خبرگزاری مهر، گروه استانها - شیرین اسلوب: مشگین شهر یکی از شهرهای زیبا و سرسبز استان اردبیل است. این شهر تاریخی در ۲۵ کیلومتری کوه سبلان واقع شده و به جز جاذبه‌های طبیعی تماشایی و چشمه‌های آبگرم متعدد، دریاچه‌های فراوانی را هم در خود جای داده است.
مشگین شهر مقصد بسیار جذابی برای طبیعت‌گردان محسوب می‌شود و افراد علاقه‌مند به طبیعت بکر در این شهر تجربیات متفاوت و جالبی را کسب می‌کنند.
وجود پربرکت کوهستان سبلان، باعث جمع شدن آب حاصل از ذوب شدن برف‌ها، بارشها و چشمه‌ها و تشکیل دریاچه‌های بزرگ و کوچک در منطقه مشگین شهر شده است علاوه بر دریاچه‌های معروف شهرستان، تالاب‌ها و استخرهای کوچک و بزرگ دیگری نیز در سرتاسر شهرستان بخصوص در دامنه‌های کوهستان سبلان تشکیل یافته است.
دریاچه سبلان
یکی از طبیعت‌های زیبای کشورمان ایران که از دیدرس عموم مردم به دور است و برای دیدن ان باید کیلومترها پیاده روی و کوهنوردی کنید، دریاچه سبلان است. می‌توانید در میان بسیاری از جاذبه‌هایی که در ایران وجود دارد، به دیدن دریاچه‌ای زیبا بروید. قطعاً پیاده روی در میان دشتی سر سبز، در نهایت کوهنوردی و رسیدن به قله یکی از مرتفع‌ترین قله‌های ایران و سپس روبرو شدن با دریاچه‌ای کوچک اما سحر آمیز در قله همگان را به وجد می‌آورد.
این دریاچه با قرارگیری درست در نوک قله و در ارتفاع ۴۸۱۱ می‌تواند به راحتی در میان مرتفع‌ترین دریاچه‌ها قرار گیرد. در نتیجه این دریاچه مابین دریاچه سیبینوکوچا در پرو با ارتفاع ۴۸۳۵ متر و دریاچه ماناسارووار در تبت با ارتفاع ۴۷۲۷ متر قرار می‌گیرد. با این وجود بسیاری از دریاچه‌هایی که در لیست مرتفع‌ترین دریاچه‌های جهان قرار گرفته‌اند، دقیقاً در نوک قله کوهی آتشفشانی قرار نگرفته‌اند و از بابت زمین شناسی و از این نظر می‌توان دریاچه سبلان را موردی استثنایی دانست.
دریاچه آیقار
دریاچه بسیار زیبای آیقار، که به صمد گؤلی مشهور است، در بالای کوه آیقار در ارتفاع ۳۵۰۰ متری قرار گرفته است. مسیر واقع شدن این دریاچه، جنوب مشگین شهر و غرب سبلان می‌باشد. این دریاچه در میان طبیعت بسیار زیبا، بکر و وصف ناشدنی آیقار، با پیوستن رودهای شکل گرفته از برفهای ذوب شده بوجود آمده است. در بالادست این دریاچه کوه ککیللی آیقار و در پایین دست آن ییلاقات بسیار زیبای تندیرلی قرار دارد.
دریاچه آیقار در تأمین آب مورد نیاز عشایر منطقه سهم بسزایی را ایفا کرده و همواره پرآب می‌باشد، اگر چه در فصول گرم سال ذخایر آن کمی کاهش پیدا می‌کند. محوطه اطراف این دریاچه از اواخر فصل بهار تا اواسط تابستان آنچنان طبیعتی به خود می‌گیرد که گویی تکه‌ای کوچک از بهشت می‌باشد. در این موقع از سال، ترکیب گلهای چند رنگ بهاری، سبزه‌های اطراف، برف هنوز آب نشده و آب پاک و دست نخورده دریاچه آنچنان نمایی را شکل می‌دهد که کمتر کسی می‌تواند بی خیال از کنارش گذر کند. در طبیعت بی بدیل آیقار و تندیرلی علاوه بر صمد گؤلی دریاچه‌های کوچک فصلی زیادی نیز تشکیل می‌شوند.
بهترین مسیر دسترسی به این دریاچه، ایستگاه آخر نیروگاه زمین گرمایی موئیل می‌باشد. فاصله آن از روستای توریستی موئیل ۱۳ کیلومتر بوده و با وجود یک جاده ییلاقی ماشین رو، بهترین حالت برای رسیدن به آن پیاده روی و کوهنوردی از مسیر دره تندیرلی می‌باشد، زیرا که جاده ماشین رو بسیار ناهموار بوده و مناسب اتوموبیل های ییلاقی می‌باشد. روستای موئیل در ۱۵ کیلومتری جنوب مشگین شهر واقع شده است.
دریاچه جیران گؤلی
دریاچه کوچک جیران گؤلی در نزدیکی دریاچه آت گؤلی در جنوب شرقی مشگین شهر و درست چسبیده به شیروان دره قرار دارد. اگر چه وسعت دریاچه کوچک است اما آن محل مناسبی برای آبشخور حیوانات این دره است. وجود خزه‌های سرسبز اطراف آن، نزدیکی با دیواره‌های سنگی و صخره‌های سربه فلک کشیده شیروان دره، باعث به وجود آمدن طبیعتی بکر و ناب در اطراف آن گشته به طور که هر بیننده‌ای محو زیباییهای آن می‌گردد. زیبایی غیرقابل وصف این دریاچه باعث شده است تا آن در بین گردشگران، کوهنوردان و علاقمندان بسیار محبوب باشد.
به نظر می‌رسد که آب جیران گؤلی از چشمه‌ها و رودهای ایجاد شده از تالاب بالادستی، یعنی آت گؤلی تأمین می‌شود. اما با توجه به قرارگیری آن در ارتفاع بالا در دامنه سبلان، بارشهای فراوان برف و باران نیز می‌تواند در پرآب شدن آن سهم شایانی داشته باشد.
برای دسترسی به این دریاچه باید به طرف دره موجود در شرق دریاچه آت گؤلی (شیروان دره) پیاده روی نمود و پس از طی مسافتی کوتاه به آن رسید. فاصله آت گؤلی از آبگرم شابیل حدوداً ۷ کیلومتر، از شهر لاهرود ۲۷ کیلومتر و از مشگین شهر ۵۴ کیلومتر بوده و بهترین مسیر برای دسترسی به این دریاچه جاده خاکی از آبگرم شابیل است که تقریباً هموار بوده ولی باید با احتیاط طی شود. مسیر دیگر دسترسی به آن، جاده خاکی و ییلاقی از نزدیکی روستای آلنی است.
دریاچه آت گولی
دریاچه آت گؤلی در جنوب غربی آبگرم شابیل و در کنار شیروان دره قرار دارد. طول تقریبی آن ۱۲۰ متر و عرض آن ۳۰ متر می‌باشد در حالی که عمق متوسط تالاب ۳ متر بوده و در سمت شمالی آن گودی معلوم نیست. با توجه به قرارگیری این دریاچه در کنار شیروان دره، آب و هوا و ساختار جانوری و گیاهی آن متأثر از این دره شگرف بوده و بنابراین طبیعت بکر و بسیار زیبا و دیدنی در اطراف آن رقم زده شده است. این استخر همچنین محلی برای پرورش انواع ماهیان سردآبی نیز بوده به طوری که گاهاً جشنواره‌های ماهیگیری نیز در آن برگزار می‌گردد.
طبق افسانه‌ای که سینه به سینه در میان مردمان منطقه در مورد این تالاب نقل می‌شود: زمانی که بابک خرمدین به قتل می‌رسد، اسب وی از دوری بابک تبدیل به اسبی سرکش شده و خود را به این تالاب رسانده و در آن مخفی می‌شود. براساس باور شاهسون‌های منطقه، گاهی این اسب بزرگ و باشکوه از دریاچه خارج شده و در زیر نور ماه شیهه‌های بلندی کشیده و به دنبال سوار خود می‌گردد. مردمان منطقه، آب این تالاب را همچون ساوالان مقدس می‌پندارند و در انتظار فرارسیدن روزی هستند که دلاوری از دیار آذربایجان به پاخیزد و لیاقت تصاحب اسب بابک را داشته باشد.
این مکان زیبا به دلیل داشتن محیطی امن و بکر، محل حضور پرندگان مهاجر از قبیل چنگر، آبچیلیک و انواع مرغابی نیز می‌باشد. ضمن اینکه اطراف آن زیستگاهی برای انواع وحوش به شمار می‌رود.
سد سبلان
سد سبلان، بزرگترین سد مشگین شهر است که در شمال شرقی این شهرستان و در شرق روستای ارباب کندی و نزدیکی گروستای گبه بی گلو، بر روی رودخانه قره سو قرار گرفته است. این سد نقش بسیار مهمی را در تأمین آب اراضی اطراف ایفا می‌کند.
سد سبلان که در سال ۱۳۸۵ آبگیری شده و بالغ بر شش هزار میلیارد ریال برای احداث آن هزینه شده است، با گنجایش ۱۰۵ میلیون متر مکعب، آب مورد نیاز ۸۶ روستا را تأمین نموده و قابلیت آبیاری ۱۵ هزار هکتار از اراضی پایاب را دارا بوده و ارتفاع سد ۸۵ متر بوده و مجری آن شرکت آب منطقه‌ای استان است.
انبار دائمی آب در این سد باعث به وجود آمدن طبیعتی زیبا در اطراف آن گشته به طوری که به محلی برای گردش و تفریح علاقمندان تبدیل شده است.
سد سبلان در ۴۰ کیلومتری مشگین شهر واقع شده و دسترسی به آن از جاده اصلی مشگین شهر اردبیل و جاده فرعی ما بین روستاهای ارجق و ارباب کندی میسر می‌کند.
سد قره قیه
سد خاکی قره قیه در نزدیکی روستاهای قره قیه و جلایر در شمال شرقی مشگین شهر در استان اردبیل واقع شده است. این سد قابلیت ذخیره بیش از ۳ میلیون متر مکعب آب را دارا بوده و برای تأمین نیازهای کشاورزی منطقه مورد استفاده قرار می‌گیرد. آب سد قره قیه از رودخانه قره سو و بارشهای آسمانی تأمین می‌شود.
سد قره قیه از نوع سد خاکی با هسته رسی بوده، طول تاج آن ۷۲۸ متر و ارتفاع آن از پی ۱۴/۵۰ متر می‌باشد. این سد در بین سالهای ۱۳۷۳ تا ۱۳۷۸ توسط آب منطقه‌ای استان احداث شده و مورد بهره برداری قرار گرفته است.
فاصله این سد از مشگین شهر حدود ۳۵ کیلومتر بوده و دسترسی به آن از طریق جاده اصلی مشگین شهر پارس آباد، و جاده خاکی فرعی پس از روستای کنگرلو میسر است، ضمن اینکه از داخل روستای قره قیه هم جاده خاکی منتهی به این سد وجود دارد. فاصله روستای قره قیه از مشگین شهر حدود ۳۰ کیلومتر است.
سد دوشانلو (یا سد سلمان کندی)، سدی است خاکی که در نزدیکی روستایی به همین نام در غرب مشگین شهر واقع شده است. آب این سد که احداث آن سه سال از ۱۳۶۲ تا ۱۳۶۵ طول کشیده است، از طریق بارشهای آسمانی و رودخانه علمدار چایی تأمین می‌شود. آن در اکثر فصول سال پرآب بوده و به علت استفاده زیاد برای مزارع کشاورزی تنها در فصل تابستان ذخیره خود را از دست می‌دهد.
طول تاج سد دوشانلو ۷۴۰ متر و ارتفاع آن از پی ۱۰ متر بوده و پیشینه این سد خاکی به سدی موسوم به سد گل محمد (جد خانواده‌های گل محمدی و گلی کلانپا) بر می‌گردد که توسط وی با کمک اهالی محل نزدیک به هشتاد سال (یا بیشتر) در گذشته به وجود آمده بوده است، که بعد از به کار آمدن جمهوری اسلامی توسط دولت، با اضافه کردن مزارع اطراف، سد مزبور بسیار بزرگ‌تر از قبل مورد بهره برداری و استفاده همگان قرار گرفت.
سد احمد بیگلو، در نزدیکی روستای احمد بیگلو در ۱۶٫۵ کیلومتری غرب مشگین شهر واقع شده است. این سد در مسیر رودخانه مشکین چایی احداث شده و از نوع خاکی با هسته رسی بوده و هدف از احداث سد، مهار سیلابهای فصلی و بهبود آبیاری اراضی کشاورزی منطقه است.
سد احمدبیگلو در سال ۱۳۹۸ آبگیری شده و گنجایش مخزن آن ۲۸ میلیون متر مکعب و با بهره برداری از این سد بیش از ۲ هزار هکتار از اراضی پایاب زیرپوشش آبیاری مدرن قرار گرفته است. مجری آن شرکت آب منطقه‌ای استان است.
به گزارش خبرنگار مهر، تمامی این مکان‌ها و دریاچه‌های طبیعی که در دل مشگین شهر جای دارد می‌طلبد تا گردشگران و مسافران نوروزی برای تجربه‌ای جدید در کنار این رودها و سدها حاضر شده و آرامش طبیعت را به نظاره بنشینند.