خبرگزاری مهر-گروه هنر-فریبرز دارایی؛ در پایان هر سال در عرصه تئاتر ایران ۵ هنرمند را به عنوان چهره‌های تئاتری سال انتخاب می‌کنیم که این انتخاب‌ها بر اساس جریان‌سازی و عملکرد این هنرمندان توسط گروه هنر خبرگزاری مهر انجام می‌شود. در سال ۱۴۰۲ برخی هنرمندان معتقد بودند نباید اثری را تولید و روی صحنه برد و برخی دیگر از هنرمندان به فعالیت پرداختند.
در میان هنرمندان تئاتری که سال ۱۴۰۲ به فعالیت پرداختند برخی تاثیرگذاری بیش‌تری داشتند و حضورشان بر صحنه تئاتر توانست مورد توجه قرار گیرد.
در بین فعالان سال ۱۴۰۲ تئاتر ایران سعید پورصمیمی، سجاد افشاریان، زوج کوروش شاهونه و ریحانه رضی، ارسطو خوش‌رزم، مارال بنی آدم و در نهایت زنده‌یاد آتیلا پسیانی به عنوان چهره‌های تئاتری ایران در سال ۱۴۰۲ در نظر گرفته شدند.
با هم مروری داشته باشیم بر این چهره‌های تئاتر در سال ۱۴۰۲:
سعید پورصمیمی
بدون هیچ اغراقی اکثر هنرمندان تئاتر، سینما و تلویزیون وقتی نام سعید پورصمیمی به میان می‌آید، در یگانه و منحصربه‌فرد بودن این بازیگر توانمند و تاثیرگذار اتفاق نظر دارند. سعید پورصمیمی بیش از ۶ دهه است که در تئاتر ایران درخشیده ولی در ۲ دهه اخیر حضور کمتری در این عرصه داشته است. این بازیگر مطرح در ابتدای سال جاری بار دیگر بر صحنه تئاتر درخشید و بسیاری از علاقه‌مندان و تماشاگران تئاتری را از نقش‌آفرینی خود در ۸۰ سالگی غافلگیر کرد.
پورصمیمی با نمایش «خوشدلان» به کارگردانی پریزاد سیف و با همراهی هنرمندانی چون مسعود کرامتی، بهرام ابراهیمی، الهام پاوه‌نژاد و رضا مولایی در سالن ناظرزاده کرمانی تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه رفت و یکی از اجراهای پرمخاطب تئاتر در سال ۱۴۰۲ را رقم زد.
این بازیگر شناخته‌شده ایران اهمیت به‌سزایی برای تئاتر و بازی در این عرصه قایل است و این نگاه همیشه باعث شده تا مواجهه پورصمیمی با تئاتر مواجهه‌ای سطحی و از سر تکلیف یا تفریح نباشد.
پورصمیمی علاوه بر روشن نگه‌داشتن چراغ تئاتر در سال ۱۴۰۲ و درخشیدن بر صحنه نمایش، در عرصه سینما نیز نقش‌آفرینی متفاوتی را از خود به نمایش گذاشت.
این بازیگر مطرح تئاتر و سینما، در فیلم سینمایی «پرویزخان» به ایفای نقش زنده‌یاد «پرویز دهداری» پرداخت و در قاب سینما نیز درخشید.
به طور حتم حضور سعید پورصمیمی بر صحنه تئاتر ایران غنیمتی ارزشمند است و آرزوی مخاطبان و هنرمندان تئاتری است که این چهره ماندگار هر سال بر صحنه تئاتر ایران بدرخشد.
سجاد افشاریان
سجاد افشاریان بازیگر و کارگردان تئاتر ایران از جمله هنرمندانی است که همیشه آثاری که در آن‌ها به ایفای نقش پرداخته یا کارگردانی کرده است، مورد استقبال مخاطبان قرار گرفته است.
نمایش «بک تو بلک» افشاریان از جمله آثار پرمخاطب این هنرمند عرصه تئاتر است که طی ۳ سال گذشته توانسته در مقاطع مختلف زمانی روی صحنه برود و از آثار پرمخاطب آن زمان خود باشد. این نمایش از ۲ دی ۱۴۰۰ تا ۱۰ تیر ۱۴۰۱ در پردیس تئاتر شهرزاد به صورت مستمر روی صحنه بوده است. افشاریان در سال ۱۴۰۲ بار دیگر «بک تو بلک» را روی صحنه برد ولی این بار سالن اصلی مجموعه تئاتر شهر میزبان این اثر نمایشی بود.
«بک تو بلک» که از روز ۲۶ مرداد در سالن اصلی با ظرفیت ۵۷۹ تماشاگر و قیمت بلیت ۲۰۰، ۱۵۰ و ۱۰۰ هزار تومان اجرای خود را آغاز کرده بود با مجموع ۶۴ اجرا و میزبانی از ۳۵ هزار و ۱۹۴ مخاطب (با احتساب بلیت تمام‌بها، نیم‌بها، تخفیف‌دار و مهمان)، پنج میلیارد و ۶۵۶ میلیون و ۳۵۰ هزار تومان فروش داشت. این نمایش تک‌بازیگر بار دیگر توانست در جذب مخاطب و همچنین فروش گیشه آمار قابل توجهی را برای سجاد افشاریان رقم بزند.
ضمن اینکه افشاریان تهیه‌کنندگی نمایش «هیدن» به عنوان یکی دیگر از آثار موفق تئاتر ایران در سال ۱۴۰۲ را هم بر عهده داشت.
زوج کوروش شاهونه و ریحانه رضی
به طور حتم یکی از آثار موفق تئاتر ایران در سال ۱۴۰۲ به زعم اکثر منتقدان، صاحب‌نظران و منتقدان تئاتری، نمایش «هیدن» به کارگردانی کوروش شاهونه است. این اثر نمایشی که متن آن توسط زوج جوان شاهونه و ریحانه رضی نوشته شده است، حدود ۲۰۰ اجرای موفق را در سالن‌های قشقایی مجموعه تئاتر شهر، هامون و هیلاج سپری کرد و تمامی اجراهای این اثر نمایشی با استقبال قابل توجه مخاطبان همراه شد.
ریحانه رضی با ایفای نقش در نمایش «هیدن» یکی از نقش‌آفرینی‌های درخشان تئاتر در سال ۱۴۰۲ را رقم زد و این درخشش باعث شد تا تندیس بهترین بازیگری زن بخش مسابقه تئاتر ایران چهل و دومین جشنواره تئاتر فجر را از آن خود کند. همچنین کوروش شاهونه نیز توانست تندیس بهترین کارگردانی بخش مسابقه تئاتر ایران جشنواره چهل و دوم تئاتر فجر را کسب کند.
زوج جوان شاهونه و رضی یکی از تجربه‌های متفاوت تئاتر ایران در چند سال اخیر را رقم زدند و اثر درخشانی را در کارنامه کاری خود به ثبت رساندند.
مارال بنی‌آدم و ارسطو خوش‌رزم
در دهه‌های مختلف سینمای ایران، بازیگران نسل‌های مختلف تئاتر حضوری درخشان و تاثیرگذار در سینما داشته‌اند. این روند در دوره‌های گوناگون سینمای ایران قابل رویت و کتمان‌ناپذیر است. درخشش بازیگران تئاتر در عرصه سینما در حدود نزدیک به ۲ دهه اخیر هم همچنان ادامه داشته و هنرمندانی چون نوید محمدزاده، صابر ابر، هادی حجازی‌فر، هوتن شکیبا، جواد عزتی، ستاره پسیانی، بهرام افشاری، صدف اسپهبدی، توانسته‌اند کانون توجه مخاطبان و خانواده سینما و تئاتر ایران باشند.
برخی از این بازیگران حتی در عرصه کارگردانی سینما هم تجربیات موفقی را در کارنامه کاری خود به ثبت رسانده‌اند که هادی حجازی‌فر و جواد عزتی موفق‌ترین‌ها در ۲ دهه اخیر هستند.
همچنین در دوره‌های مختلف جشنواره فیلم فجر، چهره‌های تئاتری توانسته‌اند سیمرغ‌های مختلف از جمله بهترین بازیگری را از آن خود کنند.
چهل و دومین جشنواره فیلم فجر نیز از این امر مستثنی نبود و مارال بنی‌آدم و ارسطو خوش‌رزم به عنوان بازیگران تئاتری توانستند سیمرغ بلورین بهترین بازیگری زن و مرد جشنواره را کسب کند.
مارال بنی‌آدم که در عرصه تئاتر نقش‌آفرینی‌های مختلفی داشته است این سیمرغ را برای نقش‌آفرینی در فیلم «پروین» و نقش «پروین اعتصامی» از آن خود کرد.
ارسطو خوش‌رزم نیز که طی سال‌های اخیر حضوری جدی در بازیگری تئاتر داشته است، سیمرغ خود را برای نقش‌آفرینی در فیلم «صبح اعدام» و نقش «حاج اسمایل رضایی» از آن خود کرد.
آتیلا پسیانی
سال ۱۴۰۲ سالی بود که آتیلا پسیانی پس از مبارزه‌ای طولانی‌مدت با بیماری سرطان، دار فانی را وداع گفت اما این وداع بسیار تکان‌دهنده و شوک‌برانگیز بود.
پسیانی از معدود هنرمندان تئاتر ایران است که طی ۵ دهه در عرصه «تئاتر تجربی» فعالیت کرد و هیچ گاه مسیر تفکری و کاری خود را تغییر نداد. پسیانی در مراسم بزرگداشت خود در سال گذشته به این نکته اشاره کرد که در مسیر فعالیت خود ناسزا و حرف‌های متعددی شنیده است اما به کار خود ادامه داده است.
آتیلا پسیانی با استمرار خود بر تئاتر تجربی و نگاهی متفاوت به تئاتر و مقوله‌های مربوط به آن به ویژه کارگردانی و بازیگری، روی نسل‌های بعد از خود نظیر هنرمندانی چون علی‌اصغر دشتی، رضا گوران، همایون غنی‌زاده و آروند دشت‌آرای تاثیر به‌سزایی گذاشت که هر کدام از آن‌ها در سال‌های اخیر به کارگردان‌هایی مطرح و تاثیرگذار در تئاتر ایران تبدیل شده‌اند که حرفی برای گفتن در عرصه تئاتر دارند.
پسیانی نه تنها بر کارگردان‌های نسل‌های بعدی خود تاثیرگذار بود، بلکه در عرصه بازیگری نیز به دلیل اینکه از جمله بازیگران توانمند تئاتر و سینمای ایران بود تاثیر به‌سزایی گذاشت.
روز جمعه ۱۴ مهر سال ۱۴۰۲ که آتیلا پسیانی چشم از جهان فروبست شوکی عظیم به خانواده تئاتر ایران وارد شد. بعد از گذشت روزهای متمادی از زمان درگذشت این چهره شناخته‌شده تئاتر ایران، هر روز خلا حضور آتیلا پسیانی در تئاتر ایران بیش از پیش احساس می‌شود.
آتیلا پسیانی در زمان حیات خود چهره‌ای تاثیرگذار در تئاتر ایران بود و نبود او نیز تاثیر مهمی بر تئاتر ایران گذاشته است؛ فقدان آتیلا پسیانی یعنی نبود یک هنرمند بزرگ دیگر که در تمام دوران فعالیت و حضور خود در تئاتر، روی حرف و تفکری که داشت، ایستاد و ناملایمات و نامهربانی‌ها عزم و اراده او را تحت تاثیر قرار نداد.
پسیانی حتی با فقدان خود نیز چهره‌ای تاثیرگذار در تئاتر ایران به شمار می‌رود.