عید قربان که پس از وقوف در عرفات (مرحله شناخت)، مشعر (محل آگاهی و شعور) و منا (سرزمین آرزوها، رسیدن به عشق) فرا مىرسد، عید رهایى از تعلقات است. رهایى از هر آنچه غیرخدایى است.
در روایتی از امیر المؤمنین علی (ع) آمده است: هر روزی که انسان در آن به زشتی آلوده نگردد آن روز عید است؛ چرا که زشتی مهمترین بستر ظهور نزاع میان آدمیان است و باعث برهم خوردن آرامش درونی و بیرونی انسانها میگردد و این همان چیزی است که با عید یعنی آرامش و شادمانی منافات دارد. کشته شدن در پای محبوب و قربانی کردن خود مهمترین تعریفی است که مولوی ازعید به ما میدهد.
عید قربان یاد آور آزمایش سخت و سنگین الهی از حضرت ابراهیم (ع) و ذبح حضرت اسماعیل (ع ) است، عید قربان یکى از اعیاد بزرگ اسلامى است که داراى منزلتى والا نزد همه مسلمانان است. در چنین روز با عظمتى درهاى بهشت بر روی مسلمانان گشوده مىشود و باب رحمت الهى باز. دستهاى آلوده از گناه خویش را به سوى آسمان بلند میکنند و با تضرع و زارى، از درگاه خداوند متعال، درخواست مغفرت و آمرزش میکنند و حاجتهاى فردى و نیازهاى اجتماعى و گروهى خود را با امید استجابت و روا شدن میطلبند؛ بسیار عبادت و نیایش میکنند.
قربانى در این روز اگر براى زائران خانه خدا واجب است، براى سایر مسلمانان نیز سنت است و بر آن تأکید فراوان شده است.
حجاج قربانی خود را در حالی ذبح میکنند که یاد و خاطره ایثار و فداکاری شکوهمند ابراهیم و اسماعیل (علیهما السلام) را در خاطره ها مرور و زنده میکنند. روزی که زائران خانه خدا در والاترین آئین دینی از تعلقات دنیوی رها شده و به خالق هستی نزدیکتر میشوند، روزی که گویی دوباره از مادر زاده شده اند پاک، بی آلایش، رها و آزاده و با غروری سرمست از دلدادگی به فرمان حق، قربانی اسماعیل درون و رها از آمال پوچ دنیوی، خود را برای عزیمت به سفر اخروی آماده میکنند.
پس سلام بر ابراهیم، سلام بر محمد و سلام بر همه بندگان صالح خداوند.