خبرگزاری مهر، گروه استانها-راضیه نظری‌زاده: چهارمحال و بختیاری یکی از استان‌های خوش آب‌وهوا در ایران است که طبیعت بکر و زیبای آن می‌تواند هر انسانی را به وجد بیاورد.
چهارمحال و بختیاری از دیرباز به سرزمین آب و آینه و آفتاب شناخته می‌شده و همین ویژگی‌ها موجب شده تا این استان سرشار از نعمت‌های خدادادی باشد که رویش انواع گیاهان دارویی، خوراکی و ادویه‌ای یکی از این موارد به شمار می‌آید.
گیاهانی ارزشمند که هرساله با فرارسیدن فصل بهار و زنده شدن طبیعت و زمین سر از دل خاک بیرون می‌آورند و خواص درمانی و صنعتی بسیاری را با خود همراه دارند البته همین خواص موجب شده تا این گیاهان با خطر انقراض مواجه شوند.
استفاده از گیاهان دارویی و خوراکی خودرو در چهارمحال و بختیاری سابقه طولانی دارد
یک کارشناس منابع طبیعی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: هرساله با نزدیک شدن به فصل بهار بازار فروش گیاهان خود رو مانند کلوس، موسیر، کنگر، شنگ، ریواس، موچه، آویشن، تره کوهی، سیردینگ، سن سرخ، آنغوزه و… نیز در چهارمحال و بختیاری رونق پیدا می‌کند که هریک از آن‌ها خواص دارویی بی‌شماری دارد و همین امر نیز موجب محبوبیت بالای آن‌ها در بین مردم شده است.
زهرا امیری افزود: با توجه به اینکه شیوه زندگی در چهارمحال و بختیاری از دیرباز روستایی و عشایری بوده است بنابراین استفاده از گیاهان دارویی و خوراکی خودرو در استان نیز تاریخچه‌ای طولانی دارد و مردم این نواحی از این گیاهان ارزشمند در پخت غذا و موارد درمانی استفاده می‌کردند.
وی ادامه داد: کلوس یکی از گیاهان دارویی است که در چهارمحال و بختیاری با فرارسیدن فصل بهار رشد می‌کند، این گیاه با وجود اینکه هرساله در بازار با قیمت‌های بالایی به فروش می‌رسد و شاید بسیاری از افراد امکان خرید آن را نداشته باشند اما از خواص بسیاری برخوردار است.
این کارشناس منابع طبیعی در چهارمحال و بختیاری عنوان کرد: پیشگیری از ابتلاء به زخم معده، درمان چربی خون بالا، درمان اختلالات قلبی عروقی، درمان افسردگی، استرس و اضطراب، درمان اختلالات گوارشی و بیماری‌های التهابی روده همچنین خواص ضدویروسی تنها بخشی از خاصیت‌های کلوس هستند همچنین این گیاه ارزشمند به دلیل دارا بودن مقادیر بالای آنتی اکسیدان و ویتامین سی باعث افزایش تولید کلاژن و جوان‌سازی پوست می‌شود.
امیری اضافه کرد: کلوس معمولاً همراه با ماست مصرف می‌شود همچنین به دلیل عطر بالای این گاه استفاده از آن در انواع خورشت‌ها و به صورت ترشی متداول است.
وی یادآور شد: شنگ و موچه از دیگر گیاهان خود رو با خواص دارویی هستند که در فصل بهار در چهارمحال و بختیاری رشد می‌کنند، مردم این استان از دیرباز با استفاده از این دو گیاه آش طبخ کرده و از مزایای دارویی آن‌ها بهره‌مند می‌شدند.
این کارشناس منابع طبیعی در چهارمحال و بختیاری بیان کرد: مصرف گیاه موچه در تسکین دردهای سیاتیک، رماتیسم و دردهای عصبی بسیار مؤثر است، گیاه شنگ نیز مقوی معده است و در درمان زخم معده اثرگذاری بالایی دارد این گیاه همچنین از خونریزی معده و ریه جلوگیری می‌کند، ریشه آن نیز برای افرادی که دارای اشتهای کمی هستند مورد استفاده قرار می‌گیرد.
امیری افزود: سایر گیاهان دارویی که به شکل خود رو در چهارمحال و بختیاری رشد می‌کنند نیز از خواص دارویی بسیاری برخوردار هستند.
وی ادامه داد: وجود و رشد گیاهان دارویی در چهارمحال و بختیاری در حقیقت موهبتی الهی است که می‌تواند نقش مهمی در اشتغالزایی و رفع معضل بیکاری در استان داشته باشد اما این موضوع تنها در صورت برداشت اصولی و صحیح این گیاهان رقم می‌خورد.
این کارشناس منابع طبیعی در چهارمحال و بختیاری خاطرنشان کرد: متأسفانه امروزه شاهد برداشت‌های غیراصولی، بی‌رویه و غیرقانونی گیاهان دارویی در سطح استان هستیم و همین امر این گیاهان ارزشمند را با خطر انقراض و نابودی مواجه کرده است بنابراین باید متولیان امر برای حفظ و نگهداری این گنجینه پربها تدابیر مؤثری در نظر بگیرند.
زنگ خطر انقراض گیاهان دارویی در استان به صدا درآمده است
عزت‌الله سلیمانی رئیس اداره مرتع اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: هرساله با نزدیک شدن به پایان سال یعنی از ابتدای اسفندماه تا پایان تابستان سال بعد بسته به زمان رویش انواع گیاهان مرتعی با خواص دارویی، عطری و ادویه‌ای شاهد فروش حجم بسیار قابل توجهی از این گیاهان مانند کلوس، تره کوهی، موسیر، قارچ‌ها، بن سرخ، کنگر، ریواس، آنغوزه، آویشن و… در بازارهای چهارمحال و بختیاری هستیم.
وی افزود: با وجود اینکه حدود ۲۷۰ گونه گیاه در استان وجود دارد که خواص دارویی و صنعتی آن‌ها اثبات شده است ولی متأسفانه در سال‌های اخیر به دلیل بهره‌برداری‌های بی‌رویه و خارج از توان اکولوژیک مراتع و زودتر از موعد با خطر انقراض این گیاهان با ارزش مواجه شده‌ایم.
سلیمانی ادامه داد: گیاهان مرتعی و دارویی که در چهارمحال و بختیاری وجود دارند متأسفانه عمدتاً به صورت دست‌فروش و بدون رعایت مسائل و موارد بهداشتی به فروش می‌رسند همچنین نکته قابل توجه این است که این گیاهان معمولاً به شکل غیرقانونی و بدون مجوز مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌اند.
سلیمانی عنوان کرد: استان چهارمحال و بختیاری به دلیل تنوع اقلیمی، بهره‌برداری از روزهای آفتابی قابل توجه، بارندگی نسبتاً مناسب، ارتفاعات و رشته کوه‌های شاخص از قدیم خاستگاه بسیاری از گیاهان با ارزش بوده که طی دهه‌های گذشته به دلایلی که گفته شد دیگر شاهد وفور این گونه‌های گیاهی نیستیم.
رئیس اداره مرتع اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری اضافه کرد: گیاهان دارویی و ادویه‌ای که در این استان به صورت خود رو وجود دارند دارای خواص متفاوت و قدرت دفع سموم بدن هستند و به همین جهت نیز از محبوبیت بالایی برخوردار بوده و طرفداران زیادی دارند بنابراین در صورتی که برای حفظ آن‌ها اقدامات مؤثری انجام نشود دیری نخواهد پایید که شاهد منقرض شدن آن‌ها خواهیم بود.
وی خاطرنشان کرد: فرهنگ‌سازی، توسعه باغچه‌های خانگی، ایجاد مناطق ذخیره‌گاهی، اجرای طرح‌های صحیح مدیریت منابع طبیعی و طرح‌های مرتعداری، استفاده از تمامی پتانسیل‌های مراتع، تغییر معیشت جوامع محلی و اجرای طرح‌های بهره‌برداری اصولی در کنار مشارکت مردم می‌تواند راهکارهای مناسبی برای پایداری و بقای اکوسیستم‌ها باشد که یکی از اجزای این اکوسیستم‌ها نیز گیاهان با ارزش دارویی هستند.
به گزارش خبرنگار مهر، گیاهان دارویی و خوراکی در چهارمحال و بختیاری در حقیقت گنجینه‌ای ارزشمند هستند چراکه می‌توانند منجر به اشتغالزایی در استان شده و در رفع معضل بیکاری مؤثر باشند بنابراین لازم است تمامی مسئولان و جوامع محلی با همکاری یکدیگر برای حفظ و حراست از آن‌ها تلاش کنند.