خبرگزاری مهر، گروه بین الملل- آذر مهدوان: عروج شهادت گونه آیت الله رئیسی و همراهان ایشان موجی از غم و اندوه را در ایران اسلامی و اقصی نقاط جهان گسترانده است. تاکنون مقامات بسیاری از کشورهای منطقه و جهان شهادت رئیس جمهور و وزیر خارجه کشورمان و هیأت همراه ایشان را در سانحه هوایی تسلیت گفته اند.
در همین رابطه بخش ترکی خبرگزاری مهر با دکتر «قادر ارتاچ چلیک» استاد دانشگاه «حاج بایرام ولی» آنکارا و عضو مرکز مطالعاتی آنکاسام گفت و گو کرده است که متن آن را در اینجا می‌خوانید:
در دوره آیت الله رئیسی رئیس جمهور فقید ایران شاهد تحولات بسیاری در روند سیاست خارجی ایران بوده ایم. عضویت ایران در بریکس و شانگهای از جمله این تحولات بود. شما اقدامات آیت الله رئیسی را در عرصه بین المللی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
قبل از هر چیز من این ضایعه بزرگ را به دولت و ملت ایران تسلیت می گویم. باید گفت که عضویت ایران در سازمان‌هایی مانند بریکس و سازمان همکاری شانگهای در دوره ریاست جمهوری سید ابراهیم رئیسی به عنوان کسی که با نظام سیاسی ایران آشنا بود و سال‌ها در نهادهای مهم کشور خدمت کرده بود یک دستاورد مهم دیپلماتیک برای ایران به شمار می‌رود. چرا که از زمان انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ غرب به ویژه آمریکا به دنبال انزوای ایران در عرصه جهانی بوده است، به همین دلیل در تلاش است تا ایران را در حوزه سیاست خارجی و داخلی تضعیف و تخریب کند. بنابراین عضویت در بریکس و سازمان همکاری شانگهای را می‌توان اقدامی مهم علیه سیاست منزوی کردن ایران از سوی آمریکا و غرب تلقی کرد. علاوه براین، ایران در مقابل آمریکا و متحدانش در روابط با قدرت‌های بزرگ بین‌المللی مانند چین و روسیه و قدرت‌های در حال ظهور مانند برزیل، پاکستان و هند سیاست موازنه را دنبال می‌کند. این سیاست بسیار منطقی و از نظر اهداف سیاست خارجی ایران بسیار مناسب است.
دکتر امیر عبداللهیان یکی از بزرگترین حامیان و مدافعان فلسطین بود و در این راه سفرهای زیادی با هدف توقف جنگ در غزه انجام داد. شما تأثیرگذاری و کنش‌گری ایشان در مساله فلسطین را چگونه می‌بینید؟
دستیار ویژه رئیس مجلس و مدیرکل امور بین‌الملل مجلس شورای اسلامی در دوره‌های ریاست علی لاریجانی و محمدباقر قالیباف، دبیرکل دبیرخانه دائمی کنفرانس بین المللی حمایت از انتفاضه فلسطین و مدیر مسئول فصلنامه گفتمان راهبردی فلسطین از جمله مسئولیت‌های مرحوم امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه ایران بوده است. همچنین بر همگان روشن است که او از هواداران جبهه مقاومت بود. از این رو امیر عبداللهیان متعهد و حساس به اصول اساسی سیاست خارجی ایران و مبانی ایدئولوژیک نظام بود و متناسب با این گفتمان موضع گیری سیاسی می‌کرد. او به عنوان یک سیاستمدار طی هفت ماه اخیر از آغاز جنگ غزه با نسل کشی اسرائیل علیه مردم فلسطین مبارزه کرد و به دست گرفتن ابتکار عمل در این موضوع از ویژگی‌های برجسته وی بود. از این رو درگذشت او موجب خوشحالی اسرائیل صهیونیست خواهد بود اما برای مساله فلسطین و مردم مظلوم فلسطین، به معنای از دست دادن حامی مهم و نامی است که معتقد به این آرمان بود.
یکی از مهمترین اصول دوران وزارت خارجه امیرعبداللهیان و ریاست جمهوری رئیسی تعمیق روابط با همسایگانی همچون ترکیه بود. ارزیابی شما در این مورد چیست؟
یکی از راهبردهای منطقه‌ای قدرت‌های امپریالیستی، جلوگیری از همکاری ترکیه و ایران و برقراری روابط منازعه محور بین دو کشور است. بنابراین اهدافی مانند ممانعت از تشکیل محور مقاومت منطقه‌ای در برابر قدرت‌های امپریالیستی، ایجاد بی ثباتی در منطقه و در نتیجه تأمین منافع و امنیت اسرائیل، دنبال می‌شد.
در مقابل، نزدیک شدن روابط ایران و ترکیه به طور غیرمستقیم به ایجاد فضای مثبت‌تری در روابط آذربایجان و ایران منجر می‌شود. بنابراین نه تنها در خاورمیانه بلکه در ژئوپلیتیک قفقاز جنوبی، خزر و آسیای مرکزی نیز معادله قوی منطقه‌ای ایجاد می‌کند. جغرافیایی که در موردش صحبت می‌کنیم؛ جغرافیایی است که در آن کریدورهای مهمی قرار گرفته است. در این کریدورها خطوط تجاری، اقتصادی و انرژی جهانی در آن طراحی شده است. یعنی منطقه ما از نظر تعادل جهانی بسیار مؤثر و مهم است. دیدار دیروز آیت الله رئیسی با الهام علی اف نیز از این لحاظ هم بسیار مهم بود. به طور خلاصه، ارتقای سطح روابط با همسایگان در دوره ریاست جمهوری ایران، اقدامی قابل توجه و مهم هم برای ایران و هم برای منطقه بود. سیاستی که باید بعد از ایشان نیز دنبال شود.