ابوالفتح مؤمن در گفت وگو با خبرنگار مهر بیان کرد: تجمع و راهپیمایی مردم و طلاب شهر قم در سال ۱۳۵۶، در اعتراض به انتشار مقاله «ایران و استعمار سرخ و سیاه» در روزنامه اطلاعات که در بخشی از آن مطالبی علیه امام خمینی (ه) بیان شده بود، شکل گرفت.
وی با اشاره به اینکه این اعتراض از ۱۸ دی آغاز و تا ۲۰ دی به طول انجامید و اوج آن در ۱۹ دی رخ داده افزود: قیام ۱۹ دی سرآغاز سلسله حرکت‌های اعتراض‌آمیز مردم علیه نظام پادشاهی پهلوی دانسته شده که منجر به پیروزی انقلاب اسلامی ایران شد.
وی با بیان اینکه چرا این مقاله در ۱۷ دی منتشر شده است افزود: به این دلیل این مقاله در ۱۷ دی منتشر شد که ۱۷ دی سالگرد کشف حجاب بود و یکی هم انقلاب سفید شاه، دو رخدادی که به همین مناسبت منتشر شد و هدف این بود که بدانند جامعه در چه وضعیتی است و مشکلات را هم برای جامعه مذهبی ایجاد کنند.
وی با اشاره به جایگاه آیت الله نوری همدانی در قیام ۱۹ دی افزود: در ۱۸ دی ماه مردی به اسم سید موسوی تبریزی که از روحانیون و فعالین سیاسی بود تمام روحانیون و مراجع را به منزل آیت الله نوری همدانی جمع کردند، چون خود آیت الله نوری همدانی از مدرسین حوزه علمیه با سابقه مبارزاتی بودند، وقتی روحانیون در منزل ایشان جمع شدند پیرو جلساتی که تصمیم گیری شد این بود که در روز ۱۸ دی حوزه علمیه در واکنش به این مقاله تعطیل شوند.
وی افزود: قیام ۱۹ دی سال ۱۳۵۶ شاید با شهادت و به خاک و خون کشیده شدن ده‌ها تن از انقلابیون همراه بود اما نقطه عطفی برای پیروزی انقلاب اسلامی ایران در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ شد.
این نویسنده همدانی با اشاره به جایگاه آیت الله نوری همدانی در قیام ۱۹ دی گفت: جایگاه آیت الله نوری همدانی در قیام ۱۹ دی در واقع یک حلقه ی اتصالی بین روحانیت و مردم بود، به موقع اقدام کردن مردم و روحانیت نسبت به هتاکی مقاله منتشر شده در روزنامه اطلاعات از دیگر ویژگی‌های این قیام بود.
وی در ادامه گفت: مبارزات و اعتراضات و حرکاتی که آیت الله نوری همدانی داشت باعث شد بین روحانیون و علما هماهنگی و اتحاد ایجاد شود که در این واقعه شرکت کنند.
مؤمن در ادامه به دیگر ویژگی‌های قیام ۱۹ دی اشاره کرد و افزود: همراهی بسیار خوب مردم با روحانیت و رفتن مقابل منزل علما و کسب تکلیف از آنها آن روز منازل میرزا هاشم آملی، علامه طباطبایی، یزدی، مکارم شیرازی، وحید خراسانی، مشکینی و نوری همدانی مملو از جمعیتی بود که ظلم و ستم و اهانت حکومت پهلوی را نمی‌توانستند تحمل کنند و نشر حداکثری در شهرها و نقاط مختلف کشور؛ تبلیغ و بیدارگری شبکه‌ای روحانیت در کل کشور باعث شد که این حرکت جرقه انقلاب زده شود و در سال ۵۷ انقلاب اسلامی به پیروزی برسد.
وی گفت: در آن مقطع زمانی بالاخره وقتی که این اتفاق افتاد بعد از منزل آیت الله نوری همدانی، آیت الله گلپایگانی و دیگر مراجع در اعتراض به کشتار مردم و شهید شدن تعداد زیادی از مردم قم ایشان هم اعتراض کردند، بحث این است که در ساماندهی اولیه ای که در منزل آیت الله نوری همدانی اتفاق افتاد، ایشان یک سابقه مبارزاتی خانوادگی داشتند که همان بحث کشف حجاب بود در زمان رضا شاه که پدر ایشان مجبور شدند به خاطر کشف حجاب در روستا زندگی و این برنامه ریزی هم در منزل ایشان اتفاق افتاد و خود ایشان هم با مردم در صحنه‌ی درگیری حاضر شدند تا جایی که در پایان دی ماه در قم دستگیر و به خلخال تبعید می‌شوند، از بین ۲۸ نفری که تبعید شدند یکی هم ایشان بودند که تبعید شدند، محور مبارزاتی ایشان بودند و حرکتی بود که باعث به پیروزی رسیدن انقلاب اسلامی شد.
پژوهشگر و نویسنده همدانی گفت: با انتشار مقاله توهین‌آمیز احمد رشیدی نسبت به امام خمینی (ره) در روزنامه اطلاعات مردم شهر قم، قبل از هر جا به این مطالب توهین آمیز واکنش نشان دادند، این واکنش زمینه‌ساز قیام تاریخی قمی‌ها در روز ۱۹ دی‌ماه شد.