به گزارش خبرنگار مهر، روزی شعار «فرزند کمتر، زندگی بهتر»، باعث کاهش فرزندآوری در بین خانواده‌های ایرانی شد و این شعار تا جایی خانواده ایرانی را پیش برد که امروز شاهدیم به بهانه‌های مشکلات اقتصادی، نبود امکانات و… زوجین به داشتن یک فرزند بدون توجه به عواقبی که این کار برای حال و آینده فرزندشان دارد بسنده می‌کنند. در این رابطه گفتگویی داشتیم با زهرا نوید مشاور خانواده که در ادامه می خوانید.
معایب و مشکلات ناشی از تک‌فرزندی بیشتر از دو یا چند فرزند است
این مشاور خانواده در خصوص معایب و مشکلات ناشی از تک‌فرزندی اظهار کرد: امروزه به علت تغییر سبک زندگی تک‌فرزندی بین زوجین و خانواده‌ها رایج شده است و بسیاری از زوج‌ها به داشتن یک فرزند رضایت داده‌اند.
وی تصریح کرد: تک‌فرزندی برخلاف ظاهر خوشایندی که دارد آسیب‌های بسیار زیادی برای بچه‌ها به بار می‌آورد.
این مشاور خانواده افزود: عواملی مانند مشکلات اقتصادی، اشتغال مادران یا ازدواج در سنین بالا ازجمله دلایل انتخاب تک‌فرزندی است.
نوید با بیان اینکه بسیاری از خانواده‌هایی که تمایل به تک‌فرزندی دارند فکر می‌کنند که انرژی و توان تربیت بیش از یک بچه را ندارند اضافه کرد: این افراد تصور می‌کنند به لحاظ اقتصادی نمی‌توانند بار مالی بیش از یک فرزند را به دوش بکشند.
وی خاطرنشان کرد: معایب و مشکلات ناشی از تک‌فرزندی بیشتر از دو یا چند فرزند می‌باشد، تک‌فرزندی عامل ایجاد عوارض متعدد تربیتی بوده چراکه میزان توقع کودکان تک‌فرزند از والدین بیشتر از حد متعادل است.
این مشاور خانواده یادآور شد: والدین تک‌فرزند بیشتر وقت خود را صرف تربیت فقط یک فرزند خود می‌کنند و انتظار دارند فرزندشان تمام رویاهایی که سایر والدین در چند فرزند خود دنبال می‌کنند به تنهایی برآورده کند.
نوید بیان داشت: فشار و نظارت بیش از حد والدین تک‌فرزند وارد شده بر بچه، باعث می‌شود که این کودکان دچار اضطراب شوند و والدین کمال‌گرا و کودکان مضطرب محصول تک‌فرزندی هستند.
حاکمیت رسانه‌های تصویری در خانواده‌های کم‌جمعیت بالا است
وی خاطرنشان کرد: در نسل گذشته برادران و خواهران بزرگ‌تر نقش کمکی و تربیتی برای پدران و مادران ایفا می‌کردند و با این کار علاوه‌بر تربیت فرزندان کوچک‌تر برای ایفای نقش والدینی در آینده هم آماده می‌شدند، اما تک‌فرزندی این فرصت را از نسل جدید گرفته است.
این مشاور خانواده اذعان داشت: داشتن خواهر و برادر با اختلاف سنی کم، فرایند همانندسازی را برای بچه‌ها سرعت می‌دهد، بچه‌های تک‌فرزند به دلیل نداشتن خواهر و برادر مجبور می‌شوند با کودکانی که به لحاظ فرهنگی با آن‌ها متفاوت هستند همانندسازی کنند و این موضوع مشکلات فرهنگی را بیشتر دامن می‌زند.
نوید افزود: خانواده‌های تک‌فرزندی که فرزندان خود را در سنین نوجوانی و جوانی از دست می‌دهند به دلیل بالا رفتن سن فرزند آوری فرصت داشت فرزند را برای همیشه از دست می‌دهند.
وی بیان داشت: این را باید بدانیم که کم شدن ارتباط کلامی در خانواده‌های کم‌جمعیت سبب حاکمیت رسانه‌های تصویری می‌شود و این امر تغییر الگوی ارتباطی را در خانواده به همراه دارد.
این مشاور خانواده ادامه داد: کودک و نوجوانی که از تنهایی رنج می‌برد به دنبال یک جایگزین برای اوقات فراغت خود هست و در نتیجه به تلویزیون و جاذبه‌های گرافیکی و هیجان‌های کاذب در بازی‌های رایانه‌ای و دنیای مجازی روی می‌آورد.
خانواده‌های تک‌فرزند دچار افراط و تفریط می‌شوند
نوید گفت: در خانواده‌های منسجم پیوندهای عاطفی و وابستگی به والدین و بالعکس است، به همان میزان که وابستگی متعادل ضروری و دارای مزایای زیادی است، افراط و تفریط در آن آسیب‌زا و مشکل‌زا می‌باشد.
وی اضافه کرد: در خانواده‌های تک‌فرزند میزان وابستگی افراط و تفریطی است، به این ترتیب که گاهی اوقات فرزندان به دلیل اشتغال والدین مورد بی‌مهری و بی‌توجهی قرار می‌گیرند و یا گاهی در کانون توجه بیش از حد والدین هستند.
این مشاور خانواده تاکید کرد: تعداد فرزندان می‌تواند موجب ایجاد هماهنگی و شکل‌گیری وابستگی متعادل باشد، کاهش وابستگی بچه‌ها به خانه و خانواده در خانواده‌های تک‌فرزند باعث احساس تنهایی عمیق، ترویج فرهنگ استقلال‌طلبی، افزایش میل به فرار، کم شدن قبح تک‌زیستی و تجرد، کاهش توجه به قداست و اهمیت تشکیل خانواده و افزایش سن ازدواج می‌شود.
نوید خاطرنشان کرد: در شهرها که اصولاً خانواده‌ها جدا شده از شبکه خویشاوندی هستند شاهد افزایش آمار کودک‌آزاری و کودکان رهاشده و افزایش بزه هستیم، زندگی بهتر در سایه ترسیم مهر مادری و مهر پدری و تعریف خواهر و برادری شکل می‌گیرد.
وی عنوان داشت: واژه‌های ارزشمند پدر، مادر در خانواده‌های چند فرزندی تعریف می‌شود و فرزندان ما در بزرگسالی می‌توانند با کار و تلاش تمام نداشته‌های خود را فراهم کنند اما هرگز نمی‌توانند برای خود خواهر یا برادری تهیه کنند و برای همیشه با این حسرت‌ها بزرگ می‌شوند.
این مشاور خانواده با اشاره به کم شدن ارتباط کلامی در خانواده‌های کم‌جمعیت یادآور شد: این موضوع سبب حاکمیت رسانه‌های خارج از عرف می‌شود و اضطراب و وسواس‌های فکری، کمال‌زدگی‌ها، از دیگر مشکلاتی است که دامن‌گیر مادران تک‌فرزند می‌شود و کودکانی که تک‌فرزند باقی می‌مانند ممکن است دارای اختلالاتی در زمینه هوش عاطفی و هیجانی شوند و به طوری که حتی در سنین جوانی هم کودک باقی می‌مانند و قدرت حل مسئله را ندارند.
وی با بیان اینکه کودکان تک‌فرزند در زندگی مشترک آینده خود نیز شکست را تجربه می‌کنند و به دلیل نداشتن خواهر و برادر به‌صورت آگاهانه یا ناخودآگاه نسبت به والدین‌شان عقده دارند بیان داشت: ۳۰ درصد افرادی که ازدواج نکردند تمایل به تک‌فرزند یا نداشتن فرزند دارند که این موضوع موجب انقراض نسل آینده هم خواهد شد.
نوید افزود: یکی از اختلالات مهمی که تک‌فرزندان را تهدید می‌کند، این است که احتمال گرایش به اعتیاد یا رفتارهای پرخطر مانند خودکشی در بزرگسالی این افراد بالا است.
به گزارش خبرنگار مهر، والدین باید به این موضوع توجه داشته باشند که عواقب تک‌فرزندی بسیار بالا است، چراکه نبود کسی که کودک بتواند با ارتباط‌گیری با آن شخصیت اجتماعی خود را بسازد و در آینده نیز یار و همدم وی باشد می‌تواند کودک را منزوی، گوشه‌گیرد، مضطرب و ترسو بار بیاورد.