به گزارش خبرگزاری مهر، به همت معاونت فرهنگی و دانشجویی دانشگاه ادیان و مذاهب وبینار تخصصی «حج ابراهیمی؛ از توحید تا برائت» با سخنرانی حجت الاسلام مهدی فرمانیان عضو هیأت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب برگزار شد.
مهدی فرمانیان با تسلیت شهادت رئیس جمهور شهید آیت الله سید ابراهیم رئیسی و همراهان شهیدش بیان کرد: با توجه به دو آیه ۱۲۵ سوره بقره و آیه ۷۸ سوره انعام می‌توان از اهمیت حج امسال سخن گفت. در آیه ۱۲ سوره بقره آمده است که: «وَإِذْ جَعَلْنَا الْبَیْتَ مَثَابَةً لِلنَّاسِ وَأَمْنًا وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقَامِ إِبْرَاهِیمَ مُصَلًّی ۖ وَعَهِدْنَا إِلَیٰ إِبْرَاهِیمَ وَإِسْمَاعِیلَ أَنْ طَهِّرَا بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ وَالْعَاکِفِینَ وَالرُّکَّعِ السُّجُودِ»؛ و (به یاد آر) هنگامی که ما خانه کعبه را مرجع امر دین خلق و مقام امن مقرّر داشتیم و (دستور داده شد که) مقام ابراهیم را جایگاه پرستش خدا قرار دهید و به ابراهیم و اسماعیل سفارش کردیم که حرم مرا (از بت) بپردازید و پاکیزه دارید برای اهل ایمان که به طواف و اعتکاف حرم آیند و در آن نماز و طاعت خدا به جای آرند.
عضو هیأت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب ادامه داد: منظور از پاکیزه در این آیه همان طهارت باطنی است. مکه در سراسر تاریخش مورد توجه مردم بوده است و طهارت ظاهری آن را رعایت می‌کردند اما منظور خدا در اینجا قطعاً طهارت باطنی است. یکی از کارهایی که بعد از فتح مکه اتفاق افتاد طهارت باطنی مکه توسط پیامبر (ص) بود. پیامبر (ص) با اصحاب خود بتهای درون کعبه را شکستند و مساله بت پرستی را از بین بردند. اکنون نیز ما باید درباره مکه و حج از طهارت باطنی استفاده کنیم. سید قطب عبارت جالبی دارد و می‌گوید که وهابی‌ها به دنبال توحید القبور بودند و می‌خواستند قبرها را موحد کنند. حال آنکه ما باید به دنبال توحیدالقصور باشیم. یعنی قصرها را توحیدی کنیم و حکومت‌ها باید خدایی و توحیدی باشد. حاکمیت‌ها باید خدایی و برای تأمین فرامین الهی باشد. از اینجا می‌خواهم استفاده کنم و بگویم که باید توحید الکعبه هم داشته باشیم. یعنی کعبه هم باید توحیدی شود. ای کاش وهابی‌ها به جای اینکه به دنبال توحید القبور بروند و به قبرها بپردازند و قبرهای قبرستان ابوطالب و دیگر را خراب کنند می‌آمدند و کعبه را توحیدی می‌کردند. یعنی فریاد تمام بتهای باطنی را قبول نمی‌کردند.
وی گفت: پس باید به موضوع توحیدالکعبه توجه ویژه داشته باشیم. این بدان معناست که باید فریاد تمام بتهای باطنی را بشنویم و آنها را از بین ببریم. امروزه می‌بینیم که برخی گرایش به بی‌دینی و گرایش به غرب دارند اینها همه بت‌هایی هست که ما باید از کعبه فریاد برائت از الحاد و بی‌دینی و غرب پرستی بزنیم چراکه حج باید یک مسأله‌ای باشد که در آن غیر از خدا را کنار بگذاریم.
عضو هیأت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب بیان کرد: در آیه ۷۸ سوره انعام نیز آمده است که «فَلَمَّا رَأَی الشَّمْسَ بَازِغَةً قَالَ هَٰذَا رَبِّی هَٰذَا أَکْبَرُ ۖ فَلَمَّا أَفَلَتْ قَالَ یَا قَوْمِ إِنِّی بَرِیءٌ مِمَّا تُشْرِکُونَ»، پس چون خورشید درخشان را دید گفت: این است خدای من، این بزرگ‌تر است. چون آن هم ناپدید گردید گفت: ای قوم من، من از آنچه شما شریک خدا قرار می‌دهید بیزارم. منظور از این آیه این است که باید از هر شرکی برائت بجوییم و حضرت ابراهیم (ع) را به عنوان اسوه و الگوی خود قرار دهیم.
وی افزود: همچنین در آیه ۴ سوره ممتحنه آمده است که «قَدْ کَانَتْ لَکُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِی إِبْرَاهِیمَ وَالَّذِینَ مَعَهُ إِذْ قَالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَآءُ مِنْکُمْ وَمِمَّا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ کَفَرْنَا بِکُمْ وَبَدَا بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمُ الْعَدَاوَةُ وَالْبَغْضَاءُ أَبَدًا حَتَّیٰ تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَحْدَهُ إِلَّا قَوْلَ إِبْرَاهِیمَ لِأَبِیهِ لَأَسْتَغْفِرَنَّ لَکَ وَمَا أَمْلِکُ لَکَ مِنَ اللَّهِ مِنْ شَیْءٍ ۖ رَبَّنَا عَلَیْکَ تَوَکَّلْنَا وَإِلَیْکَ أَنَبْنَا وَإِلَیْکَ الْمَصِیرُ»، برای شما مؤمنان بسیار پسندیده و نیکوست که به ابراهیم و اصحابش اقتدا کنید که آنها به قوم (مشرک) خود گفتند: ما از شما و بتهای شما که به جای خدا می‌پرستید به کلی بیزاریم، ما مخالف و منکر شماییم و همیشه میان ما و شما کینه و دشمنی خواهد بود تا وقتی که تنها به خدای یگانه ایمان آرید، الاّ آنکه ابراهیم به پدر (یعنی عموی) خود گفت: (اگر ایمان آری) من برای تو از خدا آمرزش می‌طلبم (که از شرک و عصیان گذشته تو درگذرد) و (هر گاه ایمان نیاوری) دیگر من بر نجات تو از (قهر و غضب) خدا هیچ کاری نتوانم کرد، بار الها، ما بر تو توکل کردیم و رو به درگاه تو آوردیم و بازگشت تمام خلق به سوی توست. حضرت ابراهیم (ع) بیان می‌دارد که من از پرستش غیر خدا بری هستم و از شما و آمال شما که غیرخدا در آن است برائت می‌جویم.
مهدی فرمانیان تصریح کرد: نکته دوم در مورد مباحثی است که امام خمینی (ره) در مورد پیام‌های مهم حج بیان داشته است. مفاهیمی همچون حج به مثابه بزرگترین تجمع سراسر جهان، که واقعاً در هیچ جای جهان نمی‌توانیم چنین تجمعی را پیدا کنیم. همه مسلمانان به حج می‌روند تا خدا را بپرستند و از گناهان خود توبه کنند. این تجمع علاوه بر اینکه عبادی است باید جنبه برائت از مشرکان را نیز داشته باشد. چرا که حج و برائت از مشرکان همان مقابله با رژیم کودکش صهیونیستی و دفاع از مردم مظلوم غزه و دیگر مظلومان جهان است. مسلمانان جهان و حجاجی که به سرزمین وحی مشرف می‌شوند باید ندای برائت‌جویی‌شان شنیده شود و به تمام قدرت طلبان و مستکبران و دنیاپرستان اعلام برائت کنند.
وی افزود: همچنین امام راحل فرموده‌اند که حج باید مکانی برای تصمیم‌گیری جهان اسلام باشد. مسلمانان از سراسر جهان می‌توانند با همدلی و هم‌اندیشی در مورد مسائل مهم جهان اسلام مانند مساله غزه و فلسطین تصمیم‌گیری کنند. شاهد هستیم که مساله غزه باعث شده است تا بسیاری از مسلمانان اختلافات را کنار بگذارند و با همدلی در این باره تصمیم بگیرند.
عضو هیأت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب ادامه داد: امام خمینی در بیان دیگرشان می‌فرمایند که حج کانون مبارزه با صهیونیست است. امام خمینی (ره) مساله فلسطین را مساله تمام جهان اسلام می‌داند و به همین جهت مساله فلسطین را به این علت مطرح می‌کنند تا از آمریکا و رژیم صهیونیستی برائت بجوییم. امام خمینی در فرمایش دیگری لزوم رعایت اخلاق در حج و میان مسلمانان را بسیار حائز اهمیت می‌داند. باید توجه داشت که حج ابراهیمی با اخلاق اسلامی تکمیل می‌شود.
مهدی فرمانیان در پایان افزود: نکته دیگر در فرمایشات امام خمینی (ره) پرهیز از تفرقه میان مسلمانان است. چراکه حج برائت، حجی است که نباید در آن تفرقه باشد. همه مسلمانان با استکبار جهانی مخالف هستند و باید از این مفاهیم استفاده کنند و از تفرقه بپرهیزند. مقام معظم رهبری (حفظه الله) نیز بیان داشته‌اند که برای حمایت مستضعفان جهان باید همدلی وجود داشته باشد و با کسانی که می‌خواهند دینداری در عالم نباشد مبارزه کنیم.