به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC)، دکتر سید احمد فاضل‌زاده گفت: رتبهبندی جهانی ISC (ISC World University Rankings) یکی از نظام‌های رتبهبندی است که برای اولین بار در سال ۲۰۱۸ توسط موسسه استنادی و پایش علم و فناوری ISC با هدف ارزیابی دانشگاه‌های کشور و نیز کشورهای اسلامی در سطح جهان صورت گرفته است. در رتبهبندی جهانی ISC ۲۰۲۳ تعداد ۲۵۵۵ دانشگاه از ۱۱۴ کشور و ۶ قاره جهان حضور دارند که سهم جمهوری اسلامی ایران ۶۹ دانشگاه است.
جدول شماره ۱ دانشگاه‌های حاضر در رتبهبندی را به تفکیک قاره در سال های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۳ نشان می‌دهد.
جدول ۱: تعداد دانشگاه های قاره های مختلف در نظام رتبه بندی جهانی ISC
فاضل زاده گفت: رتبهبندی دانشگاه‌های جهان توسط ISC بدون خوداظهاری دانشگاهها انجام می شود و بر این اساس، پایگاه داده معتبری طی ۵ سال رتبهبندی دانشگاه‌های جهان در این سازمان شکل گرفته است که منبع موثقی جهت سیاستگذاری‌های پژوهشی و ترسیم نقشه راه جهت هدایت دانشگاه‌های ایران و سایرکشورهای اسلامی به سمت دانشگاه‌های تراز جهانی است.
روش شناسی رتبه بندی ISC
رییس موسسه ISC گفت: موسسه استنادی و پایش علم فناوری جهان اسلام (ISC) به منظور رتبهبندی دانشگاه‌های جهان در معیارهای خود، مهم‌ترین مأموریت دانشگاهها که عبارتند از پژوهش (با وزن ۶۰ درصد)، آموزش (با وزن ۱۰ درصد)، فعالیت‌های بین‌المللی (با وزن ۱۵ درصد) و فناوری و نوآوری (با وزن ۱۵ درصد) را در نظر می‌گیرد و بر این اساس دانشگاهها را مورد سنجش و ارزیابی قرار می‌دهد.
وی افزود: همچنین تعداد مقالات سلب اعتبار شده (Retractions) دانشگاهها، با نمره منفی محاسبه می‌شود، که در شاخصی تحت عنوان اعتبار منفی (Negative Reputation) آورده می شود، که این نمره منفی می‌تواند رتبه دانشگاه را نیز تحت تاثیر قرار داده و باعث افت رتبه دانشگاه شود.
فاضل زاده ادامه داد: در دانشگاه‌های دانشگاه‌های جهان ISC، دانشگاه‌هایی مورد بررسی قرار می‌گیرند که حداقل ۸۵۰ مدرک در سال‌های ۲۰۱۹-۲۰۲۱ در پایگاه وب آو ساینس به ثبت رسانیده باشند. اطلاعات این رتبهبندی از پایگاه‌های اطلاعاتی USPTO، WOS، InCites گردآوری شده است. در جدول شماره ۲ شاخصهای مورد استفاده در رتبهبندی جهانی ISC نشان داده شده است.
جدول ۲: معیارها و شاخصهای رتبهبندی جهانی ISC
جایگاه دانشگاه‌های جهان در رتبهبندی ۲۰۲۳ ISC
فاضل زاده گفت: در رتبهبندی جهانی ISC ۲۰۲۳، تعداد ۲۵۵۵ دانشگاه برتر از ۱۱۴ کشور و ۶ قاره دنیا وجود دارند. در این رتبهبندی سه دانشگاه هاروارد، انستیتوی فناوری ماساچوست (MIT) و دانشگاه استنفورد در رتبه های اول تا سوم قرار دارند. ده دانشگاه برتر جهان در جدول شماره ۳ قابل مشاهده است.
جدول ۳: ۱۰ دانشگاه برتر جهان در رتبهبندی ISC ۲۰۲۳
وی خاطر نشان کرد: کشور چین با ۳۹۸ دانشگاه، آمریکا با ۳۲۱ دانشگاه، هند با ۱۴۸ دانشگاه، ژاپن با ۱۲۰ دانشگاه، انگلستان با ۱۰۱ دانشگاه، ترکیه با ۹۳ دانشگاه، فرانسه، آلمان و برزیل هر کدام با ۷۳ دانشگاه، ایران و کره جنوبی با ۶۹ دانشگاه، ایتالیا با ۶۳ دانشگاه و اسپانیا با ۶۲ دانشگاه در این رتبهبندی حضور داشته‌اند.
بهترین رتبه دانشگاه های برتر دنیا توسط کشورهای آمریکا رتبه ۱، انگلستان رتبه ۹، چین رتبه ۱۵، دانمارک رتبه ۱۶، کانادا رتبه ۱۷، فرانسه رتبه ۱۹، ژاپن رتبه ۲۷ و سنگاپور رتبه ۲۹ کسب شده است.
جایگاه جهانی دانشگاه های کشورهای آسیایی
رییس موسسه ISC گفت: در رتبهبندی سال ۲۰۲۳ ISC کشور چین با دانشگاه تسینگ هوا (رتبه ۱۵)، کشور ژاپن با دانشگاه توکیو (رتبه ۲۷)، کشور سنگاپور با دانشگاه ملی سنگاپور (رتبه ۲۹) و کشور کره جنوبی با دانشگاه ملی سئول (رتبه ۴۵) بهترین رتبه های دانشگاه های آسیا را از آن خود کرده است.
جایگاه جهانی دانشگاه های کشورهای اسلامی
وی خاطر نشان کرد: در رتبهبندی ۲۰۲۳ ISC تعداد ۳۷۷ دانشگاه از ۲۹ کشور اسلامی در رتبه بندی حضور داشتند که ترکیه با ۹۳ دانشگاه و ایران با ۶۹ دانشگاه بیشترین تعداد حضور را داشته اند.
در بین سایر کشورهای اسلامی پاکستان با ۲۹ دانشگاه، مالزی و عربستان سعودی با ۲۸ دانشگاه، مصر با ۲۵ دانشگاه، اندونزی با ۱۸ دانشگاه، مراکش با ۱۲ دانشگاه و نیجریه با ۱۱ دانشگاه در این رتبه بندی قرار گرفته اند.
تعداد دانشگاه های سایر کشورهای اسلامی در نمودار شماره ۱ قابل مشاهده است.
نمودار ۱: تعداد دانشگاه های سایر کشورهای اسلامی در رتبه بندی رتبه بندی ۲۰۲۳ ISC
فاضل‌زاده افزود: در میان دانشگاه‌های برتر کشورهای اسلامی، عربستان سعودی با رتبه ۱۰۷، قطر در بازه ۴۰۰-۳۵۱، لبنان و پاکستان و امارات در بازه ۵۰۰-۴۵۱، ایران، مصر و مالزی در بازه ۶۰۰-۵۰۱، بهترین رتبه‌های جهانی را کسب کرده اند.
حضور دانشگاه‌های ایران در رتبهبندی جهانی ISC ۲۰۲۳
وی افزود: از جمهوری اسلامی ایران ۶۹ دانشگاه در رتبهبندی جهانی ۲۰۲۳ ISC حضور دارند، این در حالی است که سال گذشته ۶۳ دانشگاه از ایران در این رتبه بندی حضور داشته اند. نمودار شماره ۲ حضور دانشگاه های ایران را در طی ۶ سال رتبهبندی جهانی ISC نشان می دهد.
نمودار ۲: روند حضور دانشگاه های ایران در رتبه بندی جهانی ISC
فاضل‌زاده افزود: براساس مأموریت های دانشگاهها، تعداد ۳۵ دانشگاه جامع حضور داشتند که شامل: دانشگاه‌های تهران، تربیت مدرس، شهید بهشتی، شیراز، فردوسی مشهد، تبریز، شهید باهنر کرمان، اصفهان، بوعلی سینا، خوارزمی، کاشان، گیلان، کردستان، یزد، یاسوج، رازی، سمنان، شهید چمران اهواز، شهرکرد، مازندران، محقق اردبیلی، زنجان، ارومیه، الزهرا، اراک، شهید مدنی آذربایجان، بین المللی امام خمینی، لرستان، خلیج فارس، شاهد، تربیت دبیر شهید رجایی، بیرجند، مراغه، قم و سیستان و بلوچستان هستند.
وی خاطر نشان کرد: از دانشگاه‌های علوم پزشکی ۲۳ دانشگاه حضور داشتند که شامل: دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران، ایران، شهید بهشتی، مشهد، شیراز، تبریز، کرمانشاه، اصفهان، جندی شاپور اهواز، کرمان، مازندران، بابل، بقیه الله، گلستان، همدان، کردستان، قزوین، شهرکرد، ارومیه، اردبیل، لرستان، سمنان و زاهدان هستند.
رییس موسسه ISC گفت: از دانشگاه‌های صنعتی نیز ۱۱ دانشگاه شامل: دانشگاه‌های صنعتی شریف، صنعتی امیرکبیر، علم و صنعت ایران، صنعتی اصفهان، صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، صنعتی شاهرود، صنعتی نوشیروانی بابل، تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته کرمان، صنعتی مالک اشتر، صنعتی سهند و صنعتی شیراز در این نظام رتبه بندی قرار دارند.
در جدول شماره ۴ رتبه دانشگاه‌های ایران قابل مشاهده است.
جدول ۴: رتبه دانشگاه های ایران در نظام رتبه بندی جهانی ISC ۲۰۲۳
۱۰ دانشگاه برتر ایران در هر یک از معیارهای رتبه بندی جهانی ISC در جدول ۵ نشان داده شده است.
جدول ۵: ۱۰ دانشگاه برتر ایران در هر یک از معیارهای رتبه بندی جهانی ISC