به گزارش خبرنگار مهر، سازمان سنجش آموزش کشور در سال ۱۳۴۷ با عنوان «مرکز آزمون‌شناسی ایران» با هدف تعیین نحوه گزینش دانشجویان برای ورود به دانشگاه‌ها توسط وزارت علوم و آموزش عالی ایران تأسیس شد.
در سال ۱۳۵۴ با افزایش تعداد دانشجویان و گسترش دانشگاه‌های داخل ایران، سازمان سنجش آموزش کشور به سه حوزه معاونت فنی و پژوهشی، اجرایی و نظارت بر امور دانشگاه‌ها گسترش یافت و تا سال ۱۳۶۰ با همین تشکیلات به کار خود ادامه داد. در سال ۱۳۶۰ با توجه به طرح ادغام سازمان‌های وابسته به وزارت‌خانه، این سازمان منحل شده و وظایف آن به اداره‌کل گزینش دانشجو در حوزه معاونت دانشجویی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری منتقل شد.
با توجه به گسترش فعالیت‌های تحقیقاتی و اجرایی به‌ویژه در زمینه پذیرش و گزینش دانشجو، افزایش تعداد داوطلبان ورود به نظام آموزش عالی و حساسیت بیش از پیش مراحل مختلف امر گزینش دانشجو، در فروردین ماه سال ۱۳۶۸، تشکیلات سازمان سنجش آموزش کشور با سه معاونت اجرایی، فنی و پژوهشی و گزینش به تصویب سازمان امور اداری و استخدامی رسید و در تاریخ ۲۸ مهر ۱۳۶۸ شرح وظایف و پست‌های مصوب نیز به سازمان ابلاغ شد.
در بهمن ماه ۱۳۷۸ سازمان سنجش آموزش کشور با توجه به گستردگی کمی و کیفی وظایف خود، تغییرات جزئی در تشکیلات اداری سازمان ایجاد کرد. این سازمان همچنین با سه معاونت اجرایی، معاونت فنی و آماری و معاونت تحقیقات آزمون و ارزیابی آموزشی به‌موجب تبصره ۲ ماده ۸ قانون استخدام کشوری به تأیید سازمان امور اداری و استخدامی کشور رسید. تشکیلات این سازمان در مهرماه سال ۱۳۹۱ با توجه به تعدد آزمون‌های مختلف و حجم فعالیت‌هایش در بخش‌های ارزشیابی آموزشی و برگزاری سایر آزمون‌های ملی، تغییرات گسترده‌ای کرده‌است.
سازمان سنجش آموزش کشور آزمون‌های مختلفی را برای تعیین سطح دانشجویان و ورود به مراکز آموزش عالی دولتی برگزار می‌کند که شامل: کنکور سراسری، آزمون سراسری دکتری تخصصی، کارشناسی ارشد، کاردانی فنی و حرفه‌ای، کاردانی به کارشناسی، جامع علمی کاربردی، پیام نور می‌شود. همچنین این سازمان آزمون کارآموزی وکالت و آزمون‌های استخدامی متمرکز، سفارشی دستگاه‌های اجرایی و تعیین سطح زبان از جمله تافل، آیلتس، تولیمو، تأیید مدارک معادل کارشناسی را نیز برگزار می‌کند.
سازمان سنجش آموزش کشور در سال‌های ابتدایی فعالیت خود برای تمام مقاطع کنکور سراسری، کاردانی به کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری آزمون علمی (کنکور سراسری)، برگزار می‌کرد. اما این روند دچار تغییراتی شده‌است و اکنون داوطلبان مقاطع مختلف می‌توانند از سوابق تحصیلی خود برای ورود بدون کنکور به دانشگاه در مقاطع گوناگون تحصیلی استفاده کنند.
از رؤسای سازمان سنجش پس از انقلاب اسلامی می‌توان به سید مهدی میرشمسی (۱۳۶۸ تا بهمن ۱۳۶۹)، غلامحسین رحیمی شعرباف (بهمن ۱۳۶۹ تا اسفند ۱۳۸۴)، عبدالرسول پورعباس (اسفند ۱۳۸۴ تا بهمن ۱۳۸۸)، محمدحسین سرورالدین (بهمن ۱۳۸۸ تا خرداد ۱۳۹۱)، ابراهیم خدایی (خرداد ۱۳۹۱ تا دی ۱۴۰۰) و عبدالرسول پورعباس (دی ۱۴۰۰ تاکنون) نام برد.
اهداف و وظایف سازمان سنجش آموزش کشور
- استقرار نظام کارآمد در امر سنجش آموزش
- فراهم آوردن امکانات شناسایی و شناساندن استعدادهای درخشان کشور در زمینه‌های مختلف و مشارکت در تشویق و حمایت آنها
- سنجش و اندازه‌گیری و ارزیابی دانش داوطلبان ورود به آموزش عالی کشور و سطوح مختلف آموزشی
- انتخاب و معرفی شایسته‌ترین افراد برای ادامه تحصیل در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی کشور
- برگزاری کلیه آزمون‌های ورود به دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی به صورت مستقیم و یا با نظارت سازمان
- انجام امور مربوط به تعیین شرایط و ضوابط پذیرش دانشجو با توجه به طرح‌ها و برنامه‌ها و سیاستهای آموزشی کشور
- بررسی و ارائه روش‌های مناسب اندازه‌گیری برای سنجش آمادگی داوطلبان و پیشرفت تحصیلی و علمی دانش‌آموزان و دانشجویان
- انجام پژوهش‌های لازم برای شناخت و فراهم آوردن روش‌های علمی برای سنجش آموزش
- برگزاری آزمون‌های مورد نیاز برای سازمان‌های دولتی و غیردولتی برابر ضوابط مورد نظر
- تهیه و تدوین، چاپ و انتشار کتب و مجلات مورد نیاز داوطلبان ورود به آموزش عالی بر اساس نتایج تحقیقات انجام شده
- برقراری ارتباط مستمر با دانشگاه‌ها، وزارت آموزش و پرورش و سایر نهادها به منظور هماهنگی در انجام بهینه امور و برنامه‌های گزینش دانشجو
- مشارکت در امر پذیرش دانشجو برای دانشگاه‌ها از میان علاقه‌مندان و داوطلبان غیر ایرانی در چارچوب سیاستهای فرهنگی دولت
- برگزاری مسابقات علمی دانشجویان در رشته‌ها و مقاطع مختلف تحصیلی (المپیاد علمی) در سطوح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی
- ارائه خدمات مشورتی برای کاربرد مؤثر روش‌ها و وسایل اندازه‌گیری آموزش _ کمک به واحدهای آموزشی برای ایجاد سیستم‌های اطلاعاتی متمرکز و بهره‌گیری از آن در طرح‌ها و برنامه‌های تحقیقاتی
- تحقیق در زمینه اندازه‌گیری، سنجش دانش عمومی، معلومات و سایر توانایی‌های فردی به منظور پیش‌بینی موفقیت تحصیلی دانشجویان و فارغ‌التحصیلان و کارآیی اجتماعی آنان
- ایجاد روابط علمی و پژوهشی با متخصصان دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی
- برقراری ارتباط و تبادل نظر با مراکز علمی، تحقیقاتی خارج از کشور که وظایفی مشابه هستند
- مشارکت در تربیت نیروی انسانی متخصص مورد نیاز در زمینه اندازه‌گیری و ارزیابی آموزشی
- بررسی صلاحیت‌های عمومی داوطلبان ورود به آموزش عالی بر اساس آئین‌نامه‌ها و ضوابط مصوب مراجع ذیصلاح
سازمان سنجش در بیانیه حفظ حریم خصوصی تشریح کرده است که چه اطلاعاتی را از داوطلبان گردآوری می‌کند و چگونه از اطلاعاتی که هنگام مراجعه به این پایگاه اینترنتی در اختیار سازمان قرار می‌گیرد، استفاده و حفاظت می‌کنیم.
سازمان سنجش چه اطلاعاتی را گردآوری می‌کند؟
- اطلاعات داوطلبی و آزمونی
- اطلاعات تماس از جمله تلفن، آدرس و آدرس نامه الکترونیک
- اطلاعاتی برای پشتیبانی و نحوه اطلاع‌رسانی
- اطلاعات مرتبط با نظرسنجی از مخاطبان
سازمان سنجش از این اطلاعات برای امور آزمونی و شناخت نیازهای داوطلب و ارائه پیشنهادهای بهتر به داوطلب استفاده می‌کند و به طور خاص، از اطلاعات گردآوری شده در سایت برای این هدف‌ها استفاده می‌کند:
- ایجاد بانک اطلاعاتی آزمونی یا شغلی
- استفاده از اطلاعات برای بهبود خدمات یا نحوه ارائه آنها
- ارائه امکانات جدید، پیشنهادهای ویژه و یا دیگر اطلاعات
سازمان سنجش در بیانیه حریم خصوصی خود تاکید کرده است که متعهد است که امنیت اطلاعات داوطلب را تضمین کند و برای جلوگیری از هر نوع دسترسی غیرمجاز و افشای اطلاعات داوطلب از همه شیوه‌های لازم استفاده می‌کند تا امنیت اطلاعاتی را که به صورت آنلاین گردآوری می‌کند، حفظ شود.
سازمان سنجش یادآور شده است: ما اطلاعات شخصی شما را به اشخاص ثالث نمی‌فروشیم و به هیچ شکل دیگری در اختیارشان قرار نمی‌دهیم، مگر اینکه از طرف مراجع قضائی حکمی برای این کار دریافت کنیم.
در مهرماه ۱۴۰۲ پس از ۵۵ سال یک تحول بزرگ در سازمان سنجش ایجاد شد و با دستور رئیس جمهور «سازمان ملی سنجش و ارزشیابی نظام آموزش کشور» تشکیل شد. این موضوع که در جلسه ۸۸۳ شورای عالی انقلاب فرهنگی ۳۰ خرداد ۱۴۰۲ مصوب شد و در ۹ مهر ۱۴۰۲ ابلاغ شد.
بر اساس این مصوبه «سازمان ملی سنجش و ارزشیابی نظام آموزش کشور» با هدف استقرار نظام جامع رصد، نظارت، ارزیابی، اعتبارسنجی، رتبه‌بندی و تضمین کیفیت در نظام آموزش کشور و به‌منظور تحقق مفاد بند ۱۳ سیاستهای کلی ایجاد تحول در نظام آموزش و پرورش و بند ۲-۳ سیاستهای کلی علم وفناوری مبنی بر «استقرار نظام جامع رصد، نظارت، ارزیابی و تضمین کیفیت در نظام آموزش و پرورش» و «ساماندهی و تقویت نظام‌های نظارت، ارزیابی، اعتبارسنجی و رتبه‌بندی در حوزه‌های علم و فناوری»؛ تصمیم‌سازی درخصوص ایجاد مرجعیت حرفه‌ای و استقلال نهادی ایجاد شده است.
مقرر شده است «سازمان ملی سنجش و ارزشیابی نظام آموزش کشور» با بهره‌گیری از ظرفیت‌های تخصصی نهادهای علمی کشور متمرکز بر راهبری، ارزیابی و ایفا نقش نظارتی با مأموریت ایجاد مرجعیت واحد در دو محور ارزشیابی، اعتبارسنجی و تضمین کیفیت نظام آموزش کشور (اعم از آموزش و پرورش و آموزشعالی در دو حوزه پزشکی و غیرپزشکی) و سنجش توانمندی‌های آموزشی، به‌صورت هیأت امنایی و با التزام به عدم ایجاد بار مالی جدید و افزایش اندازه دولت، به صورت یک سازمان مستقل زیر نظر رئیس جمهور تشکیل شود.
ضمن اینکه قرار است اساسنامه «سازمان ملی سنجش و ارزشیابی نظام آموزش کشور» با محوریت ستاد تعلیم و تربیت دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی و با همکاری ستاد علم و فناوری دبیرخانه، سازمان اداری و استخدامی کشور، سازمان برنامه و بودجه، وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه آزاد اسلامی، تدوین و برای تصویب به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه شود.