در دولت سیزدهم از اعلام آمادگی برای برگزاری دوسالانه‌های تجسمی در استان‌ها خبر داد و افزود: در این زمینه خوشبختانه تا الان کارهای خوبی انجام دادیم که می‌تواند دربرگیرنده گستردگی بیشتری باشد. البته برخی از استان‌ها اعلام آمادگی کردند اما به نظر می‌آید، می‌توان این دوسالانه‌ها را در استان‌ها برگزار کرد که بتواند به هویت هنری استان‌ها نیز یاری رساند. در این راه حدود نیمی از هزینه‌ها به عهده ماست و بخش دیگر هزینه‌ها هم می‌تواند به عهده اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها باشد.
آغاز به کار نمایشگاه کارتون طوفان الاقصی / نماز و نیایش به‌روایت دوربین
نمایشگاه آثار کارتون «طوفان‌الاقصی» همزمان با سالگرد شهادت سردار قاسم سلیمانی و ادامه جنایات رژیم صهیونیستی در غزه، با آثاری از محمدحسین نیرومند، سیدمسعود شجاعی طباطبایی و مازیار بیژنی دوشنبه ۱۱ دی ماه در خانه کاریکاتور ایران افتتاح شد.
همچنین، نهمین جشنواره ملی «نماز و نیایش به‌روایت دوربین» که در این هفته آغاز به کار کرد، در نخستین روزش، عکاسان برگزیده حاضر در این دوره از جشنواره به اردوی ویژه‌ای با محوریت شخصیت شناسی در بخش‌های مختلف حرم حضرت معصومه (سلام الله علیها) رفتند و تصاویر خاصی را ثبت کردند.
روز پنجشنبه ۱۴ دی ماه نیز نشست تخصصی بخش عکس با عنوان «انسان و هنر» با حضور امیرعلی جوادیان مدرس و عکاس باسابقه و عضو هیات انتخاب و داوری این دوره از جشنواره نماز و نیایش، برگزار شد.
تغییرات جدی جشنواره امام رضا (ع) در گرافیک و عکس و خوشنویسی
در هفته‌ای که گذشت، نشست خبری بخش هنرهای تجسمی بیست و یکمین جشنواره بین‌المللی فرهنگی هنری امام رضا علیه السلام با حضور فرهاد قائمیان دبیرکل جشنواره‌های رضوی، مسعود نجابتی دبیر نهمین جشنواره ملی گرافیک رضوی، مهدی بابایی مجرد دبیر بیستمین جشنواره خوشنویسی رضوی و رسول اولیازاده دبیر سیزدهمین جشنواره بین المللی عکس رضوی برگزار شد. طبق اعلام در فراخوان، از کارهایی که قبلاً دیده شده‌اند، برای حضور در جشنواره استقبال نمی‌شود و اثر برای جشنواره رضوی باید تولیدی و مختص به جشنواره باشد و این مهمترین شاخصه جشنواره رضوی است.
مسعود نجابتی دبیر بخش گرافیک رضوی بیان کرد: تمام سعی ما در شورای هنری بخش گرافیک برای این بود که در این بخش طراوت و تازگی را در موضوع و قالب حفظ کنیم چون مخاطب دیگر تکرار را نمی‌پذیرد و بخشی از رکود موجود در گرافیک از همین تکرار نشأت می‌گیرد. در دوره گذشته جشنواره رضوی بخش گرافیک تغییرات خوبی را تجربه کرد که این تکرار و رکود را کمی به عقب راند و حتی برای اولین بار، بخش طنز ترسیمی و پوستر به گرافیک جشنواره رضوی اضافه شد اما امسال نیز در این بخش تغییراتی در موضوع و محتوا داریم. در بخش قالب‌ها از پوستر فاصله گرفتیم و به سمت گرافیک آمدیم اما محدودش نکردیم؛ منظورمان ارتباط تصویری است که هر اثر تجسمی که بتواند روایتی داشته باشد، پیامی منتقل کند و اساس کارش ایده باشد، مدنظر ما است.
وی ادامه داد: در تمامی شاخه‌های تجسمی ارتباط تصویری و دیزاین مورد نظر است. در واقع، «قالب» معیار انتخاب ما نیست و هر ایده جدیدی در این موضوعات خلق شود، مدنظر ما است. حتی نگارگران نیز اگر ایده‌ای داشته باشند می‌توانند اثر بفرستند، چراکه تکنیک برای ما مهم نیست و خلق ایده مهم است. جایزه بزرگ امسال بخش گرافیک را نیز به اثری مرتبط با مبارزان فلسطینی اختصاص دادیم که در این حوزه کاری مختص جشنواره انجام شود.
رسول اولیازاده دبیر بخش عکس جشنواره رضوی نیز با تاکید بر این‌که در این رویداد، تلاش ما روی فعالیت‌های آموزشی و هنری در عکاسی است، گفت: باید دیدگاه و نگاه هنرمندان به عکس قرآنی تغییر کند؛ عکسی قرآنی محسوب می‌شود که مصداق‌هایی از قرآن را در بر داشته باشد نه این‌که صرفاً تصویری از قرآن باشد. هنرمندان باید بدانند قرآن آمده است تا انسان‌ها تربیت شوند و آثار نیز باید بر پایه این موضوع و رویکرد باشد.
مهدی بابایی دبیر بخش خوشنویسی جشنواره رضوی نیز با اشاره به فراهم کردن بسته‌های پیشنهادی برای خوشنویسی و بهره‌گیری از شعر رضوی، گفت: برای سهولت کار خوشنویسان و همچنین عبور از تکرارها، خواهش کردیم از کتاب‌های حاصل در بخش شعر رضوی اشعار مناسب و خوبی گلچین شود تا در قالب بسته پیشنهادی به هنرمندان ارایه شود. همچنین علاقه‌مندی ما در قالب «کتابت» بیشتر است و اگر هنرمندان در خطوط مختلف به کتابت توجه کنند، بیشتر مدنظر قرار می‌گیرد.
روایتی عکاسانه از حاج قاسم در جنگ تحمیلی تا شهادت
نمایشگاه عکس «دیده نشده» شامل عکس‌های کمتر دیده شده از دوره نوجوانی، جنگ تحمیلی تا شهادت قاسم سلیمانی است که عصر سه‌شنبه ۱۲ دی ماه در گالری «خانه» حوزه هنری افتتاح شد. «دیده نشده» عکس‌هایی از عکاسان حمیدرضا معین‌الدینی، علی‌ناز روزپیکر، علی هاشمی، محمد محسنی‌فر، محمدجواد مشهدی، مهدی طاهری، محمد بخشنده زحمتی، سامان رمضان‌پور، مجتبی عرب زاده، محسن کرمعلی، حسین حاجیلری، احمد بلباسی، محمدحسین ولایتی، سیدحسن موسوی، ابوالفضل کارآمد، حسین گلیار، اندرو کابالرو، مرتضی السودانی و مجتبی عنبری است که از جنگ تحمیلی تا شهادت سرباز قاسم سلیمانی عکاسی شده‌اند.
۴۰ عکس از ۲۰ عکاس در نمایشگاه به معرض نمایش گذاشته شده‌اند؛ این عکس‌ها از زوایای مختلف زندگی اجتماعی و سیاسی حاج قاسم در این نمایشگاه روی دیوار رفته است که کمتر دیده شده‌اند و تعدادی هم دیده نشده‌اند و در کنار این‌ها، عکس‌هایی نیز از مراسم تشییع شهید بزرگوار در تهران و کرمان نیز به نمایش گذاشته شده است.
پایان «شب عکس تئاتر» در خانه هنرمندان ایران
مراسم پایانی نخستین «شب عکس تئاتر» عصر پنجشنبه ۱۴ دی ماه در خانه هنرمندان ایران برگزار شد. در این مراسم، از بابک برزویه و محمدرضا مسگری به عنوان ۲ عضو انجمن عکاسان تئاتر ایران که در سال‌های اخیر از دنیا رفته‌اند، تجلیل شد. برگزیدگان نخستین مسابقه «شب عکس تئاتر» جوایز خود را دریافت کردند و اجرای ۲ قطعه پرفورمنس به کارگردانی یاسر خاسب و مروارید دماوندی و اجرای تکنوازی موسیقی از دیگر بخش‌های این برنامه بود.
اهدای پوسترهای برادران شیشه‌گران به موزه گرافیک
در هفته‌ای که گذشت، بهزاد شیشه‌گران هنرمند طراح گرافیک و نقاش، مجموعه‌ای از پوسترهای برادران شیشه‌گران را به گنجینه موزه گرافیک ایران اهدا کرد. این مجموعه شامل ۲۰ پوستر چاپ افست و ۱۷۰ فایل از آثار پوستر است.
آغاز نمایشگاه‌های هنری در آدینه
نمایشگاه‌های آنلاین نقاشی نینا جوادی و مهروا واعظی در گالری گستان، نمایشگاه انفرادی رضا عابدینی با عنوان «بی وقت»، نمایشگاه انفرادی آثار آرمان یعقوب‌پور با عنوان «بهار، تابستان، پاییز، زمستان … و بهار» در گالری آرتیبیشن، نمایشگاه انفرادی مریم گودرزی با عنوان «گل، بی رخ یار» در نگارخانه گویا و نمایشگاه «به عشقِ تو ز جان برخیزم» شامل آثار هادی روشن‌ضمیر در گالری سهراب، از جمله نمایشگاه‌هایی است که جمعه ۱۵ دی ماه افتتاح خواهند شد.