به گزارش خبرگزاری مهر، مراسم رونمایی از کتاب تاریخ شفاهی دفاع مقدس به روایت سردار یعقوب زهدی فرمانده توپخانه سپاه پاسداران در دوران دفاع مقدس با حضور مسؤولین کشوری و لشگری، پژوهشگران و راویان سه‌شنبه ۲۶ دی در مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس برگزار شد.
این مراسم با حضور سردار سید یحیی رحیم‌صفوی دستیار ویژه مقام معظم رهبری و رییس پژوهشگاه شهید سلیمانی، سردار علی فضلی، سردار مرتضی قربانی، سردار یعقوب زهدی، سردار احمد غلامپور، سردار حسین علایی، سردار اسماعیل کوثری و سردار علی محمد نایینی مشاور فرمانده کل سپاه پاسداران و رییس مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس همراه بود.
بعد از جنگ از تاریخ شفاهی بخش تخصصی جنگ غفلت شده است
در ابتدای مراسم مذکور سردار نایینی گفت: سپاه پاسداران در رسته توپخانه و در دوران دفاع مقدس ۱۴۰۲ شهید داشته که ۸۵ نفر از این شهدا سرداران شهید آتش می‌باشند. شهید حسن تهرانی مقدم بنیانگذار توپخانه سپاه و بعد از ایشان شهید حسن شفیع‌زاده این دو عزیز فرماندهان توپخانه سپاه در دوران دفاع مقدس بوده‌اند. علاوه بر این دو شهید، سپاه پنج فرمانده شهید گروه توپخانه در دوران دفاع مقدس دارد. شهید غلامرضا یزدانی فرمانده توپخانه نیروی زمینی سپاه، شهید مصطفی تقی جراح، شهید حبیب‌الله کریمی، شهید حسن غازی و شهید عباس جان‌نثاری هستند.
وی ادامه داد: در جنگ‌های گذشته بخش اصلی پشتیبانی آتش، توپخانه بوده است. توپخانه پنجاه‌درصد توان رزم را شامل می‌شود و بقیه توان رزم مربوط به یگان‌های پیاده و زرهی است. در جنگ‌های امروزی نقش پشتیبانی آتش و سلاح‌های دورایستا و آتش پهپادها و موشک‌ها افزایش یافته است. در دوران دفاع مقدس مسؤولیت هماهنگی آتش هم بر عهده فرماندهی توپخانه بود. سپاه در اواخر دفاع مقدس دارای ۶ گروه توپخانه بود. علاوه بر این استعداد توپخانه برخی از لشکرهای سپاه ۴-۵ گردان و در حد یک گروه بود.
مشاور فرمانده کل سپاه پاسداران در ادامه سخنان خود افزود: کتاب تاریخ شفاهی «توپخانه سپاه پاسداران» به روایت سردار زهدی، روایت صادقانه، مؤمنانه و محققانه یکی از پاسداران تربیت شده در مکتب امام راحل است. این کتاب در دو جلد منتشر شده است. جلد اول کتاب تاریخ شفاهی سردار یعقوب زهدی اولین اثر از این مجموعه است که امروز از این اثر رونمایی می‌شود. جلد اول کتاب سردار زهدی، روایت فرمانده توپخانه سپاه در دوران دفاع تا عملیات بدر می‌باشد و جلد دوم آن در حال آماده‌سازی و از عملیات والفجر ۸ تا پایان جنگ می‌باشد. سردار زهدی یک فرمانده نام‌آشنا در یکی از مهم‌ترین حوزه‌های تخصصی سپاه در دوران دفاع مقدس است. ایشان همرزم شهیدان تهرانی مقدم و شفیع‌زاده بود و بعد از شهادت شهید شفیع‌زاده به‌عنوان فرمانده توپخانه سپاه با مجاهدت خودش سازمان رزم توپخانه سپاه را توسعه و ارتقا داد. سردار زهدی در دوره پس از جنگ در مسؤولیت مهم در سپاه و ستاد کل نقش‌آفرین بوده است. استاد دانشگاه، محقق و به روایت گری دفاع مقدس اهتمام داشته و عضو مؤثر، منظم و وقت‌شناس در شورای راهبردی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس است.
سردار نایینی گفت: چهل درصد تاریخ شفاهی جنگ مربوط به حوزه‌های تخصصی است. حدود ۲۰ حوزه تخصصی داریم که ۸۰ درصد تاریخ شفاهی فرماندهان رسته‌ها و واحدهای تخصصی جنگ تاکنون گرفته شده است. تولید روایت و تجربه مستند و معتبر از حوزه‌های تخصصی به نسبت حوزه فرماندهی جنگ مشکل‌تر است، چون راوی جنگی که در کنار فرمانده بوده می‌تواند، مکمل روایت شفاهی فرماندهان جنگ باشد ولی فرماندهان یگان‌های تخصصی و واحدهای قرارگاه‌ها راوی نداشتند. از این جهت خلأ اسنادی وجود دارد. در تدقیق روایت شفاهی حوزه‌های تخصصی عمدتاً از اسناد و سایر روایت‌های شفاهی استفاده می‌شود.
وی همچنین گفت: بعد از جنگ از تاریخ شفاهی بخش تخصصی جنگ غفلت شده است و تمرکز بر تاریخ شفاهی فرماندهان جنگ بوده است. در تحولات چند سال اخیر در مرکز حداقل از هر حوزه تخصصی تاریخ شفاهی ۱۰ نفر در دستور کار مرکز قرار گرفته است و ان‌شاءالله تا دو سال آینده بیش از صد اثر تاریخ شفاهی در رسته‌های تخصصی انتشار خواهد یافت. تاریخ شفاهی حوزه‌های تخصصی جنگ دانش افزا و یک بخش جدی از تجربه نگاری و مستند کردن تجربیات عملی است. کتب تخصصی تاریخ شفاهی می‌تواند به متون تخصصی دانشگاه‌های کشور تبدیل شود و همچنین می‌توان صدها پژوهش و رساله‌های دکتری را به حوزه‌های تخصصی دفاع مقدس اختصاص داد.
یگان‌های توپخانه از کلیدی‌ترین حوزه تخصصی در زمان دفاع مقدس بوده است، اظهار کرد: فرماندهان جوان توپخانه سپاه ابتدا با تجهیزات غنیمت گرفته در صحنه نبرد با دشمن یگان‌های سپاه را مجهز به توپخانه کردند و به‌تدریج یگان‌های تخصصی توپخانه را راه‌اندازی کردند و دانش و تجهیزات توپخانه در دوران جنگ کاملاً بومی شد.
رئیس مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس افزود: حدود ۳۰۰ پروژه تحقیقاتی در حوزه‌های تخصصی توسط پژوهشگران در مرکز فعال است. پژوهش کارنامه توپخانه سپاه در دوران دفاع مقدس تمام شده و این اثر در حال ویراستاری و آماده‌سازی می‌باشد که ان‌شاءالله اوایل سال آینده به چاپ خواهد رسید. پژوهش اطلس توپخانه سپاه در دوران دفاع مقدس در حال انجام است و تا پایان سال آینده منتشر می‌شود. کتاب نبرد شاخص توپخانه در والفجر ۸ در حال اتمام است. شناسنامه گروه‌های توپخانه ۴۰ رسالت، ۶۳ خاتم، ۱۵ خرداد، ۶۱ محرم و ۵۶ یونس به چاپ رسیده و یا در حال آماده‌سازی برای چاپ می‌باشد که حداکثر تا سال آینده همه گروه‌های توپخانه کتاب شناسنامه و اطلس نبردهای خود را خواهند داشت. ترجیح ما در مصاحبه با فرماندهان حوزه‌های تخصصی انتخاب یک همرزم و مجری آشنا با آن حوزه تخصصی است. اجرای و گفت‌وگوی تاریخ شفاهی سردار زهدی بر عهده همرزم ایشان که خودش از فرماندهان شاخص توپخانه است، سردار محمود چهارباغی بوده است. تدوین این اثر توسط امیرمحمد حکمتیان و ویراستاری اثر توسط دکتر الله کرم عباسی انجام شده است.
نخستین قبضه‌های توپخانه را در شکست حصر آبادان به غنیمت گرفتیم
در ادامه این مراسم سردار رحیم صفوی گفت: رزمندگان هیچ‌گاه از کشته شدن و کشتن در راه خداترسی ندارند. جنگ شجاعت می‌خواهد و ترسوها در خانه می‌مانند. در سپاه پاسداران بیش از ۱۴۰۰ شهید در واحد توپخانه تقدیم کرده‌ایم، تعداد ۶۰ گردان توپخانه در سپاه ایجاد شده بود. آموزش و ساماندهی این گردان‌ها بسیار دشوار بود و این نشان‌دهنده برتری قدرت فکری، استعداد جوانان ایران و عشق به خدا و امام (ره) بود.
وی ادامه داد: جنگ از عناصر پایدار و تکرارشونده جهان است، هیچ نهادی تاکنون نتوانسته از وقوع جنگ پیشگیری کند. در همین جنگ غزه شاهدیم که چگونه حدود ۲۳ هزار انسان توسط رژیم صهیونیستی با حمایت دولت‌مردان آمریکا، انگلیس و کشورهای اروپایی کشته شده‌اند. جنگ‌ها را انسان‌ها آغاز می‌کنند و طمع آن‌ها باعث ادامه آن می‌شود. در قرن بیستم یک‌صد و بیست میلیون نفر در جنگ‌ها کشته شده‌اند. توصیه می‌کنم که جوانان تاریخ جنگ جهانی اول و دوم را مطالعه کنند. سپس کشور و تمدن و رهبران و حاکمان خودمان را بشناسیم تا بدانیم کدام حاکمان از ملت خود دفاع کردند و توانستند که ایرانی بودن و مسلمان بودن را به دنیا نشان بدهند. در جنگ جهانی دوم حدود هفت یا هشت هزار از نیروهای ایرانی به مقابله با ۲۰ هزار انگلیسی‌ها پرداخت. اساس کار غربی‌ها نیرنگ و فریب دادن است.
رییس پژوهشگاه شهید سلیمانی افزود: اوایل جنگ، ارتش مسؤولیت دفاع از کشور را داشت و ما سلاح‌های سبک داشتیم. راه‌اندازی واحد تخصصی توپخانه کار مشکلی است. شاید نخستین قبضه‌های توپخانه را در شکست حصر آبادان، دومین قبضه‌ها را در عملیات طریق‌القدس به غنیمت گرفتیم. فرمانده عراقی‌ها تصور می‌کرد فرمانده توپخانه خواب می‌بیند که ایرانی‌ها به عمق نفوذ کرده‌اند. بیشترین قبضه‌های توپخانه را در عملیات فتح‌المبین به دست آوردیم. در آغاز کار مشکل ما این بود که برخی فرماندهان سپاه اعتقاد نداشتند که در سپاه سلاح سنگین داشته باشیم. این اراده الهی است که رهبری و نسلی را به او داد که جنگ را به پیروزی برساند.
وی گفت: نخستین حکم را به حسن تهرانی‌مقدم صادر کردم. راه‌اندازی توپخانه در مرکز انرژی اتمی اهواز انجام شد و همان‌جا آموزش می‌دادیم و سلاح‌های غنیمتی علیه خود عراقی‌ها استفاده می‌شد. پس‌ازآن در اصفهان نیروها آموزش دیدند. ۶ گروه آموزش دیدند. در بخش آموزش توپخانه عزیزان ارتشی و شهید صیاد شیرازی به ما کمک می‌کردند. همچنین در بخش تعمیر و نگهداری توپ‌ها هم ارتش به ما کمک می‌کرد. در برخی از پیروزها ضمن در نظر گرفتن مجاهدت نیروها، واحدهای تخصصی نقش اثرگذاری داشتند و نقش توپخانه هم بسیار مهم بود. آتش مختصر توپخانه و خمپاره‌ها اندک بود، اما دقیق می‌زدند.
سردار رحیم صفوی گفت: عملیات والفجر ۸ یکی از نبردهای سنگین ما بود. ما برای استقرار توپخانه‌ها جاده‌ای را احداث کردیم که این جاده دو روز پیش از عملیات موضع توپخانه شد. حجم تلفات عراقی‌ها پیش از اینکه به خط مقدم‌شان برسند توسط توپخانه ما بالا رفت. این ابتکار و قدرت استعداد فرماندهان است که با وجود شناسایی‌های دقیق عراقی‌ها با هواپیما این جاده زده شد و توپخانه روی آن مستقر شد. من در فاو احساس کردم که فرماندهان لشکرهای ما به نقش توپخانه ایمان آوردند فرماندهان ما ۳ سال طول کشید که به نقش توپخانه پی ببرند. سردار زهدی و شهدا پیروزی آفریدند و از بیشتر شهید شدن رزمندگان ما جلوگیری کردند. عملیات کربلای ۵ عملیات بسیار سختی بود. بنده و آقای محسن رضایی که در سنگر بودیم واقعاً نگران بودیم. سردار حسن شفیع‌زاده و سردار زهدی گفتند هیچ نگران نباشید. آن‌ها تمام توپخانه‌ها را روی پاتک دشمن تمرکز دادند. این اقدام بسیار تأثیرگذار بود. سردار زهدی و عزیزانی که در این جلسه حضور دارند و شهدا پیروزی آفریدند، از کمتر شهید شدن عزیزان ما جلوگیری کردند. آمریکا و شوروی سابق پس از عملیات کربلای پنج و والفجر ۸ متحد شدند تا جنگ پایان یابد.
دستور دادند حمله کنید و توپ‌های عراقی را بگیرید
در ادامه، سردار محمود چهارباغی مجری طرح تاریخ شفاهی سردار یعقوب زهدی از سخنرانان دیگر این مراسم گفت: زمانی که به بنده پیشنهاد شد تا مجری تاریخ شفاهی سردار زهدی شوم، با افتخار قبول کردم. این سی جلسه برای خود من که حدود ۴۱ سال با آقای زهدی همرزم و همکار بودم خیلی جالب بود چراکه نکات خیلی جدیدی مطرح شد. سردار زهدی در کتاب خود آورده است ما در کرمانشاه بودیم. جلسه بود که خبر دادند دشمن به فاو حمله کرده است. آقای رحیم صفوی ما را به سمت فاو سوار هلیکوپتر کرد و مستقیم به فاو رفتیم. هواپیماهای عراقی بالای سر ما بودند و می‌خواستند هلی کوپتر را بزنند. خلبانان نگران بودند و مدام می‌گفتند زیر نخل‌ها بنشینیم و آقا رحیم می‌گفت نه برو نه برو. کجا بروم؟! برو فاو. رفتیم فاو. در خط درگیری بود. ما با هلیکوپتر نشستیم. خدا رحم کرد که هواپیماهایی عراقی نتوانستند هلیکوپتر را بزنند.
وی ادامه داد: آقای تهرانی مقدم و آقای شیخی زاده به ما دستور دادند که در این عملیات باید حمله کنید و توپ‌های عراقی را بگیرید و همان جا هم علیه دشمن استفاده کنید؛ و این اتفاق هم می‌افتاد. بچه‌ها قبل از عملیات بدون اینکه توپ داشته باشند آموزش توپ می‌دیدند. حمله که می‌شد می‌رفتند توپ‌های عراقی را می‌گرفتند و علیه عراق استفاده می‌کردند. آن روزها جوک درست کرده بودند می‌گفتند وزیر دفاع عراق رفته بود توپ بخرد. اروپایی‌ها به آن گفتند این‌همه تجهیزات برای چه می‌خواهی؟! می‌گوید ما که تنها نیستیم. یک سپاهی در ایران درست شده است احتیاج به سلاح دارند و کسی به آن‌ها نمی‌دهد ما برای آن‌ها هم می‌خریم. این جوک بود ولی واقعیت داشت. سردار صفوی به شهید حسن تهرانی مقدم دستور داده بود تا بُرد موشکی را راه بیندازد. شهید تهرانی مقدم رفت و یک سال بعد اولین موشک‌ها به بانک رافدین خورد و رفته‌رفته توان موشکی به وجود آمد که آلان مشت محکم مقام معظم رهبری شد. همچنین شهید یزدانی خیلی تلاش کردند. افتخارم این است که شاگرد آقای یزدانی بودم.
رزمندگان توپچی صبورترین نیروهای جبهه بودند
در پایان این مراسم سردار زهدی گفت: من ابتدا امتناع می‌کردم که خاطراتم را درباره توپخانه بیان کنم، تا اینکه سایر برادران گفتند که صحبت‌های شما مکمل به دفاع مقدس و نقش رسته توپخانه است. نهایت تلاشم را کردم تا اطلاعات دقیق باشد و مطلب را تطبیق می‌دادم. ما از ۴۰ سال پیش صحبت می‌کنیم و ممکن است در آن اشکالی وجود داشته باشد بنابراین از دوستانم می‌خواهم چنانچه اشکالی در آثار بود بگویند تا آن را اصلاح کنیم.
وی ادامه داد: کار شهید تهرانی مقدم و شفیع زاده مانند نخ تسبیحی است که هم افزایی با سایر یگان‌ها را برای ایجاد توپخانه رقم زده است. صحبت از دفاع مقدس صحبت شخصی نیست و به فرمایش مقام معظم رهبری باید این گنجینه را برای نسل‌های بعدی بازگو کنیم. در توپخانه برادرانی داشتیم که خون مطهر آن‌ها این نهال را بارور کرده و اکنون درختی تناور است. از گروه‌های توپخانه و لشکری ۲۰ فرمانده شهید و حدود ۲۵۰ دیده‌بان شهید داشته‌ایم. تنها سری که در شرایط سخت از سنگرها بالا است دیده‌بانان هستند.
سومین فرمانده توپخانه سپاه پاسداران گفت: شهید شفیع زاده در سررسید هر ساله‌اش آیه «وَالَّذینَ جاهَدوا فینا لَنَهدِیَنَّهُم سُبُلَنا وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ المُحسِنینَ» را می‌نوشت. رزمندگان در رسته توپخانه بسیار صبور بودند. هر جا مشکلی پیش می‌آمد سنگ صبور ما آقا رحیم صفوی بود. او در کمک به ما تردیدی نداشت و تک تک فرماندهان گروه را آقا رحیم صفوی معرفی می‌کرد. خانواده توپخانه با انسجام و وحدت تردیدی به خود در راه دفاع از میهن ندارد. شهید تهرانی مقدم در تمام جلسات شهید شفیع زاده را به عنوان بنیانگذار واحد توپخانه معرفی می‌کرد. رزمندگان توپچی صبورترین نیروهای جبهه بودند. این توصیه خداوند است و تواصعو بالصبر، دستور صبر آنجایی که خداوند می‌فرماید که مؤمنین صابر بیست نفر بر ۲۰۰ نفر غلبه می‌کند، کدام مؤمن غلبه می‌کند مؤمنی که صابر است، صفت صابر اگر به مؤمن اضافه شود قدرتش ۱۰ برابر می‌شود. این صبر را توپخانه داشت.