خبرگزاری مهر _ گروه جامعه؛ در این هفته خبرهای حوزه میراث فرهنگی زیاد بود. یکی از آنها مربوط می‌شد به برگزاری نشست ۵ ساعته خبرنگاران این حوزه با وزیر این نشست در کاخ سعدآباد برگزار شد و خبرنگاران دغدغه‌های خود را با وزیر در میان گذاشتند. وزیر هم به تک تک آنها پاسخ داد ولی این نشست بازتاب رسانه‌ای نداشت تا به وقتش.
اما در حاشیه همین نشست، خبرنگار مهر از وزیر درباره اختیار برخی از کاخ‌های سعدآباد توسط دولت پرسید که ضرغامی هم پاسخ داد باید همه کاخ‌ها به مردم برگردانده شود ما انقلاب کردیم که این کاخ‌ها را به مردم بدهیم. الان هم باید کاخ‌هایی مانند لتیان و کلاردشت به مردم واگذار شود.
ضرغامی افزود: وقتی این کاخ‌ها در اختیار وزارت میراث فرهنگی قرار می‌گیرد در واقع در اختیار مردم قرار گرفته چون ما با پروتکلی که برای آنها طراحی می‌کنیم این فضاها را برای استفاده مردم آماده می‌کنیم.
دفن اموات در اماکن تاریخی ممنوع
این هفته چهارمین نشست تخصصی و کارگاه‌های آموزشی معاونان میراث‌فرهنگی کل کشور با حضور علی دارابی قائم‌مقام وزیر و معاون میراث‌فرهنگی، مدیران ستادی، معاونان میراث‌فرهنگی و مدیران پایگاه‌های زنجیره‌ای، در سالن فجر وزارتخانه آغاز شد.
در این نشست قائم‌مقام وزیر و معاون میراث‌فرهنگی تصریح کرد: موضوع دفن اموات ولو مشاهیر در بناها و اماکن تاریخی منع قانونی دارد؛ همچنین قیمت‌گذاری بلیت و ساعت کار موزه‌ها و اماکن تاریخی در اختیار ستاد وزارتخانه نه سایر دستگاه‌های استان است.
وی تصریح کرد: البته صیانت از میراث‌فرهنگی به معنای «نه گفتن به همه امور» نیست، باید در میدان حضور داشته باشیم و با قدرت، شجاعت توانایی حل مشکلات را داشته باشیم.
ورود ماشین آلات گردشگری بدون حقوق گمرکی به ایران فراهم شد
نشست هم اندیشی رؤسای انجمن‌های صنفی و حرفه‌ای دفاتر خدمات مسافرتی کشور با حضور مدیران کل گردشگری، معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی و رؤسای آژانس‌ها برگزار شد.
در این برنامه یحیی نقی زاده محجوب مدیرکل نظارت و ارزیابی گردشگری در این برنامه گفت: اقدامی که انجام شده در حوزه امکان ورود تجهیزات و نیازمندی‌های صنعت گردشگری است.
وی گفت: امکان ورود ماشین آلات مختص گردشگری از جمله ون و میدل باس و خودروهای سافاری بدون حقوق گمرکی با تشخیص وزارت میراث فرهنگی با حفظ اختیارات قانونی وزارت راه و ترابری فراهم شد. قبلاً هم چنین قوانینی وجود داشت اما همیشه قانونگذار وزارت صمت را متولی می‌دانست و معمولاً وزارت هم اجازه نمی‌داد این وسایل اختصاصی و مورد نیاز صنعت گردشگری وارد شود. در طول چند سال اخیر با وضعیت آسیب دیده ناوگان زمینی و دریایی و هوایی مواجه بودیم.
نقی زاده گفت: حدود ۶ هزار آژانس مسافرتی داریم که کار می‌کنند ولی این آژانس‌ها توانایی اینکه خط هوایی را اداره کنند یا کار مهمی در حوزه عمده فروشی ایجاد کنند ندارند و سرمایه گذاران دیگری از حوزه‌های دیگر می آیند و به عنوان رقیب غیرمتناسب وارد کار آژانس داری می‌شوند و به این حوزه آسیب می‌زنند.
برگزاری نشست‌های B۲B دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری داخلی
سیدمصطفی فاطمی فیروزآبادی گفت: برگزاری شب‌های گردشگری در واقع رویدادی تعاملی است که سبب گردآمدن اعضای تخصصی خانواده بزرگ صنعت گردشگری کشور در قالب معرفی ظرفیت‌های گردشگری، توانمندی‌ها، چالش‌ها و به نوعی تقویت ارتباطات بخش خصوصی و دولتی به صورت متقابل خواهد شد.
وی افزود: اولین نشست شب‌های گردشگری به موضوع معرفی فرصت‌های گردشگری منطقه آزاد اروند شامل شهرهای آبادان و خرمشهر می‌پردازد تا بر مبنای این رویداد اروند به عنوان فرصت نوین گردشگری کشور مورد بحث و بررسی قرار گیرد و توانمندی‌های این منطقه به مخاطبین ارائه شود.
بنا به گفته فاطمی برنامه شب‌های گردشگری با هدف برگزاری نشست‌های B۲B دفاتر خدمات مسافرتی شهرهای مقصد سفر با محوریت تورهای داخلی در تهران و البرز برگزار می‌شود و در در این برنامه ضمن انتخاب یک استان یا منطقه‌ای مشخص، معرفی مقاصد گردشگری، آثار ثبت ملی و جهانی، میراث ناملموس، موسیقی محلی، غذاهای سنتی و صنایع‌دستی شهرها مورد توجه قرار می‌گیرد.
بررسی یک مستند تاریخی
نخستین پروژه «فیلمواره چشم هفتم در میراث» روز شنبه نهم دی با همکاری موزه سینما در قالب نمایش مستند «معمای تخت جمشید» به کارگردانی پژمان مظاهری پور آغاز شد.
پژمان مظاهری‌پور کارگردان این اثر در ابتدای صحبت‌های خود گفت: فیلمی که مشاهده کردید از مجموعه ایران باستان است که سال ۱۳۹۶ تولید آن آغاز شد و تا سال ۱۴۰۰ مراحل تحقیق و تدوین آن به طول انجامید. کار پژوهشی این اثر زیرنظر رزمجو انجام شد. فیلم اول از این مجموعه در ارتباط با شروع کاوش‌ها و تا جنگ جهانی دوم را دربرمی‌گیرد. فیلم دوم نیز درباره کاوش در تخت جمشید است که مربوط به اهمیت زنده‌یاد علی سامی اولین باستان شناس ایرانی است که در بنیاد تخت جمشید شروع به کاوش می‌کند.
وی ادامه داد: در این فیلم به فعالیت‌های مرمت و حفاظت ایتالیایی‌ها پرداخته شده است که همین امر منجر به شناسایی نقش‌هایی همچون «بارعام خشایار شاه» شده است که امروزه در موزه ملی ایران نگهداری می‌شود. پایان فیلم دوم، مصادف با سال ۱۳۵۷ است و فیلم سوم، درباره مجموعه مطالعاتی است که شاهرخ رزمجو درباره برخی سازه‌های تخت جمشید از جمله «کاخ تچر»، «کاخ زنان» و «کاخ سه دروازه» انجام داده است و همچنین به تحلیل و بررسی نقش بارعام که در ضلع شرقی کاخ آپادانا تخت جمشید می‌پردازد.
تداوم نشست‌های تخصصی میراث فرهنگی
هفته نخست سلسله نشست‌های تخصصی میراث فرهنگی با موضوعاتی همچون ثبت‌های جهانی میراث ناملموس و کاروانسرای ایرانی برگزار می‌شود.
در ادامه سلسله نشست‌های تخصصی معاونت میراث فرهنگی که دور جدید آن از هفته آینده آغاز می‌شود، در مجموعه فرهنگی‌تاریخی نیاوران «میراث فرهنگی، هنر و رسانه» مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.
در این نشست، علی دارابی قائم‌مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی، حسن بلخاری رئیس کمیسیون هنر و معماری شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری کشور، شهرام گیل‌آبادی استاد دانشگاه و کارگردان تئاتر و مهدی مجابی پیشکسوت میراث فرهنگی و عضو بازنشسته هیأت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران سخنرانی می‌کنند.
موضوع دومین نشست «ثبت جهانی میراث ناملموس ایران» است که روز دوشنبه ۱۸ دی‌ماه در موزه فرش ایران برگزار خواهد شد و علیرضا ایزدی مدیرکل ثبت و حریم آثار و حفظ و احیا میراث معنوی و طبیعی، آتوسا مؤمنی رئیس مرکز میراث ناملموس تهران، مصطفی پورعلی مشاور امور ثبت جهانی و کنوانسیون‌های معاونت میراث فرهنگی و علیرضا حسن‌زاده رئیس پژوهشکده مردم‌شناسی به ایراد سخن خواهند پرداخت.
موزه هخامنشی نداریم
جبرئیل نوکنده رئیس موزه ملی ایران در نشست سنجه که در محل پردیس موزه‌ای دفینه برگزار شد، درباره موزه‌های دولتی صحبت کرد و گفت: اگر از منظر نهاد مدیریتی صحبت کنیم یکی از نهادهایی که موزه‌ها را مدیریت می‌کند نهادهای دولتی هستند و این موزه‌ها توسط دولتها حمایت و سیاستگذاری می‌شوند. بیشتر موزه‌های ملی جهان دولتی هستند.
رئیس موزه ملی گفت: موزه‌های دولتی در جهان تقریباً مدیریت را به مردم واگذار می‌کنند ۱۵۰ سال است که دولتها کم کم مسئولیت را به قسمت دیگری برای سیاست گذاری واگذار کردند. در واقع تجربه هیأت امنایی در موزه‌های بزرگ و حتی کوچک موفق بوده است چون از خرد جمعی استفاده می‌کنند. این اتفاق باید در موزه‌های دولتی ایران هم بیفتد.
وی گفت: ما باید مدیریت‌ها را به مردم واگذار کنیم چون مخاطب اصلی موزه‌ها مردم هستند پس می‌توانند در مدیریت آن هم نقش داشته باشند. اگر در برنامه ریزی و سیاست گذاری و اهداف مردم هم حضور داشته باشند، موزه‌ها در مأموریت هایشان موفق تر عمل می‌کنند.
وی تصریح کرد: بیش از ۲۶۰ موزه وابسته به وزارت میراث فرهنگی داریم به جز این موزه‌های دانشگاهی و غیره هم هستند وقتی وارد موزه‌ها می‌شویم و چیدمان را می‌بینیم خیلی خلاقیت وجود ندارد یا کم است چون بودجه ندارد. در کشورمان حوزه فرهنگ در ردیف انتهایی دریافت بودجه است. ساختار هیأت امنایی داشته باشیم می‌توانیم از کمک‌های مردم استفاده می‌کنیم و اگر معضلات را با دوستداران آن در میان بگذاریم خودشان حمایت می‌کنند این موضوعی است که امیدوارم اتفاق بیفتد و موزه‌ها به سمت هیأت امنایی شدن پیش بروند. در برنامه ششم هم این موضوع آمده است ولی انجام نشد.
حذف بخش صنایع دستی از نمایشگاه بین‌المللی گردشگری
نمایشگاه گردشگری و صنایع وابسته تهران امسال بر خلاف سالهای پیش که با نمایشگاه صنایع دستی همزمان می‌شد به تنهایی برگزار می‌شود و بخش مجزایی برای صنایع دستی وجود ندارد.
نمایشگاه بین المللی گردشگری قرار است از ۲۳ تا ۲۶ بهمن ۱۴۰۲ در محل دائمی نمایشگاه‌های بین المللی تهران از روز دوشنبه تا ۵ شنبه از ۸ صبح تا ۴ بعد از ظهر برگزار شود.
این هفدهمین دوره از نمایشگاه گردشگری و صنایع وابسته است با این تفاوت که قرار نیست بخشی از غرفه‌های آن به صنایع دستی اختصاص پیدا کند. در سالهای پیش صنایع دستی بخشی از این نمایشگاه بود و تعدادی از سالن‌ها به صنایع دستی تخصیص داده می‌شد. اما امسال قرار است صنایع دستی فاخر در برخی از غرفه‌ها به فراخور استفاده آنها در مراکز گردشگری دیده شود.
در نمایشگاه امسال دو هزار متر فضای رایگان برای مشارکت‌کنندگان خارجی و تخفیف ۵۰ درصدی برای مشارکت‌کنندگان داخلی در نظر گرفته شده است. همچنین گردشگری و سرمایه گذاری سبز شعار نمایشگاه امسال است.
امسال معاونت گردشگری وزارت میراث فرهنگی به اسپانیا می‌رود تا در نمایشگاه گردشگری فیتور شرکت کند. در حاشیه این نمایشگاه که اوایل بهمن ماه برگزار می‌شود، از «زوراب پولولیکاشویلی» رئیس سازمان جهانی جهانگردی دعوت خواهد شد تا وی در نمایشگاه گردشگری تهران شرکت کند.
۵ موزه جدید با موضوع دفاع مقدس ساخته می‌شود
رئیس بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس گفت: ۵ موزه با موضوع دفاع مقدس در دست ساخت قرار دارد و براساس هدف‌گذاری تعداد موزه‌ها را به ۳۷ موزه در سطح کشور خواهیم رساند.
سردار بهمن کارگر، رئیس بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس در چهارمین نشست تخصصی و کارگاه‌های آموزشی معاونان میراث فرهنگی کشور که امروز دوشنبه در سالن فجر وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برگزار شد، با اشاره به ۵۸ یادمان در مجموعه مناطق عملیاتی دفاع مقدس و بیش از ۲ هزار ۵۰۰ یادمان شهدای گمنام در سطح کشور، تصریح کرد: ۲۴ موزه در سراسر کشور با موضوع دفاع مقدس وجود دارد و پنج موزه نیز در دست ساخت قرار دارد و بر اساس هدف‌گذاری تعداد موزه‌ها را به ۳۷ موزه خواهیم رساند.
وی با اشاره به اینکه تا کنون ۴۶ یادمان ثبت ملی شده است، بر ضرورت بازرسی و رسیدگی از سوی وزارت میراث‌فرهنگی در راستا تدوین و رعایت قوانین بر اساس ضوابط وزارتخانه تاکید کرد.
سردار کارگر، میراث‌فرهنگی دفاع مقدس را متعلق به مردم ایران عنوان کرد و افزود: از سوی ما هیچ مانعی وجود ندارد، وزارت میراث‌فرهنگی اختیار تام دارد همه یادمان‌های ثبت شده را مورد بررسی کارشناسی قرار دهد.
رئیس بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس همچنین برای تعیین و تکلیف یادمان شهدای گمنام و همکاری به‌منظور برگزاری دوره‌های آموزشی و مهارت‌آموزی اعلام آمادگی کرد.
اجرای طرح ملی گردشگری سبز تا سال آینده
گردشگری سبز برداشتی از گردشگری دوستدار محیط زیست با محورها و معانی مختلف است. از آنجا که در حال حاضر یکی از جدی ترین چالش‌های کشور عدم استفاده بهینه از منابع انرژی و آب است و از سوی دیگر در رابطه با تولید و مدیریت پسماند هم شرایط مناسبی نداریم، لزوم توجه به این مهم غیر قابل انکار است.
از دیگر سو این چالش‌ها در صنعت گردشگری کشورمان علاوه بر بالا بردن سرانه مصرف آب، برق، گاز و تولید پسماند، هزینه‌های سنگینی هم به تأسیسات و مراکز گردشگری کشور تحمیل می‌کنند. از نگاهی دیگر، هر ساله میلیون‌ها نفر از هموطنانمان از امکانات گردشگری در گوشه و کنار کشور استفاده می‌کنند بنابراین تمرکز بر ترویج و توسعه گردشگری سبز علاوه بر حرکت در جهت بهینه سازی مصرف و مدیریت بهتر منابع و کاهش هزینه‌ها، بستری برای افزایش آگاهی گروه‌های مختلف در جامعه خواهد شد و صنعت گردشگری می‌تواند به عنوان بخشی پیشرو در رابطه با فرهنگ سازی این دست مفاهیم نقش آفرینی کند.
بر همین اساس و در سالی که شعار سازمان جهانی گردشگری در سال ۲۰۲۳« گردشگری و سرمایه گذاری‌های سبز» نامگذاری شده است تفاهم نامه‌های همکاری میان بخش‌های مرتبط با توسعه گردشگری سبز همزمان با روز جهانی جهانگردی و در اولین همایش ملی گردشگری سبز در مهرماه ۱۴۰۲ منعقد شد.
در همین راستا «پویش ملی گردشگری سبز» با نظر اعضا کارگروه گردشگری سبز که متشکل از نمایندگان نهادهای مشارکت کننده است، طراحی و به عنوان برنامه عملیاتی گردشگری سبز کشور با تمرکز بر مدیریت بهینه مصرف انرژی و منابع آبی و نیز مدیریت پسماند در تأسیسات و مراکز گردشگری کشور منظور شد. این پویش دو فاز خواهد داشت که فاز اول آن نقش اجرای نمونه و پایلوت را دارد و بر اساس تجربه این فاز، مرحله دوم و فاز ملی در سال آینده اجرا خواهد شد.