خبرگزاری مهر - گروه استانها: آذربایجان غربی با ۴۰ تالاب فصلی و دائمی طبیعی و یا انسان ساخت، با آب شور یا شیرین ۷۰۰ هزار هکتار از مساحت استان را دربرگرفته که پارک ملی دریاچه ارومیه بزرگترین و بی نظیرترین تالاب استان بوده و تالاب کانی برازان مهاباد به عنوان نخستین سایت پرنده نگری کشور ثبت شده است.
تالاب‌ها، علاوه بر پذیرایی از پرندگان و حیوانات، به عنوان مظاهری طبیعی در پدیده گردشگری و آموزش نیز جایگاه خاصی به خود اختصاص می‌دهند و به عنوان بخشی از میراث فرهنگی بشر اهمیت ویژه‌ای دارند.
وجود این تعداد زیستگاه آبی در آذربایجان‌غربی این استان را به یکی از کریدوری امن برای پرندگان مهاجر در غرب کشور تبدیل کرده و یکی از سه استان مهم کشور در زمینه مهاجرت بهاره و پاییزه پرندگان و هم ردیف استان‌های شمالی از جمله مازندران و گلستان و در جنوب مانند خوزستان قرار دارد.
امسال همزمان با تعطیلات نوروزی سه تالاب کانی برازان در مهاباد، نوروزلو در میاندوآب و سلدوز در نقده میزبان گردشگران و مسافران نوروزی شده است.
تالاب نوروز لو میاندوآب منطقه حفاظت شده در آذربایجان غربی
تالاب نوروز لو میاندوآب به مساحت یک هزار و ۱۵۰ هکتار در کنار رودخانه زرینه رود قرار دارد و به دلیل برخورداری از ویژگی‌های مناسب طبیعی و زیستی در شورای عالی حفاظت از محیط زیست کشور و تصویب هیئت وزیران به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام شده به طوری که این تالاب زیستگاه گیاهان و درختان متنوعی است و در آن انواع مختلف حیوانات وحشی و پرندگان نادر زیبا زندگی می‌کنند.
قرارگیری تالاب نوروزلو در میان دشت میاندوآب و وجود اراضی حاصل خیز و خاک‌های مرغوب باعث شده تالاب در بین اراضی کشاورزی محدود شود. مساحت تالاب پوشیده از پوشش گیاهی و درختان است.
در نزدیکی تاج سد نوروزلو بخش‌های تقریباً وسیعی از پوشش نیزار و جگنزار خودنمایی می‌کند.به طور کلی دارا بودن شرایط تالابی باعث شده تنوعی از گونه‌های گیاهی و جانوری در تالاب نوروزلو شاهد باشیم. غالب پوشش گیاهی منطقه حفاظت شده تالاب نوروزلو از نوع جنگلی درختان گز، جگنزار و نیزار است.
بعضی از گونه‌هایی مانند درخت بید، نوعی پیچک، درخت سنجد و صنوبر در منطقه به وفور مشاهده می‌شود. از سایر گونه‌ها مانند درخت توت، عرعر، چنار و غیره به صورت نادر در منطقه پراکنده هستند. همچنین سایر گونه‌های آبزی و کنار آبزی، بوته‌ای، علوفه‌ای، مرتعی و غیره به وفور دیده می‌شوند.
تالاب نوروزلو زیستگاه گونه‌های متنوع جانوری شامل پستانداران، خزندگان، پرندگان آبزی و کنار آبزی، خشکی زی، ماهی و دوزیستان است که در کنار پوشش گیاهی مناسب باعث شده است زنجیره غذایی کاملی در تالاب به وجود بیاید. از این رو میزبانی تالاب از انواع پرندگان کمیاب و حتی در معرض انقراض اهمیت زیست محیطی این تالاب را دو چندان کرده است.
طبیعت گردی در تالاب سلدوز نقده
تالاب سولدوز با آب فراوان و دائمی و همچنین چشم اندازی بکر و زیبا می‌تواند خاطره‌ای خوب از طبیعت‌گردی برای گردشگران به جا بگذارد. این تالاب مصنوعی است و توسط طبیعت دوستان احداث شده است و در حال حاضر نیز تعداد زیادی از طبیعت دوستان از آن استفاده می‌کنند.
تالاب سولدوز در ساحل جنوبی دریاچه ارومیه در حومه شهرستان نقده دارای مساحت ۳۷۵ هکتار بوده و در ارتفاع متوسط ۱۲۷۷ متری از سطح دریا قرار دارد.
تالاب اصلی در دو فرورفتگی کم عمق در ساحل دریاچه ارومیه ایجاد شده است. یک بیرون زدگی کم ارتفاع در شمال شرقی تالاب وجود دارد که بند خاکی سولدوز به دامنه آن متصل شده است. در سمت غرب بند خاکی به دامنه ارتفاعات غربی تکیه دارد.
کانی برازان بهشت پرندگان
این تالاب که در زبان کردی به معنی چشمه گرازها است، با ۹۰۰ هکتار وسعت در ۳۰ کیلومتری شمال شهرستان مهاباد و در شمال و شرق روستای قره داغ واقع شده و به دلیل گوناگونی و فراوانی گونه‌های زیستی از سوی کمیته ملی طبیعت گردی کشور به عنوان نخستین سایت پرنده نگری در ایران معرفی شده است.
بر اساس آخرین بررسی‌های انجام شده، ۷۵ گونه پرنده آبزی و کنارآبزی متعلق به ۱۱ خانواده در این تالاب شناسایی شده که در صورت اضافه شدن گونه‌های خشکی زی این تعداد به بیش از ۱۸۰ گونه خواهد رسید که همین امر اهمیت تالاب را بیش از پیش آشکار می‌سازد.
از گونه‌های مهم پرندگان این تالاب می‌توان به فلامینگو، چنگر، اردک بلوطی، اردک سرسفید، حواصیل خاکستری، پرستوی دریایی، اردک مرمری، باکلان کوچک، پلیکان سفید، چوب پا، کشم بزرگ و عروس غاز اشاره کرد.
در میان این پرندگان انواع نادری نظیر «خروس کولی دم سفید»، «اردک سر سفید» و «اردک مرمری» نیز دیده می‌شود که در کمتر تالابی از کشور تاکنون مشاهده شده است.
این تالاب زیبا و شگفت انگیز همچنین با پیوستن به مناطق چهارگانه زیست محیطی در فهرست پناهگاه‌های حیات وحش کشور نیز به ثبت رسیده است.
در منطقه کانی برازان همچنین تاکنون ۴۵ گونه گیاهی از ۳۵ جنس و ۱۷ خانواده شناسایی شده که این گیاهان ۲۱ جامعه گیاهی را تشکیل می‌دهند.
با فرارسیدن فصل بهار طراوت و شادابی زیبایی در منطقه و تالاب کانی برازان فراهم می‌شود که پرندگان مهاجر را به خود فرامی خواند و این امر فرصت مناسبی برای بهره مندی گردشگران نوروزی و علاقمندان به طبیعت است.
نخستین سایت پرنده نگری کشور میزبان گردشگران نوروزی
رئیس اداره حفاظت محیط زیست مهاباد گفت: گفت: تالاب کانی برازان مهاباد و نخستین سایت پرنده نگری کشور پذیرای گردشگران نوروزی است.
فاروق سلیمانی در گفت وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: سایت پرنده نگری تالاب بین المللی کانی برازان در تمام ساعات ایام نوروز باز بوده دو تلسکوپ و پنج دوربین مخصوص پرنده نگری هم دراین سایت مستقر خواهد شد.
سخنور افزود: راهنمایان هم در مسیرهای ورودی تالاب مستقر خواهند بود تا گردشگران در طبیعت بکر با امنیت و آرامش کامل گردش کنند و از منظره چشم نواز نی زارهای این تالاب لذت ببرند.
سلیمانی یادآور شد: تعدادی از اعضای جوامع محلی و تشکل‌های زیست محیطی روستاهای همجوار این تالاب نیز در این مکان در این ایام مستقر می‌شوند تا گردشگران را راهنمایی کنند.
این تالاب به دلیل وضعیت و امنیت مناسب آن، به یکی از استراحت گاه‌ها و زیستگاه‌های بسیار مهم پرندگان در شمال غرب کشور تبدیل شده که همه ساله پذیرای شمار زیادی از انواع پرندگان مهاجری است که در مسیر پرواز خود وارد این تالاب می‌شوند.
آمادگی ۳ تالاب آذربایجان غربی برای میزبانی از مسافران نوروزی
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره‌کل حفاظت آذربایجان غربی در گفت و گو با خبرنگار مهر گفت: سه تالاب کانی‌برازان مهاباد، نوروزلو میاندوآب و سولدوز نقده در نوروز ۱۴۰۳ آماده میزبانی از مسافران هستند.
عزیز عطایی اظهار کرد: تالاب کانی برازان مهاباد بزرگترین سایت پرنده‌نگری استان است که در کنار تالاب نوروزلو و سولدوز یکی از مکان‌های جذاب گردشگری در سطح استان می‌تواند باشد.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره‌کل حفاظت آذربایجان غربی افزود: غار سهولان مهاباد هم به مانند سال‌های گذشته میزبان مسافران نوروزی خواهد بود و همچنین در ایام نوروز امکان بازدید رایگان از موزه تاریخ طبیعی ارومیه از ساعت ۸ تا ۱۸ عصر وجود دارد.
وی گفت: در راستای اجرای طرح مسیر سبز، ایران پاک تاکنون مسیر جاده شهید کلانتری، جاده امامزاده به گلمان ارویه پاک‌سازی شده، مسیر جاده سرو_انهر در دو روز آینده پاک‌سازی می‌شود.
آذربایجان غربی ۴۰ تالاب فصلی و دائمی دارد
رئیس اداره حفاظت و احیای تالاب‌های محیط‌زیست آذربایجان غربی گفت: آذربایجان غربی دارای ۴۰ تالاب است که از این تعداد، ۱۳ تالاب دائمی، ۲۷ تالاب فصلی و ۶ تالاب از مجموعه تالاب‌های استان از جمله تالاب کانی برازان مهاباد عضو کنوانسیون بین‌المللی سایت رامسر هستند.
لیدا شجاعی فر ادامه داد: در آذربایجان غربی بیش از ۷۰ زیستگاه آبی شامل تالاب‌ها، دریاچه سدها و رودخانه‌های دائمی وجود دارد که از بین آنها، ۴۰ زیستگاه تالاب دائمی و فصلی است که باتوجه‌به بارش‌های زمستان وضعیت تالاب‌های آذربایجان غربی در حالت مطلوب قرار دارند.
وی گفت: تالاب بین‌المللی «کانی برازان» مهاباد با وسعتی افزون بر ۹۱۰ هکتار یکی از مهم‌ترین تالاب‌های اقماری جنوب دریاچه ارومیه و باارزش‌ترین زیستگاه‌های انواع پرندگان آبزی و کنار آبزی مهاجر و بومی در شمال غرب کشور به شمار می‌رود.
استان آذربایجان غربی، با داشتن تالاب‌های زیبا و منحصربه‌فرد، یکی از مقاصد گردشگری مهم در ایران به شمار می‌رود تالاب‌های آذربایجان غربی گستره‌ای ۷۰۰ کیلومتری را در برمی‌گیرند که بیش‌تر آنها در پیرامون مهاباد، نقده، ماکو، خوی و سلماس جای گرفته‌اند.