به گزارش خبرگزاری مهر، حسن اکبری اظهار کرد: ایران با دارا بودن زیستگاه‌های تالابی، دریایی و پهنه‌های آبی متنوع همه ساله پذیرای میلیون‌ها پرنده مهاجر عبوری و زیستگاه زمستان‌گذران بیش از ۱.۸ میلیون فرد از ۱۶۶ گونه از پرندگان آبزی است.
وی با اشاره به اینکه امروزه سرشماری پرندگان آبزی در بیش از ۱۰۰ کشور جهان با مشارکت حدود ۱۵ هزار شمارشگر حرفه‌ای و داوطلب صورت می‌گیرد، افزود: هر ساله بین ۳۰ تا ۴۰ میلیون پرنده آبزی در سراسر جهان شمارش می‌شوند و اطلاعات مربوط به آمار و سایت‌های سرشماری در پایگاه داده سرشماری بین‌المللی پرندگان آبزی ثبت می‌شود.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: سرشماری پرندگان آبزی از قدیمی‌ترین، فراگیرترین و طولانی‌ترین برنامه‌های پایش هماهنگ و همزمان تنوع زیستی در جهان است، که قدمتی ۶۰ ساله در جهان دارد.
اکبری تاکید کرد: این شمارش‌ها با تاکید بر تالاب‌ها و مناطق تجمع پرندگان آبزی زمستان‌گذران است و اطلاعات به دست آمده از برنامه‌های سرشماری و تجزیه و تحلیل آن از ارزش قابل توجه علمی در حفاظت از تالاب‌ها، سواحل و تنوع پرندگان برخوردار است.
وی ادامه داد: ایران همزمان با اولین برنامه رسمی سرشماری جهانی و همگام با بسیاری از کشورهای اروپایی و به‌عنوان اولین کشور غرب آسیا از دی‌ماه سال ۱۳۴۵ شمسی به برنامه سرشماری بین‌المللی پرندگان آبزی زمستان‌گذران پیوست. شمارش پرندگان آبزی در سال‌های اولیه به شمارش گونه‌های قابل شکار از جمله قوها، غازها، مرغابی‌ها و گونه چنگر معمولی اختصاص داشت و از سال ۱۳۶۶ سایر پرندگان آبزی به این فهرست اضافه شدند.
اکبری با اشاره به اینکه در شش دهه گذشته شمارش پرندگان آبزی زمستان‌گذران در ایران در اولویت برنامه‌های اجرایی معاونت طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست بوده است، اضافه کرد: ایران به علت وجود شرایط توپوگرافی مناسب، تنوع اقلیمی و دارا بودن زیستگاه‌های تالابی و دریایی از جمله دریای خزر در شمال و خلیج فارس و دریای عمان در جنوب همه ساله پذیرای میلیون‌ها پرنده آبزی مهاجر عبوری و زمستان‌گذران است.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: ایران به عنوان مهمترین کشور دارای زیستگاه‌های مهاجرتی و زمستان‌گذرانی در مسیر پروازی مهاجرت پرندگان از سیبری تا نیل به‌شمار می‌رود. جمعیت این مسیر پروازی بیش از ۱۰ میلیون پرنده برآورد شده است. همه ساله سرشماری نیمه‌زمستانه پرندگان آبزی در ماه‌های دی و بهمن در بیش از ۴۵۰ سایت در ۳۰ استان و با حضور کارشناسان ستادی، استانی و پرنده‌نگران حرفه‌ای سازمان‌های مردم‌نهاد انجام می‌شود.
اکبری اضافه کرد: تجزیه و تحلیل نتایج سرشماری سالانه پرندگان آبزی و بررسی روند تغییرات جمعیت ناحیه‌ای، استانی و سایت‌ها از اهمیت خاصی برخوردار است و مدیران ستادی و استانی حفاظت محیط زیست بر اساس این مطالعات می‌توانند در تصمیم‌سازی‌ها از نتایج و تحلیل‌های ارائه شده استفاده کنند.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه گفت: در این جهت مطالعات تجزیه و تحلیل جامع نتایج سرشماری بلندمدت تالاب‌ها و مناطق ساحلی ایران به منظور کاربرد نتایج سرشماری‌ها در مدیریت تالاب‌ها و جمعیت‌های پرندگان آبزی در دستور کار قرار گرفت. این پژوهش‌ها به ارزیابی روند تغییرات جمعیت پرندگان آبزی ایران، نواحی عمده زیست جغرافیایی، استان‌ها، تالاب‌های بین‌المللی، گونه‌های شاخص پرندگان آبزی همچنین اهمیت‌سنجی هر یک از تالاب‌ها بر اساس معیارهای تعداد و تنوع پرندگان آبزی از سال ۱۳۴۵ تا پایان قرن جاری یعنی سال ۱۴۰۰ در یک دوره ۵۶ ساله پرداخته است.
وی افزود: نتایج سرشماری جمعیت‌های پرندگان آبزی ایران نشان داد که در پنج دهه گذشته در مجموع بیش از ۷۷ میلیون پرنده آبزی از ۱۶۶ گونه مختلف در بیش از ۹۷۰ سایت سرشماری مشاهده و ثبت شدند که در سه دهه گذشته به‌طور میانگین هر ساله بیش از ۸/۱ میلیون پرنده شمارش شدند که حدود پنج درصد جمعیت جهانی و بیش از ۱۶ درصد جمعیت مسیر پروازی مهاجرت پرندگان آبزی از سیبری تا نیل را شامل می‌شود.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست اضافه کرد: تجزیه و تحلیل آماری تغییرات جمعیت کل پرندگان آبزی حاکی از روند پایدار تا افزایش ملایم جمعیت در ۳۵ سال گذشته بوده است. حدود نیمی از جمعیت پرندگان آبزی ایران در سواحل و تالاب‌های ساحلی خزر و بقیه جمعیت به‌صورت کم و بیش مساوی در پهنه‌های آبی درون سرزمینی و استان‌های خلیج-عمانی شمارش می‌شوند.
وی افزود: بهره‌گیری از نتایج سرشماری بلندمدت پرندگان به عنوان اساس برآورد اندازه و روند تغییرات جمعیت پرندگان متداول است و تجزیه و تحلیل روند تغییرات جمعیت برای تصمیم‌گیری‌های ملی و بین‌المللی مدیریت جمعیت و ارزیابی اثربخشی اقدامات حفاظتی کاربرد دارد.
اکبری در ادامه اظهار کرد: ارتقای دانش پرنده‌نگری در ایران، به‌روزرسانی تجهیزات مشاهده پرندگان از جمله تلسکوپ و دوربین‌های چشمی، اجرای برنامه جامع سرشماری و استفاده از پرنده‌شناسان حرفه‌ای موجب اثربخشی برنامه‌های شمارش و ثبت پرندگان در ایران شده و در سال‌های اخیر نوسانات تراز آبی تالاب‌ها به دلیل کاهش منابع آبی و عدم تأمین حق‌آبه، پسروی آب دریای خزر، شکار و صید، تغییرات جمعیت در مسیرهای پروازی، توسعه فعالیت‌های انسانی و استحصال اراضی موجب کاهش ارزش زیستگاهی بسیاری از تالاب‌ها و پهنه‌های آبی شده است.
به گفته معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، حفاظت مستمر و اثربخش زنجیره‌ای از زیستگاه‌ها و احیای تالاب‌های در معرض تهدید در اولویت مدیریت جمعیت پرندگان آبزی قرار دارد.