به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از دانشگاه آزاد اسلامی محمدمهدی طهرانچی رییس دانشگاه آزاد اسلامی در اجلاس سراسری مدیران گروه رشته‌های مهندسی برق، مهندسی پزشکی و مهندسی انرژی که در واحد یزد برگزار شد، با بیان اینکه دانشگاهی که نسل ما در آن تحصیل می‌کرد باید با دانشگاههای امروز متفاوت باشد، گفت: اگر بخواهیم دانشگاه‌ها به حیات خود ادامه دهند و باقی بمانند، باید متناسب با نیاز جوانان تغییر رویکرد دهند.
وی با بیان اینکه ۵ میلیون خانوار از کشاورزی ارتزاق می‌کنند، افزود: این در حالی است که تنها ۳ هزار و ۹۰۰ نفر رشته‌های کشاورزی و دامپروری را در دانشگاه انتخاب می‌کنند. اتفاقات قابل تأملی در این زمینه در کشور در حال رخ دادن است. سؤالی که اینجا مطرح می‌شود این است که آیا جوانان انتخاب مناسبی ندارند یا ما بد عمل می‌کنیم؟ در پاسخ باید گفت جوانان درست عمل می‌کنند، ما پاسخ متناسب به نیاز آنها ندادیم.
دکتر طهرانچی به بحران خودرو در کشور اشاره و تصریح کرد: همه در کشور به نوعی با این بحران مواجهه هستند. خداوند در آیه ۸ سوره نحل می‌فرماید: «وَالْخَیْلَ وَالْبِغَالَ وَالْحَمِیرَ لِتَرْکَبُوهَا وَزِینَةً وَیَخْلُقُ مَا لَا تَعْلَمُونَ» (اسبان و استران و خران را برای سواری و تجمّل شما آفرید و چیز دیگری هم که شما هنوز نمی‌دانید (برای سواری شما) خواهد آفرید.) اینها دو ماهیت دارند که شامل سهل کردن مسیر رفت و آمد و دیگری زینت می‌شود. اگر می‌پذیرفتیم خودرو زینت است و به حرف قرآن توجه می‌کردیم، دیگر دچار بحران خودرو نمی‌شدیم. ما با اشتباهاتمان در تولید خودرو جامعه را دچار بحران و سرخوردگی کردیم. زمانی که پاسخ مناسب به مسائل جامعه ندهیم، آن مسائل بزرگ و پر رنگ می‌شوند.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی به آمار ورودی برخی از رشته‌های تحصیلی در دانشگاه اشاره و تصریح کرد: در دانشگاه آزاد اسلامی هیچ رشته‌ای بیش از ۶ درصد هیأت علمی را به خود اختصاص نداده است. برخی از رشته‌ها مثل تربیت بدنی، زبان خارجی، مدیریت، حقوق، حسابداری، علوم تربیتی، کامپیوتر و … دارای بیشترین متقاضی هستند. رشته‌های کشاورزی، منابع طبیعی، تاریخ، ریاضی، ادبیات و... دانشجوی چندانی ندارند. ۱۱۶ هزار نفر در بهمن ماه در دانشگاه آزاد اسلامی جذب شدند که از این تعداد ۱۴ هزار نفر حسابداری، ۱۱ هزار نفر آموزش ابتدایی، ۸ هزار نفر حقوق، ۷ هزار و ۵۰۰ نفر روان شناسی، ۷ هزار نفر مهندسی کامپیوتر، هزار و ۵۰۰ نفر برق قدرت، ۷۸۹ نفر مهندسی پزشکی، ۱۲۲ نفر مهندسی نفت، ۱۲۹ نفر ریخته گری، ۱۴۸ نفر استخراج معدن و... را انتخاب کردند. سؤالی که با توجه به این آمار پیش می‌آید این است که چرا در کشوری که نفت، معدن، ریخته گری و پتروشیمی حرف نخست را می‌زند، چرا اینقدر تعداد متقاضیان این رشته‌ها کم است؟
نسبت به اقبال اجتماعی رشته‌های تحصیلی بی تفاوت نباشیم
وی ادامه داد: این مشکلات نتیجه بنیان اشتباه آموزش و پرورش و مهمتر از آن جو جامعه است. رسالت ما دانشگاهیان به عنوان نظام تعلیم و تربیت در این زمینه بسیار جدی است. اگر ما دانشگاهیان نسبت به اقبال اجتماعی رشته‌های تحصیلی بی تفاوت باشیم و واکنش مناسب، درست و صحیح نشان ندهیم، کشور در آینده دچار مشکلات جدی خواهد شد.
میزان شهریه در انتخاب رشته برای جوانان اهمیت ندارد
دکتر طهرانچی با بیان اینکه میزان شهریه در انتخاب رشته برای جوانان اهمیت ندارد، اظهار کرد: بسیاری از دانشجویان حتی رشته‌های ارزان قیمت را برای تحصیل در دانشگاه را انتخاب نمی‌کنند، چرا که آنها معتقدند عمر سرمایه اصلی آنهاست. جوانان امروز عمر را سرمایه خود می‌دانند، آموزش فناوری زمان را برای جوانان حائز اهمیت کرده است. در واقع میزان سودمندی و رضایتمندی و تصویر اجتماعی در انتخاب رشته و شغل مهمتر از میزان کارآمدی و موفقیت در محیط کار است.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی بر انفجار و حجم اطلاعات و تربیت متفاوت نسل جوان تأکید کرد و افزود: ما در شبکه هستیم و نسل جوان فعلی خود شبکه هستند و چون خود شبکه هستند، مفاهیماشان با ما متفاوت است. مطالبه آنها با نگاه ما بسیار تفاوت دارد.
وی با بیان اینکه یک گزاری در حال اتفاق افتادن است، خاطرنشان کرد: فناوری قرن قبل، تلسکوپ بود. یعنی می‌گفت من باید دانا شوم تا توسط ماشین توانایی ام را افزایش دهم و اطلاعاتی را که ماشین می‌دهد را تحلیل کنم. انسان به دنبال دانایی بود و ماشین مظهر توانایی بود. قبل از این قرن، توانایی عین دانایی بود و معتقد بود توانا بود هر که دانا بود و به ماشین کاری نداشت و اسم ماشین را علم الحیل می‌گذاشت. اما در قرن فعلی ماشین مظهر دانایی و انسان به دنبال توانایی است. در این قرن انسان معتقد است باید توانا باشد و صفر تا صد دانایی را از کامپیوتر می‌آموزد. یک تغییر پارادایمی رخ داده است.
دکتر طهرانچی با تأکید بر اینکه آفریقایی‌ها از ابتدا برده نبودند و یک مقطعی دارای تمدن بودند، گفت: برده داری از آفریقا از آن جایی شروع شد که استعمار آنها را از حوزه تمدن به کار برد. در ابتدای قرن ۱۸ و ۱۹ با موضوع برده داری مواجه هستیم. بردگی وقتی است که انسان دانایی ندارد، اما توانایی دارد. بنابراین باید بتوانیم با لسان جوانان با آنها حرف بزنیم.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی به دیدار خود با رئیس کتابخانه ملی در سال ۸۵ اشاره و تصریح کرد: در آن دیدار هشدار خطر تبدیل کتاب و مجلات کاغذی به کتاب و مجلات دیجتیال را دادم. در دیجیتال ابتدا همه چیز رایگان، مجانی و تحت حمایت است، اما بعد از مدتی صاحبانش آن را قطع می‌کنند. روزی که دانشگاه شهید بهشتی تحریم شد با وجودی که قرارداد داشتیم، اما ساینس دایرکت به ما نامه زد و گفت با عرض معذرت تحریم شدید و قرارداد به پایان رسیده است!!
اگر نسبت به تغییرات مقاومت کنیم، ریشه دانایی خشک می‌شود
وی تأکید کرد: اگر با هم بحث و جدل کنیم و زمان را از دست بدهیم و نسبت به تغییرات مقاومت کنیم، ریشه دانایی خشک می‌شود. تغییر نسلی تغییر خطرناکی است. تربیت مجازی و انس با ماشین و کامپیوتر نسل جدید را جدی بگیریم. سیطره فضای مجازی بر نسل جوان بسیار زیاد است، از اینرو است که ما درکی از آنها نداریم. دعوا بر سر دانایی و توانایی است، خلاقیت بر دانایی و توانایی سوار است. در قرآن نیز به این موضوع اشاره شده است.
دکتر طهرانچی با بیان اینکه دیگر «توانا بود، هر که دانا بود» مطرح نیست، گفت: در حال حاضر یک مدل غیرخطی خاصی مطرح است و تلاش ما در دانشگاه آزاد اسلامی این است که مدل غیرخطی را کشف کنیم. آموزش تخصصی نقطه توقف ما بود. ما باید توجهمان را بر روی خلق توانایی جوانان متمرکز کنیم. آموزش تخصصی صرفاً برای افزایش سطح دانایی است. تفکر بیانیه نقش دانشگاه در تعلیم و تربیت اجتماعی این است که استاد نقش مهم و برجسته ای در تعلیم و تربیت اجتماعی دارد و باید آموزش مهارتی، حرفه‌ای و کارآفرینی در دستور کار قرار گیرد. دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی دانشگاه آزاد اسلامی مکملی برای آموزش تخصصی هستند.
وی خاطرنشان کرد: براساس مطالعه مؤسسه آموزش و پژوهش وزارت علوم، میزان اشتغال دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی ۴۱ درصد، دانشجویان دانشگاههای دولتی ۳۳ درصد و دانشجویان فنی و حرفه‌ای ۲۱ درصد است.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با تأکید بر اینکه نیازمند تحول جدی هستیم، افزود: دو مفهوم «رسالت» و «مأموریت» داریم. دانشگاههای وزارت علوم در آموزش عالی کشور رسالت محور هستند. اما دانشکده‌های پزشکی رسالت و مأموریت محور هستند. مقام معظم رهبری نیز به تازگی فرمودند «رکن و رسالت اصلی دانشگاه تولید علم و تربیت عالم است. دانشگاه باید یک نظام علمی فناوری داشته باشد و به تربیت عالم و تولید علم جهت دهد.»
دانشگاه باید جامعه پرداز و پاسخگو باشد
دکتر طهرانچی با بیان اینکه مأموریت دانشگاه در سه عرصه علمی، فناوری و فرهنگی و در سه مؤلفه آموزشی، پژوهشی و توسعه کاربست تعریف می‌شود، اظهار کرد: دانشگاه باید جامعه پرداز و پاسخگو باشد. دانشگاه جامعه پرداز بین اجزا و کنشگران درون سازمان و دانشگاه و همچنین نهادهای بیرونی ارتباط برقرار می‌کند و در حکمرانی مؤثر می‌شود. برای رشد باید جامعه پردازی داشته باشیم. نظام تربیتی ما جامعه کارآمد می‌سازد و دیگر اشکالات حکمرانی وجود نخواهد داشت. نظام علمی ما جامعه خلاق می‌سازد و برای مسائلش حل مسأله می‌کند. دانشگاه باید جامعه خلاق و نوآور بسازد. جامعه خلاق از علم مسأله حل می‌کند و جامعه نوآور از قدرتش، خلق جدید می‌کند.
وی با بیان اینکه نظام فرهنگی ما باید جامعه فرهیخته بدهد، گفت: فرهنگ باید سبک زندگی ساز باشد. تربیت ما حکمرانی را درست می‌کند. علم ما خلاقیت اجتماعی را بالا می‌برد و جامعه برای مسائلش حل مسأله می‌کند و فناوری ما نوآوری اجتماعی می‌کند.
ادبیات جدیدی وارد دانشگاه آزاد اسلامی شده است
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با تأکید بر اینکه تغییر چاره ما نیست بلکه باید چرخش تحول آفرین داشته باشیم، تصریح کرد: زمانی که بنده مدیریت این دانشگاه را پذیرفتم، سالی ۱۵۰ هزار دانشجو کم می‌شد، اما خوشبختانه امروز تعداد دانشجویان و درآمد دانشگاه آزاد اسلامی افزایش پیدا کرده است. این موضوع بدین معناست که مدیریت این دانشگاه قابل مطالعه است و ادبیات جدیدی وارد دانشگاه آزاد اسلامی شده است.
دکتر طهرانچی ادامه داد: در مانیفست دانشگاه آزاد اسلامی مفهومی تحت عنوان «کارآمادگی» را مطرح کردیم که از جنس مهارتهایی است که شامل تعاملات، حل مسأله، کارگروهی و کارآفرینی می‌شود. در سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی بهبود فرآیند آموزش و ارتقای نگرش، بینش، دانش و کارآمادگی دانشجو مورد تأکید قرار گرفته است.
وی با اشاره به اینکه یکی از موارد مطرح شده در سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی «بازآرایی ساختار نظام آموزشی» است، گفت: به این منظور باید بر حوزه‌های دانشی میان رشته‌ای تأکید داشته باشیم و دانشکده‌های موضوع محور و فناوری ایجاد کنیم که درون آنها گروه‌های دانش محور باشد.
به گفته رئیس دانشگاه آزاد اسلامی «طراحی نقشه شناختی حوزه‌های دانشی در تعامل با موضوعات و چالشهای روز جامعه»، «تعریف گرایشهای میان رشته‌ای در حوزه علوم انسانی و بین رشته‌های علوم انسانی با سایر علوم بر اساس نگرش اسلامی با رویکرد رفع نیازهای علمی و اجتماعی»، «احصاء موضوعات اصلی و حوزه‌های دانشی مرتبط با آنها» و … از جمله اقدامات راه‌کنش بازآرایی ساختار نظام آموزشی است.
دانشگاه نوین توسعه علمی و توسعه فناوری را با هم رقم می‌زند
دکتر طهرانچی با تأکید بر اینکه رسالت دانشگاه، افزایش دانایی و مأموریت آن افزایش توانایی است، خاطرنشان کرد: افزایش دانایی برعهده نظام علمی و افزایش توانایی بر عهده نظام فناوری است. نظام علمی و نظام فناوری هر دو نیازمند ساختار هستند. دانشگاه نوین توسعه علمی و توسعه فناوری را با هم رقم می‌زند.
شکل گیری کاربینی، کارآموزی و کارورزی برای همه رشته‌های تحصیلی در دانشگاه آزاد اسلامی
وی بر شکل گیری کاربینی، کارآموزی و کارورزی برای همه رشته‌های تحصیلی در دانشگاه آزاد اسلامی تأکید کرد و گفت: خانواده‌ها برای یادگیری از هیچ هزینه‌ای دریغ نمی‌کنند، به شرط اینکه آموزش مورد استفاده فرزندانشان باشد.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی افزود: دانایی اجتماعی زندگی ساز است و توانایی اجتماعی حکمرانی را اصلاح می‌کند، اگر این دو اصلاح شود، معیشت نیز اصلاح می‌شود.
دکتر طهرانچی با بیان اینکه در دانشگاه دو نظام علمی و نظام فناوری داریم، اظهار کرد: نظام علمی باید خلاقیت زا و نظام فناوری، نوآور باشد. مدیر گروه کشوری راهبر، مدیر گروه استانی دستیار و مدیر گروه واحد دبیر است.