به گزارش بازرگانی خبرگزاری مهر، غربالگری نوزادان یکی از مهم‌ترین اقدامات پزشکی برای مراقبت‌های اولیه کودکان است. این فرایند به منظور شناسایی زودهنگام بیماری‌ها و اختلالات مادرزادی در نوزادان انجام می‌شود. هدف از غربالگری، امکان تشخیص به موقع و درمان سریع این اختلالات است تا از بروز عوارض جدی و غیر قابل بازگشت پیشگیری شود.
در طول چند دهه گذشته، برنامه‌های غربالگری نوزادان به طور چشمگیری گسترش یافته و اکنون به بخش جدایی ناپذیر مراقبت‌های بهداشتی نوزادان تبدیل شده است. این برنامه‌ها شامل آزمایش‌های متعددی برای تشخیص زودهنگام بیماری‌های متابولیکی، هورمونی، ژنتیکی و سایر اختلالات است که می‌تواند سرنوشت زندگی کودک را تغییر دهد.
علی رغم پیشرفت‌های چشمگیر در این زمینه، چالش‌های متعددی همچنان وجود دارد. چالش‌هایی مانند دسترسی نامناسب به مراکز بهداشت غربالگری در برخی مناطق، هزینه تست غربالگری نوزاد و موضوعات غیره که نگرانی‌هایی برای والدین نوزادان به وجود آورده است. در این مقاله، به بررسی اهمیت، بهترین زمان آزمایش غربالگری و کلیات تست غربالگری نوزاد خواهیم پرداخت.
اگر در انتظار فرزندتان هستید که هنوز متولد نشده است و در حال حاضر نگرانی برای محافظت از سلامت فرزندتان دارید، این مقاله کمک بسیاری به شما خواهد کرد تا اطلاعات کافی درمورد غربالگری نوزاد به دست آورید.
غربالگری نوزادان چیست؟
غربالگری نوزاد جزو خدمات بهداشت عمومی است که در این فرایند یک سری تست‌ها برای نوزادان طی چند روز هفته انجام می‌شود. در غربالگری، نوزادان تازه متولد شده برای گروهی از اختلالات سلامتی که در بدو تولد ممکن است دچار آن شوند، مورد آزمایش قرار می‌گیرند.
با یک آزمایش خون ساده، پزشکان می‌توانند شرایط نادر ژنتیکی مرتبط با هورمون و متابولیک را که می‌تواند باعث مشکلات جدی سلامتی شود بررسی کنند.
غربالگری نوزادان به پزشکان امکان می‌دهد بیماری‌های مرتبط نوزادان را به سرعت تشخیص دهند تا در صورت وقوع بیماری، درمان را در اسرع وقت آغاز کنند.
دلیل غربالگری نوزادان
برای نوزادانی که مشکل سلامتی دارند، انجام آزمایش غربالگری می‌تواند مزایای بسیار زیادی داشته باشد. آزمایش غربالگری نوزاد با هدف شناسایی نوزادانی است که ممکن است سالم به نظر برسند؛ اما دارای یک بیماری نادر سلامتی هستند که اگر درمان نشود ممکن است آسیب جدی برای نوزاد ایجاد کند. تست غربالگری مانند آزمایش پاشنه پای نوزاد می‌تواند مشکلات سلامتی مانند زردی نوزاد آشکار کند.
بیماری‌هایی مانند زردی نوزادان یا همان یرقان خطر جدی برای سلامت نوزاد دارند و باید در اسرع وقت درمان شوند.
بنابراین، درمان زودهنگام بیماری‌ها می‌تواند سلامت نوزادان را بهبود بخشد و از ناتوانی شدید یا حتی مرگ نوزاد نیز جلوگیری کند.
غربالگری نوزادان چند مرحله است؟
غربالگری بر اساس هر نوزادی ممکن است متفاوت باشد؛ اما به طور کلی آزمایش غربالگری نوزاد شامل مراحل زیر است:
غربالگری شنوایی نوزادان
آزمایش شنوایی نوزاد بلافاصله پس از تولد نوزاد انجام می‌شود. اگر در بیمارستان زایمان کنید، ممکن است قبل از ترخیص شما و نوزادتان، این آزمایش به شما پیشنهاد شود. در غیر این صورت، این تست غربالگری توسط یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی یا پزشک متخصص در چند هفته اول تولد نوزاد انجام می‌شود. در این آزمایش با استفاده از هدفون‌های کوچک و نرم افزار ویژه، تیم پزشکی بررسی می‌کند که کودک شما چگونه به صدا و امواج صوتی پاسخ می‌دهد.
آزمایش پاشنه پای نوزاد
آزمایش پاشنه پای نوزاد شامل گرفتن نمونه کوچکی از خون نوزاد برای بررسی بیماری‌های نادر اما خطرناک (زردی نوزاد) است. یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی از پاشنه پای نوزاد چند قطره خون را روی کارت‌های مخصوص جمع آوری می‌کند تا برای آزمایش به آزمایشگاه فرستاده شود. پس از غربالگری نوزادان در مراکز بهداشت نتایج این آزمایش غربالگری معمولاً زمانی که کودک شما پنج الی هفت روزه شود آماده می‌شود.
آزمایش قلب نوزاد
این آزمایش برای بررسی شرایط قلبی شناخته شده به عنوان نقص مادرزادی قلبی یا CCHD استفاده می‌شود. این آزمایش ساده یا استفاده از روشی به نام پالس اکسیمتری برای بررسی سطح اکسیژن در خون نوزاد انجام می‌شود.
برای غربالگری نوزادان نارس چه بیماری‌هایی مورد آزمایش قرار می‌گیرند؟
برای غربالگری نوزاد نارس بیماری‌های مختلفی تحت بررسی قرار می‌گیرد. از جمله این بیماری‌ها می‌توان به تیروئید نوزادان اشاره کرد؛ این بیماری باعث کاهش سطح هورمون‌های تیروئید نوزاد و در نتیجه آن عقب ماندگی ذهنی و جسمی نوزاد می‌شود.
فنیل‌کتونوری یکی دیگر از بیماری‌هایی است که در غربالگری نوزاد مورد آزمایش قرار می‌گیرد. فنیل آلانین یکی از اسید آمینه‌های مهم و ضروری بدن است. نقص ژنتیکی آنزیم‌هایی که باعث مصرف فنیل آلانین در چرخه سوخت و ساز بدن می‌شوند، باعث افزایش سطح آن در بدن و ظهور آن در ادرار می‌گردد. در صورت درمان نشدن فنیل کتونوری، سطح بالای فنیل آلانین به بافت مغز آسیب می‌رساند و باعث عقب‌ماندگی ذهنی نوزاد می‌شود. تشخیص زودهنگام و درمان آن با رژیم‌های غذایی خاص سبب رشد طبیعی کودک می‌شود.
افزایش گالاکتوز یا همان گالاکتوزمی، کودکان مبتلا به این بیماری به دلیل نقص ژنتیکی در تولید برخی آنزیم‌ها قادر به استفاده از قند موجود در شیر نخواهند بود؛ بنابراین گالاکتوز خون نوزاد بالا می‌رود و ممکن است باعث بروز آب مروارید و آسیب به کبد و مغز نوزاد شود. از نشانه‌های افزایش گالاکتوز در بدن می‌توان به استفراغ طولانی اشاره کرد که باعث عوارض جبران ناپذیری می‌شود.
همچنین یک مورد مهم دیگر در آزمایش غربالگری نوزاد بررسی کمبود آنزیم G۶PD بوده که به دنبال آن بیماری فاویسم به همراه دارد. در این بیماری یکی از آنزیم‌های گلبول قرمز خون کاهش پیدا می‌کند که می‌تواند باعث بروز بیماری‌های دیگری از جمله یرقان یا همان زردی نوزاد شود.
زردی در بین نوزادان تازه متولد شده بسیار شایع است به همین دلیل باید تست‌ها و آزمایش‌های لازم برای این بیماری انجام شود. زمانی که درجه زردی نوزاد افزایش پیدا می‌کند باید درمان این بیماری فوراً آغاز شود تا نوزاد از عوارض و خطرات احتمالی آن دور بماند.
بهترین زمان غربالگری نوزاد چه وقتی است؟
همان‌طور که اشاره کردیم بلافاصله پس از تولد نوزاد بهترین زمان غربالگری است؛ نوزادان ۷۲ ساعت پس از تولد الی ۵ روز اول زندگی خود بهتر است غربالگری شوند.
نتایج غربالگری نوزادان از نظر کم شنوایی و بیماری قلبی به محض انجام آزمایش در دسترس است.
نتایج آزمایش خون معمولاً در پنج روزگی تا روز هفتم پس از تولد نوزاد آماده می‌شود. در صورت مثبت بودن آزمایش‌های غربالگری به والدین نوزاد اطلاع داده می‌شود.
مثبت بودن تست غربالگری نوزاد به این معنی نیست که کودک قطعاً دارای شرایط وخیم پزشکی است. پزشکان برای تأیید یا رد تشخیص بیماری‌های نوزاد آزمایش‌های بیشتری را تجویز می‌کنند.
اگر بیماری خاصی برای نوزاد تشخیص داده شود، پزشکان ممکن است برای نوزاد با توجه به وضعیت او روش درمانی تجویز کند.
زمانی که نوزاد بیمار می‌شود، باید درمان آن به سرعت شروع شود. درمان نوزاد ممکن است شامل رژیم غذایی، مصرف داروهای خاص یا استفاده از دستگاه‌های درمانی؛ مانند دستگاه فتوتراپی شود.
استفاده از دستگاه فتوتراپی (نوردرمانی) زمانی صورت می‌گیرد که نوزاد مبتلا به بیماری یرقان شده باشد؛ زیرا این روش سریع‌ترین راه درمان زردی نوزاد است. زمانی که بیلی روبین خون نوزاد از حد معمول فراتر می‌شود، دستگاه زردی با تابش امواج و نورهای خاص، سبب تجزیه و دفع بیلی روبین خون نوزاد می‌شود.
این مطلب، یک خبر آگهی بوده و خبرگزاری مهر در محتوای آن هیچ نظری ندارد.