به گزارش خبرنگار مهر، کمتر از دو روز دیگر تا آغاز انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی باقی مانده است. موعدی برای اینکه مردم نمایندگان خود را برای تصمیم‌گیری در خصوص مسائل کلان کشور انتخاب کنند.
موضوع تعلیم و تربیت همواره یکی از مهم‌ترین و بنیادی‌ترین مسائل حکمرانی کشور است و به همین دلیل انتخاب نمایندگانی آشنا به موضوع تعلیم و تربیت برای نمایندگی مجلس و خصوصاً حضور در کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در تمام ادوار مجلس، دغدغه فعالان تعلیم و تربیت بوده است.
در مجلسی که گذشت، نمایندگان مجلس یازدهم در موضوعات مختلف تربیتی و آموزشی ورود کرده و در مواردی اثرات قابل توجهی را با مصوبات خود بر نظام تعلیم و تربیت اعمال کردند.
نمایندگان در مهم‌ترین مصوبه خود در مجلس یازدهم، لایحه رتبه بندی معلمان را به قانون تبدیل کردند و موضوعی که برای سال‌ها دغدغه فرهنگیان بود؛ به قانون تبدیل شد.
این قانون اگر چه در اجرا با مشکلاتی مواجه شد اما اصل قدم برداشتن در این مسیر با همکاری دولت اقدام ارزشمند مجلس یازدهم بود.
همراهی مجلس یازدهم با شورای عالی انقلاب فرهنگی در موضوع کنکور
با این حال کلیت مجلس در موضوع کنکور و تأثیر سوابق تحصیلی در نتیجه آن، نتوانستند آن چیزی را که برخی از نمایندگان و موافقان کنکور به دنبال آن بودند؛ عملی کنند و در نهایت خواسته شورای عالی انقلاب فرهنگی در کاهش اثر کنکور و افزایش چند مرحله‌ای تأثیر سوابق تحصیلی تا ۶۰ درصد عملیاتی شد.
البته ادامه برگزاری کنکور به شیوه گذشته آنقدر دارای مشکل بوده و خلاف عدالت آموزشی بود که هیچکس در مجلس دوره یازدهم به طور علنی از آن شیوه گذشته حمایت نکرد.
سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی هم خرداد ۱۴۰۱ گفته بود؛ مصوبه شورا، هیچ مغایرتی با قانون مجلس ندارد.
عاملی بر این موضوع تاکید کرده بود که همه موارد قانونی رعایت شده و در راستای مصوبه مجلس است.
وی در این خصوص افزوده بود: البته در تبصره ۴ ماده ۴، قانون سال ۱۳۹۲ مجلس شورای اسلامی سهم قطعی سوابق تحصیلی از ۲۵ درصد تا ۸۵ درصد پیش بینی شده است که به دلایل هیجانی اجرایی نشده است.
محسن زارعی رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزشی هم با رد مخالفت مجلس یازدهم با تأثیر سوابق تحصیلی گفته بود: کسانی که گفتند این شیوه برگزاری آزمون سراسری به ضرر ماست، یک نفرشان هم دانش آموز نبودند، حتی پشت کنکوری هم نبودند که درسشان تازه تمام شده باشد، این‌ها مدارک دانشگاهی داشتند و و اکنون به این نتیجه رسیده‌اند که مسیر را اشتباه رفته‌اند و حالا برگشته‌اند تا دوباره در کنکور شرکت کنند.
زارعی تاکید کرده بود که این ظلم است که کارمند دخانیات زبان دانش آموز شود و حرفش را در مجلس بزند. طبق مصوبه آزمون‌های پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم به طور امتحانات نهایی برگزار می‌شود، اما هنوز قانون نشده است، باید به شورای نگهبان هم برود، حتی اگر این موضوع قانون هم شود، منافاتی با برگزاری آزمون نهایی در حال حاضر ندارد.
پس از این سخنان، آن دسته از نمایندگان که گاهی حرف‌هایی از مخالفت با تأثیر سوابق می‌زدند؛ دیگر در این موضوع ورود نکردند؛ نمایندگانی که پیش از این مخالفت‌هایی با تأثیر سوابق تحصیلی داشتند برای اینکه با شورای عالی انقلاب فرهنگی مقابله‌ای نداشته باشند و برچسب همکاری با مافیای کنکور به آنها نخورد دیگر موضوع را پیگیری نکردند.
مجلس به جامعه فرهنگیان و به کنشگران نظام تعلیم و تربیت نباید صرفاً به عنوان مجموعه سبد رأی نگاه کند
اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات دوره یازدهم مجلس افراد زیر بودند:
اسفندیار اختیاری - محمدمهدی زاهدی- علیرضا زاکانی (که پس از روی کار آمدن دولت فعلی، به شهرداری تهران رفت) - حبیب‌الله دهمرده- علی کریمی- علیرضا منادی- اکبر احمدپور- روح‌الله متفکرآزاد- احمد نادری - فرهاد بشیری - احمدحسین فلاحی - مهرداد ویس کرمی- محمدرضا احمدی - مهدی اسماعیلی - مهدی روشنفکر - زهره سادات لاجوردی - سیدمحمد مولوی- مسلم صالحی و رضا حاجی‌پور
علیرضا منادی در این سال‌ها رئیس کمیسیون آموزش بود. جالب اینکه محمدمهدی زاهدی که وزیر علوم دولت اول احمدی نژاد بود چندان در کمیسیون نقش پررنگی نداشت و در برابر رسانه‌ها هم قرار نگرفت و حمیدرضا حاجی بابایی هم که وزیر آموزش و پرورش دولت احمدی نژاد بود اصلاً به کمسیون آموزش نیامد.
چه میزان از متخصصین تعلیم و تربیت در مجلس حضور دارند؟
سعید زعیمی دبیر جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان در گفت‌وگو با مهر با طرح این سوال که باید در ابتدا به این نکته توجه کنیم که چه میزان از متخصصین تعلیم و تربیت در مجلس حضور دارند، گفت: واقعاً اعضای کمیسیون آموزش در ساختار تعلیم و تربیت چه جایگاهی دارند. سیاست‌های فرهنگی در بسیاری از موارد به تصویب مجلس شورای اسلامی می‌رسد و البته گاهی در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب می‌رسد. به همین دلیل افرادی که در مجلس و خصوصاً در کمیسیون آموزش قرار می‌گیرند باید از نظر فرهنگی دید وسیعی داشته باشند
وی با بیان اینکه نمایندگان حاضر در کمیسیون آموزش نه فقط در مسائل خرد که در مسائل کلان فرهنگی هم باید صاحب نظر باشند؛ گفت: مجلس به جامعه فرهنگیان و به کنشگران نظام تعلیم و تربیت نباید صرفاً به عنوان مجموعه سبد رأی نگاه کند. اهالی مجلس نباید هر ۴ سال یک بار فقط به فکر فرهنگیان باشند. آنان باید بتوانند شرایط زیستی‌شان را درک و به وضع معیشت فرهنگیان توجه کنند.
مجلس باید سعی کند هویت اجتماعی معلمان را به آنها برگرداند
زعیمی با بیان اینکه علاوه بر بحث معیشت، معلمان در جایگاه منزلت هم دچار مشکل هستند؛ گفت: مجلس و دولت باید بتواند به معلمان هویت دهد. حکومت باید بتواند جایگاه معلمان را بالا ببرد و و از پایین آمدن جایگاه اجتماعی معلمان جلوگیری کند. یک مشکل اساسی که معلمان در ساختار تعلیم و تربیت و جامعه خود دارند مسئله هویت و بحث تقلیل هویت شغلی آنهاست. مجلس باید سعی کند هویت اجتماعی معلمان را به آنها برگرداند. این مسئله هم با اقدامات متفاوتی محقق می‌شود تکریم معلمان و پاسداشت مقام معلم، بررسی اقدامات کنشگران تعلیم و تربیت با طراحی امتیازات ویژه از این جمله است.
دبیر جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان گفت: مجلس باید سعی کند با توان و قدرتی که یک نماینده می‌تواند داشته باشد؛ دستگاه‌های اجرایی کشور را به داشتن دید تربیتی سوق دهد. از جمله مشکلاتی که ما در کشور داریم این است که مسائل سیاسی و اقتصادی از بعد تربیتی و پایه‌ای بررسی نمی‌شود. اگر افراد جامعه از سنین کودکی تربیت اقتصادی را فرا بگیرند در سنین بالاتر چرخ اقتصاد خود و به ترتیب طبیعتاً چرخ اقتصاد جامعه را می‌چرخانند.
این فعال نظام تعلیم و تربیت گفت: پس ما به لحاظ کلان نتوانستیم جایگاه تربیت را به خوبی در دستگاه‌های اجرایی برجسته کنیم. نتوانستیم کارگروه ویژه تربیتی، آموزشی را در شاخه‌های مختلف حکمرانی محقق کنیم. این بدیهی‌ترین کاری است که مجلس می‌تواند در قبال جامعه و تربیتی کردن مردم داشته باشد.
نظارت مجلس بر سازمان برنامه و بودجه در اجرای رتبه بندی دارای ضعف بود
زعیمی در خصوص عملکرد مجلس در قبال نظام تعلیم و تربیت گفت: کنشگری مجلس یازدهم در قبال نظام آموزشی و تربیتی این بود که لایحه رتبه بندی را تصویب کرد و بودجه آن را اختصاص داد.
وی با طرح این سوال که آیا نظارت مجلس بر سازمان برنامه و بودجه برای اجرای درست رتبه‌بندی کافی بوده است یا خیر گفت: شیوه پرداخت بودجه به معلمان و اجرای رتبه‌بندی؛ خصوصاً با مشکلاتی که در اسفند سال ۱۴۰۱ با آن مواجه شدیم؛ نشان داد که عملکرد مجلس و نظارت بر سازمان برنامه و بودجه جای بحث دارد.
دبیر جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان گفت: مجلس می‌بایست وقتی قانونی را برای دستگاه تعلیم و تربیت تنظیم و تصویب می‌کند؛ در خصوص لایه‌های مختلف آن با کنشگران تعلیم و تربیت و میز تعلیم و تربیت شورای عالی انقلاب فرهنگی و کارشناسان تعلیم و تربیت گفتگو کند.
زعیمی با بیان اینکه در خصوص رتبه‌بندی مجلس قانون را به خوبی تصویب کرد؛ گفت: اما نظارت مجلس بر سازمان برنامه و بودجه دارای ضعف‌هایی بود که در نهایت منجر به عدم پرداخت مناسب حقوق و مزایا به معلمان شد. البته مجلس توانست از جایگاه معلمان دفاع کند و از سازمان برنامه و بودجه خواست مشکلات پرداخت را حل کند.
زعیمی خاطر نشان کرد: مجلس یازدهم به نسبت دوره‌های گذشته در حل مشکلات معلمان عملکرد بهتری داشت و امیدواریم این حمایت‌ها در مجلس دوازدهم هم ادامه پیدا کند. هرچند در بخشی از کنشگری‌ها و در بخشی از ساختارهای تعلیم و تربیت اشتباهاتی را هم شاهد بودیم. این اشتباهات را باید در جایگاه کارشناسی پرداخت شود اما مجلس یازدهم نشان داد که مجلس می‌تواند در جایگاه تعلیم و تربیت اثر گذاشت باشد.
آیا حضور متعدد فرهنگیان در مجلس به حل مشکلات نظام تعلیم و تربیت منجر می‌شود؟
طی دوره گذشته و آن طور که از ترکیب کاندیداهای دوره یازدهم پیداست؛ فرهنگیان حضور قابل توجهی در مجلس داشته‌اند. علاوه بر کمیسیون آموزش مجلس، در دوره گذشته شاهد تشکیل فراکسیون فرهنگیان در مجلس بودیم که به نظر می‌رسد در این دوره هم این فراکسیون مجدداً تشکیل شود.
علاوه بر این در انتخابات مجلس در شهر تهران و چند شهر دیگر شاهد لیست کاندیدهای فرهنگیان هستیم و چند وزیر آموزش و پرورش هم معمولاً به عنوان کاندید قصد ورود به مجلس را دارند.
در این شرایط این سوال مطرح می‌شود که حضور این تعداد از فرهنگیان در مجلس آیا به حل مشکلات نظام تعلیم و تربیت، خاصه مشکلات فرهنگیان منجر خواهد شد؟
البته خانه ملت به کمک ابزارهایی همچون تقنین، نظارت، تحقیق و تفحص در جهت دهی به مسیر پیشرفت کشور، شکل گیری هویت ملی و تقویت سرمایه انسانی نقشی اثرگذار دارد. اما به عنوان سوال اصلی این گزارش آیا نمایندگان مجلس در دوره دوازدهم می‌توانند نظام تعلیم و تربیت را در راستای سند بالادستی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به پیش برده و مشکلات معیشیتی و منزلتی معلمان را کاهش دهند؟