خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: ترس از تکرار حمله هفتم اکتبر سبب شده است تا یکی از سیاست‌های اصلی ارتش اسراییل در باریکه غزه، محاصره این منطقه و جلوگیری از انتقال انواع سلاح و تجهیزات نظامی به نفع گروه‌های مقاومت فلسطینی باشد. به گزارش انستیتو واشنگتن یکی از مسیرهای سنتی انتقال زیر زمینی سلاح به غزه، مرز مشترک این باریکه با همسایه غربی یعنی مصر است. اعضای شبکه مقاومت از طریق برقراری ارتباط با هسته‌های حامی فلسطین در کشورهایی همچون سودان، لیبی و مصر برخی تسلیحات یا مواد اولیه برای ساخت انواع موشک- پهپاد را به نفع مقاومت فراهم می‌کردند.
حال تل‌آویو قصد دارد تا وضعیت این محور را به پیش از سال ۲۰۰۵ بازگرداند و نظامیان صهیونیست را جایگزین نیروهای مصری کند. برخی کارشناسان معتقدند که اگر اسراییل بتواند کنترل این محور را نیز به دست آورد آنگاه امکان محاصره ۳۶۰ درجه غزه و قطع ارتباط محدود آن با جهان خارج بیش از پیش خواهد شد. در ادامه این گزارش تحلیلی سعی خواهیم کرد تا نگاهی به جایگاه محور فیلادلفیا در منازعه میان رژیم صهیونیستی و جنبش حماس داشته باشیم.
محور فیلادلفیا کجاست؟
در ژئوپلیتیک غزه از محور فیلادلفیا به عنوان محور «صلاح الدین» نیز یاد می‌شود. این منطقه در امتداد نوار جنوبی غزه و مصر قرار دارد. این محور ۱۴ کیلومتری (۸.۶۹۹ مایلی) به مانند صحرای سینا جزئی از منطقه «D» در معاهده کمپ دیوید در سال ۱۹۷۹ بوده و قرار است تا منطقه‌ای غیرنظامی باشد. این محور از دریای مدیترانه در مناطق شمالی تا گذرگاه کرم ابوسالم در جنوب واقع شده است. اسراییل تا سال ۲۰۰۵ کنترل محور فیلادلفیا را به عنوان بخشی از حوزه قضایی تحت اختیار خود در دست داشت؛ اما با عقب‌نشینی از این منطقه کنترل آن را به تشکیلات خودگردان واگذار کرد. نیروهای تشکیلات خودگردان تا سال ۲۰۰۷ کنترل این منطقه را بر عهده داشتند.
در همان سال پس از مذاکراتی هجده ماهه توافق امنیتی جدید میان قاهره- تل‌آویو به امضا رسید که براساس آن ۷۵۰ نفر از گارد مرزی مصر اجازه خواهند داشت مجهز به سلاح‌های سبک در این منطقه حضور پیدا کنند. براساس این توافق قرار بود تا نیروهای امنیتی مصر از نفوذ و انتقال غیرقانونی کالا یا تجهیزات نظامی به غزه جلوگیری کنند. در این توافقنامه که دارای ۸۳ بند است با دقت به مسائلی همچون مأموریت‌ها و تعهدات طرفین همچون انواع ماشین آلات، تسلیحات و زیرساخت‌های مجاز در این محدوده اشاره شده است.
پس از حمله هفتم اکتبر، مقامات امنیتی اسراییل ادعا کردند که یکی از مسیرهای انتقال سلاح به غزه، تونل‌های زیر زمینی محور فیلادلفیا در جنوب غربی غزه است. برهمین اساس اسراییل با اعزام هیاتی امنیتی به قاهره خواستار استقرار نیروهای صهیونیست در این منطقه و نصب دوربین‌ها و حسگرهای نظارتی شده است. با وجود تاکید دولت راستگرای اسراییل بر تحقق این خواسته اما به نظر نمی‌رسد دولت مصر به دلیل ملاحظات سیاسی- امنیتی تمایلی به اجرای این خواسته داشته باشد.
چرا تسلط بر این محور مهم است؟
به گزارش «اجیبت تودی» بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی درباره آخرین وضعیت کریدور فیلادلفیا گفت: «اسراییل باید کنترل کامل این محور را برای تضمین خلع سلاح در منطقه به دست بگیرد.» وی در جریان کنفرانس مطبوعاتی افزود: محور فیلادلفیا به بیان دقیق‌تر مرز جنوبی (غزه) باید تحت کنترل ما باشد. واضح است که هر سازوکار دیگری خلع سلاح مورد نظر ما را تضمین نخواهد کرد.
تنها دو هفته بعد رهبر حزب لیکود در جریان کنفرانس خبری گفت که رژیم صهیونیستی جنگ را بدون بستن روزنه‌ها و شکاف امنیتی در محور فیلادلفیا به پایان نخواهند رساند، زیر عدم کنترل بر این منطقه به معنای تداوم انتقال سلاح به غزه است. البته وی در ادامه به این موضوع اشاره کرد که هنوز تل‌آویو تصمیمی برای به دست گرفتن کنترل محور فیلادلفیا اتخاذ نکرده است. پیش از این برخی منابع خبری از چراغ سبز واشنگتن برای ورود ارتش اسراییل به این محور مرزی خبر داده بودند. برخی منابع خبری اعلام کردند که در مرحله سوم عملیات ارتش اسراییل در غزه، صهیونیست‌ها علاوه بر نفوذ در مناطق جنوبی غزه (به‌ویژه خان یونس) به دنبال کنترل محور فیلادلفیا در مرز مشترک غزه- مصر هستند.
در سوی مقابل مقامات قاهره اعلام کرده است که مخالفت تخلیه این منطقه از نیروهای مصری و بازگشت نظامیان اسراییلی است و هرگونه تغییر در وضعیت این منطقه را مثابه تهدید جدی علیه امنیت ملی مصر ارزیابی خواهند کرد. سی‌ویکم دسامبر یک نماینده مجلس مصر درباره اظهارات نتانیاهو برای کنترل محور فیلادلفیا توسط اسراییل گفت: «این اقدام حمله آشکار به توافق (کمپ دیوید) است.» به گزارش رویترز در دهم ژانویه مصر رسماً پیشنهاد اسراییل برای افزایش نظارت نیروهای صهیونیست بر محور فیلادلفیا را رد کرد.
از ابتدای بحران هفتم اکتبر دولت السیسی به دنبال عدم تغییر وضعیت مرزی در نوار غزه و عدم کوچ اجباری ساکنان این منطقه است. کارشناسان مسائل فلسطین اشغالی معتقدند تل‌آویو به دنبال صدور بحران غزه به مصر و تکرار تجربه انتقال ساکنان بومی سرزمین فلسطین به کشورهای همسایه است. به گزارش شورای آتلانتیک تحقق این سناریو علاوه بر تشدید مساله مهاجران در مصر، می‌تواند زمینه‌ساز تقویت هسته‌های مقاومت در صحرای سینا شود.
بهره سخن
با آغاز جنگ میان رژیم صهیونیستی و مقاومت اسلامی فلسطین در غزه، مصر از طریق کانال‌های رسمی و غیررسمی سعی کرده است این پیام را به تل‌آویو- واشنگتن منتقل کند که به هیچ وجه تن به برنامه‌هایی همچون تغییر وضعیت ژئوپلیتیکی غزه، کوچ اجباری فلسطینی‌ها به صحرای سینا و اشغال کامل این منطقه توسط ارتش اسراییل نخواهد داد. عدم تحقق شروط سه‌گانه اسراییل برای تغییر وضعیت سرزمینی- سیاسی غزه سبب شده است کابینه اضطرار ملی با تخفیف اهداف روزهای ابتدایی جنگ، تمرکز خود را بر کنترل خان یونس و نوار مرزی فیلادلفیا قرار دهد.