دکتر حسین توکلی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر گفت: در سال ۱۳۴۷ و پیش از آن دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی پس از کسب مجوزهای لازم از وزارت متبوع و انتشار این شرایط، دانشجو را براساس آن شرایط با برگزاری آزمون اختصاصی می‌پذیرفتند. در آن زمان اگر داوطلبی علاقمند به یک رشته خاص بود مجبور بود که برای شرکت در آزمون‌های متعدد چند دانشگاه به چند شهر مسافرت کند.
وی افزود: ضمن اینکه موجب می‌شد نظام آموزشی هم افت کمی پیدا کند و داوطلبانی از برخی از آزمون‌ها جا بمانند و همچنین عده‌ای نمی‌توانستند در رشته یا دانشگاه دلخواه خود پذیرفته شوند. در آن زمان بعد از برگزاری آزمون‌های دانشگاهی اسامی ذخیره اعلام می‌شد و زمان زیادی طول می‌کشید که افراد وارد دانشگاه شوند.
پیشکسوت حوزه سنجش یادآور شد: با ازدیاد جمعیت و گرایش به سوی تحصیلات عالی، گسترش کمی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی، مساله نحوه گزینش دانشجو به طور جدی مطرح شد. وزارت وقت فرهنگ و آموزش عالی به منظور رسیدگی و حل مساله گزینش دانشجو در آن زمان تصمیم گرفت اساسنامه مرکز آزمون شناسی را در بهمن ۱۳۴۷ به تصویب برساند. این مرکز با همکاری دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی، ضوابط گزینش دانشجویان برای ورود به دانشگاه را تدوین کرد.
وی افزود: مرکز آزمون شناسی فعالیت خود در زمینه برگزاری آزمون‌ها و شناسایی استعدادها در سال ۱۳۴۸ آغاز کرد و اولین کنکور توسط این مرکز در سال ۱۳۴۸ با تعداد ۴۷ هزار و ۷۷۳ داوطلب برای گزینش دانشجو در ۱۲ دانشگاه در ۷ حوزه امتحانی برگزار شد. سوالات این آزمون به صورت پاسخ کوتاه طراحی شده بود.
توکلی اظهار داشت: تأسیس سازمان سنجش آموزش کشور در یکصد و یکمین نشست شورای گسترش دانشگاه‌ها در ۶ خرداد ۱۳۵۴ به تصویب رسید و مقرر شد این سازمان بر اساس قانون هیأت‌های امنای مؤسسات آموزش عالی، ملی و دولتی اداره شود. تشکیلات سازمان سنجش آموزش کشور در سال ۱۳۵۴ با سه معاونت اجرایی، فنی و پژوهشی، نظارت بر امور دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی به تصویب سازمان امور اداری و استخدامی رسید.
وی خاطرنشان کرد: در سال ۱۳۵۴ مسؤولیت سنجش برعهده سازمان سنجش و مسؤولیت گزینش دانشجو برعهده دانشگاه‌ها گذاشته شد. در واقع از سال ۱۳۴۸ تا سال ۱۳۵۴ مرکز آزمون شناسی تا سازمان سنجش مسؤولیت سنجش داوطلبان را برعهده بگیرند. شیوه‌های انتخاب دانشجو در این سال‌ها پیشرفت کرد و بر اساس تحقیقات صورت گرفته در آن زمان، نمرات ششم متوسطه به صورت معدل یا ترکیب رگرسیونی و نمره کنکور برای سنجش داوطلبان به کار گرفته شد.
سخنگوی سابق سازمان سنجش افزود: مرکز آزمون شناسی تصمیم گرفت در آزمون سراسری تغییرات اساسی اجرا کند که این امر با تأسیس سازمان سنجش و نتایج تحقیقات صورت گرفته، نحوه ورود داوطلبان به دانشگاه‌ها را در سال ۱۳۵۴ با تغییرات اساسی مواجه کرد. در آن زمان نحوه انتخاب و پذیرش دانشجو به نمرات دبیرستانی به همراه آزمون همگانی بستگی داشت. مواد امتحانی در آن سال شامل زبان فارسی و شناخت فرهنگ ملی، زبان خارجی و استعداد تحصیلی بود.
وی افزود: در آن سال کنکور توسط سازمان سنجش برگزار شد و برای داوطلبانی که در این مسابقه علمی شرکت کرده بودند کارنامه‌ای حاوی نمرات دروس عمومی صادر شد و داوطلبان می‌توانستند با توجه به شرایط پذیرش هر دانشگاه در رشته‌های متنوع تحصیلی، تقاضای ثبت نام خود را به همراه نمرات دبیرستانی و کارنامه کنکور ارائه کنند. نحوه انتخاب دانشجو در سال ۱۳۵۴ بر اساس نمرات دبیرستانی و آزمون کنکور بود.
توکلی خاطرنشان کرد: کنکور سال ۱۳۵۴ اولین کنکوری بود که متولی آن سازمان سنجش بود با حضور ۱۸۷ هزار و ۲۶۷ داوطلب برگزار شد. بعد از آن با توجه به اینکه دانشگاه‌ها در پذیرش دانشجو با مشکلاتی مواجه بودند از سال ۱۳۵۴ تا زمان انقلاب فرهنگی سنجش و پذیرش دانشجو برعهده سازمان سنجش قرار گرفت. سازمان سنجش آموزش کشور تا سال ۱۳۶۰ با همان تشکیلات مصوب قبلی کار خود را ادامه داد.
وی اظهار داشت: در سال ۱۳۶۰ بر اساس طرح ادغام سازمان‌ها و معاونت‌های وزارت علوم، سازمان سنجش آموزش کشور منحل و وظایف آن به اداره کل گزینش دانشجو در حوزه معاونت دانشجویی وزارت وقت فرهنگ و آموزش عالی منتقل شد. پس از انقلاب فرهنگی، سنجش و پذیرش دانشجو در دانشگاه‌ها بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی تا سال ۱۳۶۵ و توسط این اداره کل انجام شد.
پیشکسوت حوزه سنجش آموزش کشور گفت: از سال ۱۳۶۶ با توجه به افزایش تعداد متقاضیان ورود به دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی، ضرورت و نیاز به یک سازمان مستقل زیرنظر وزارت بهداشت برای سنجش و پذیرش دانشجو احساس شد. در آن زمان در سال ۱۳۶۶ بر اساس دستور معاونت دانشجویی وزارت علوم، سازمان سنجش براساس تشکیلاتی شامل اجرایی، فنی و پژوهشی، گزینش با مصوبه سازمان اداری و استخدامی تشکیل شد.
وی افزود: در سال ۱۳۶۸ تشکیلات سازمان سنجش بازنگری شد و با سه معاونت اجرایی، فنی و پژوهشی و گزینش ادامه کار داد و پس از آن در سال ۱۳۷۸ هم دوباره بازنگری شد و تشکیلات سازمان با سه معاونت اجرایی، فنی و آماری، تحقیقات آزمون و ارزشیابی کار خود را ادامه داد. در دی ماه در سال ۱۳۹۰ سه معاونت امور آزمون‌ها، فنی و آماری، برنامه ریزی و مدیریت و منابع برای سازمان سنجش تعریف شد. از آن زمان در روش گزینش دانشجو تغییراتی داده نشد.
توکلی درباره سازمان ملی سنجش و ارزشیابی نظام آموزشی کشور گفت: سازمان ملی در راستای استقرار و تعالی نظام جامع رصد، نظارت، ارزشیابی اعتبار سنجی و تضمین کیفیت نظام آموزش کشور و استقرار و تعالی نظام جامع سنجش آموزش کشور از طریق ارتقا روش‌های سنجش و با استفاده از شیوه‌های نوین علمی و به روز اجرای آزمون‌ها ایجاد شده است و از همین رو به شکل اولیه هیأت امنایی خودش بازگشته است.
وی اظهار داشت: در سال ۱۳۴۸ سازمان سنجش با تشکیلات هیأت امنایی کار خود را آغاز کرد و اکنون در سال ۱۴۰۳ تمامی آزمون‌های کشوری را در بر می‌گیرد و سنجش و پذیرش دانشجو را به همراه نظارت بر امور دانشگاه‌ها در زمینه‌های آزمونی برعهده گرفته است. معاونتی که با عنوان نظارت بر امور دانشگاه‌ها در سال‌های اولیه تشکیل سازمان سنجش وجود داشت به طور دقیق به ارزشیابی نظام آموزشی کشور در سازمان ملی بدل شده است.
سخنگوی سابق سازمان سنجش گفت: پیشنهاد می‌شود که با توجه به تشکیل سازمان ملی سنجش کنکور یک بار در سال برگزار شود. به نظر می‌رسد دیگر نیازی به دوبار برگزاری کنکور نیست و زمانی که سوابق تحصیلی داوطلب آماده می‌شود می‌توان زمان برگزاری کنکور را هم بر اساس آن تنظیم کرد. به این مساله باید توجه کرد که داوطلب دروس خود را کامل گذرانده باشد تا خللی در آزمون کنکور وی هم رخ ندهد. پیشنهاد می‌شود این مساله با توجه به اهمیت ۶۰ درصدی سوابق تحصیلی در سال‌های بعد، مورد توجه قرار گیرد.