خبرگزاری مهر -محدثه جوان دلویی؛ پیرمرد دست‌های چروکیده اش را روی هم می‌گذارد و می‌گوید: تقریباً پیرمرد و پیر زن‌ها در روستا مانده‌اند. جوان‌ها بخاطر بی آبی کشاورزی را رها کردند و به مشهد و تهران برای کارگری رفتند.
حکایت بی‌آبی درد بزرگی است که کوچک و بزرگ نمی‌شناسد.پسرک ۶ ساله که صورتش زیر آفتاب داغ روستا سوخته شده به زمین خشک پدربزرگش اشاره می‌کند و می‌گوید: آب نداریم!
بچه که بودیم مادربزرگم همیشه می‌گفت: دعا کنید که آب تأمین شود.
آمارها نشان از تشنگی روستاها می‌دهد
روستاهایی که در دهه‌های اخیر پر از زیبایی و سرسبزی بودند حالا در سکوت به سر می‌برند.
در دهه ۹۰ بحران کم آبی در روستاها به دلیل کمبود بارندگی‌ها و خشکسالی‌های پی در پی و البته مدیریت‌های نادرست باعث شد که برخی از روستاها خالی از سکنه شوند. تیرماه سال گذشته اعلام شد که ۹۰ روستای خراسان شمالی با کمبود و نبود آب مواجه هستند و چشمه‌ها و قنات‌ها و چاه‌های آبرفتی این روستاها با افت شدید آب رو به رو هستند و از سویی دیگر ۲۰۰ روستا هم دچار تنش آبی هستند. در اعتراض اهالی روستاها به بحران آب، مجوز حفر چاه در برخی از روستاها صادرشده است.
این در حالی است که حفر چاه‌های پی در پی مخاطرات دیگری به همراه دارد.
پروژه‌های روی میز
آغازین روزهای شروع به کار دولت سیزدهم چند پروژه مهم روی میز شهید جمهور قرار می‌گیرد که یکی از آنها مدیریت منابع آبی بخش «سرانی» خراسان شمالی و انتقال آب‌های زیر زمینی به ۴ شهر برای پایان دادن به بحران بی آبی در استان است.
سرانی کجاست؟
می‌گویند سرانی بهشت خراسان شمالی و ایران است که در ۷۹ کیلومتری شیروان و در مرز ترکمنستان قرار دارد. دره پرآب و پر ئدرخت دارد. تا چشم کار می‌کند درختان سر به فلک کشیده و زیبایی منحصر به فردی را می‌بینی. طبیعت بکر و وجود گونه‌های حیوانی حفاظت شده این منطقه را به یکی مناطق گردشگری کشور تبدیل کرده است.
اهالی می‌گویند «سرانی» چشمه‌های جوشان بابرکتی دارد آن قدر که مردمان ترکمنستان را هم سیراب می‌کند.اصلاً سرانی بخاطر آب فراوانش به «سرابی» معروف بوده. اهالی می‌گویند آب باکیفیت و خوش
طعم و بی‌نظیری دارد. آب و هوای کوهستانی و بارش‌های بابرکت از آبان ماه هرسال شروع می‌شود و تا خرداد ماه سال بعد ادامه دارد که این منطقه را از همه نظر فوق‌العاده کرده است.
شاید مردمان این منطقه به دلیل کمبود امکانات زندگی محرومی دارند اما شاید خودشان هم نمی‌دانند که گران‌ترین آب کشور در دسترس شأن هست.
مدیریت آب داریم
شهید آیت ا....رئیسی که اولین فعالیتش با پروژه‌های آب رسانی مناطق محروم استان آغاز شد و پایان خدمت بابرکت شأن هم به پروژه آب‌رسانی ختم شد.
در دوم تیرماه ۱۴۰۱ به خراسان شمالی سفر کرد و در کنار رسیدگی به پروژه‌های مهم استان دستور ویژه برای اجرایی کردن بهره برداری از آب‌های چشمه‌های سرانی و انتقال آن به ۴ شهر استان برای مصرف مردم می‌دهد.
شهید رئیسی در جلسه شورای اداری خطاب به مسئولان استان گفته بود: خراسان شمالی به دلیل برخی از محرومیت‌ها شرایط یک استان را ندارد و ما کمبود آب نداریم بلکه بحث مدیریت آب داریم اگر آب‌ها درست مدیریت شود نشان می‌دهد گام‌های درستی برداشته‌ایم.
از دو سال قبل تا کنون چه اتفاقی افتاد
حدود ۲ سال گذشت. در این مدت وزیر کشور در سال ۱۴۰۲ به بجنورد سفر کرد و از مسئولان استان خواست به دنبال اعتبارات سفر رئیس جمهور به خراسان شمالی باشند اما مسئولان استان همتی برای دریافت زودتر اعتبارات و پیشرفت کارها نداشتند که خبرگزاری مهر گزارش‌هایی در این زمینه منتشر کرد.
تا اینکه بالاخره ردیف ماده ۲۳ برای انجام پروژه آب رسانی سرانی به ۴ شهر استان تصویب شد.
ماده ۲۳ چه می‌گوید
شهریورماه سال گذشته «بهزادفر» رئیس سازمان مدیریت و بودجه خراسان شمالی خبر از تصویب مجوز ۲۳ قانون برنامه و بودجه برای پروژه سرانی خبر داد.
طبق این ماه سازمان برای تعیین معیارها و استانداردها همچنین اصول کلی و شرایط عمومی قراردادهای مربوط به طرح‌های عمرانی آئین‌نامه‌ای تهیه و پس از تصویب هیئت وزیران بر اساس آن دستورالعمل لازم به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ می‌کند و دستگاه‌های اجرایی موظف به رعایت آن هستند.
مردم از پروژه‌ها بی اطلاع هستند
استاندار و مسئولان آمارهای زیادی درباره این پروژه دادند اما قراراست در پروژه بهره برداری از آب سرانی چه اتفاقی برای مردم استان بیفتد؟
به میان مردم می‌روم که شهید جمهور خودش را خادم مردم می‌دانست و گفته بود مردم خراسان شمالی مردمان صبور ونجیبی هستند.
«توفیقی» خیاط است و از برنامه‌های سفر شهید آیت ا...رئیسی به استان بی اطلاع است و به خبرنگار ما می‌گوید: می دانم دوسال قبل رئیس جمهور شهید به بجنورد آمد اما فقط از رسانه‌ها خبرها را در حد آمار شنیده‌ام و نمی دانم این برنامه‌ها چه منفعتی برای مردم دارد.
«مهدوی» بازاریاب فروشگاه‌هاست وقتی از او می پرسم می‌دانید که چه پروژه‌هایی در استان در سفر شهید آیت ا… رئیسی مصوب شد، اظهار بی اطلاعی می‌کند و می‌گوید: به دنبال آمار و ارقام از استانداری باشید مردم استان نمی‌دانند این مصوبات چی هست.
«رشیدی» خانه دار است از اخبار استان‌های دیگر بخوبی اطلاع دارد و بیان می‌کند: من هر روز اخبار را پیگیری می‌کنم و سفرهای استانی آقای رئیسی را می‌دیدم و می‌دانستم خیلی پیگیر پروژه‌های آب رسانی به مناطق محروم از جمله سیستان و بلوچستان هستند و فقط در حد یک خبر کلی درباره آب رسانی آب‌های سرانی اطلاع دارم.
"علی مردانی" شهروند شیروانی هست، می‌گوید: روستاهای گلیل وسرانی به دلیل بارش‌های زیاد سرسبز هستند و تمام محصولات آنجا دیم است.
چند سالی می‌شود که برخی از اقوام برای کاشت خیار زمین‌های این منطقه را اجاره کردند.
آب تصفیه راهم می‌جوشانیم
از او می‌پرسم آب سرانی چطور است پاسخ می‌دهد آب چشمه‌های سرانی کیفیت خوبی دارد نسبت به آب شیروان که بدمزه و بدبو هست بسیار خوش طعم است. به توصیه پزشک اطفال الان آب تصفیه راهم می‌جوشانیم به فرزندانم می‌دهم تا بیمار نشوند.
می‌پرسم از پروژه انتقال آب‌های سرانی به شیروان اطلاعی دارید که می‌گوید: فقط شنیده‌ایم قراراست کارهایی برای انتقال آب چشمه‌ها انجام شود اما دقیق نمی‌دانیم قراراست چه اتفاقی بیفتد.
برای مردم یا مسئولان
«شریفی» معلم یکی از روستاهای شیروان به خبرنگار ما می‌گوید: ما هم از اهالی سرانی و گلیل شنیده‌ایم که چشمه‌های پرآبی در سرانی وجود دارد که سال‌ها قبل گویا ترکمنستان از آب این چشمه‌ها استفاده می کرده اما از پروژه انتقال آب‌های سرانی به شیروان اطلاعی نداریم.
او اضافه می‌کند: روستاهای مرزی شیروان با وجود طبیعت بکر و زیبایی که دارند اما در محرومیت به سر می‌برند.
دهقان کارمند یک شرکت خصوصی است او درباره پروژه انتقال آب‌های سرانی می‌گوید: جزئیات این پروژه را باید از مسئولان پرسید و اصلاً گمان نکنم چندان برای مردم مهم باشد!
برایش اهمیت پروژه را که توضیح می‌دهم مشتاق می‌شود تا بیشتر بداند و درنهایت می‌گوید: متأسفانه ما دیر متوجه شدیم که چه شخص بزرگی را ازدست دادیم کسی که در تهران از مشکل کم آبی همه استانها خبر داشتند و چقدر پیگیر آب رسانی به مناطق محروم بودند.
یک دهه مطالعات تخصصی انجام می‌شد
مسئولان استانداری آمارهای زیادی از این پروژه بزرگ اعلام کردند. اما برای اطلاع از ریز جزئیات پروژه آب‌های سرانی به سراغ مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان شمالی رفتیم.
وی مهم‌ترین مصوبات سفر شهید آیت الله رئیسی به خراسان شمالی را پروژه انتقال آب‌های بخش سرانی و از آن به عنوان ابر پروژه‌های استانی یاد می‌کند.
سید عقیل مرتضوی عنوان می‌کند: مطالعات این پروژه یک دهه در حال پیگیری بود و هم چنین دریافت مجوزها در وزارت نیرو نیاز به طی کردن مراحلی دارد به همین دلیل پروسه مطالعات آن، زمان بر بود.
وی در ادامه می‌گوید: طبق مطالعات پیچیده اثبات کردیم حجم آب بسیار زیادی در سرانی وجود دارد و در حوزه آب‌های زیر زمینی تاکنون چین پدیده‌ای نداشتیم که در یک حوزه ۴۰ میلیون مترمکعب آب وجود داشته باشد.
۴۰۰ میلیارد تومان اعتبار در بودجه امسال لحاظ می‌شود
وی تاکید می‌کند: در آغازین روزهای دولت شهید آیت الله رئیسی تخصیص مجوز به انجام این پروژه انجام شد و در سفر تیرماه ۱۴۰۱ به خراسان شمالی جز مهم‌ترین پروژه‌های استانی قرار گرفت و وزیر نیرو از منطقه عملیاتی این پروژه بازدید کرد که با پیگیری‌های وزارت نیرو و مدیران استان و سازمان برنامه و بودجه مجوز ماده ۲۳ برای پروژه انتقال آب‌های سرانی اخذ شد.
وی با اشاره به اینکه پروژه‌های قدیمی تر از انتقال آب سرانی در انتظار اخذ مجوز ماده ۲۳ مانده‌اند، می‌گوید: در پیوست قانون بودجه سال جاری مبلغ ۴۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای سال اول اجرایی شدن این طرح در نظر گرفته شد که برای اولین بار در کشور برای انجام یک پروژه اختصاص چنین مبلغی در نظر گرفته شده است.
مرتضوی ادامه می‌دهد: انجام فرایند تشریفات مناقصه این پروژه ۲ ماه زمان نیاز دارد و بعد از انجام کارهای مناقصه به طور رسمی عملیات اجرایی انتقال آب از چشمه‌های سرانی به شهرهای خراسان شمالی شروع می‌شود.
آب گران و باکیفیت به شهرها منتقل می‌شود
مدیرعامل آب منطقه‌ای خراسان شمالی به کیفیت بالای آب‌های سرانی اشاره و تاکید می‌کند: منابع آب سرانی آهکی و با کیفیت بالا است به همین منظور پروژه هزینه‌بری محسوب می‌شود و قرار است این انتقال آب اول به شهر شیروان و روستاهای در مسیر خط لوله‌های انشعاب و بعد به شهرهای فاروج، اسفراین و بجنورد منتقل شود.
شیروان اولین مقصد انتقال آب‌های سرانی است
مرتضوی طرح انتقال آب‌های سرانی را پروژه گران قیمت و زمان‌بری می‌داند و تاکید می‌کند: در شرایط عادی و تأمین اعتبار سالانه و انجام فازبندی‌ها، انتقال آب به شیروان تا ۳ سال آینده و به شهرهای دیگر ۵ سال آینده انجام می‌شود.
وی درباره عملیات اجرایی پروژه می‌افزاید: حدود ۲۳۰ کیلومتر خط انتقال با لوله فولادی و هم چنین ۶ ایستگاه پمپ آب نیاز است که این مهم نیاز به تخصیص شبکه برق اختصاصی دارد و از سویی دیگر، آب چشمه‌ها باید ۸۰۰ متر و در ۲ مرحله پمپاژ شود تا آب بالا بیاید و وارد خط لوله انتقال شود.
مرتضوی خاطر نشان می‌کند: علاوه بر این موارد، خط انتقال آب در منطقه صعب العبور است که ۶ ماه دوم از سال به دلیل برودت و بارندگی و سرمای شدید هوا دسترسی به انجام پروژه نداریم.
آب سرانی فقط برای مصرف شرب است
مدیرعامل آب منطقه‌ای خراسان شمالی در پاسخ به این سوال که دلیل انتخاب سه شهر دیگر برای آب‌رسانی چیست، عنوان می‌کند: به دلیل ظرفیت آبی بالایی که در شمال شرق استان وجود دارد و هم چنین طبق سرانه‌های مصرف آب و ضرایب رشد جمعیت و مرکز آمار کشور مشخص شده که در افق ۳۰ ساله کدام شهرها به لحاظ کمی و کیفی مشکل آب دارند و آب‌های سرانی فقط برای مصرف شرب به ۴ شهر استان منتقل می‌شود.
جشن جمع آوری دستگاه‌های تصفیه آب
با اجرایی شدن این پروژه دیگر مردمان استان به تصفیه آب نیازی ندارند. اجرا شدن این پروژه بزرگ به همت و کار و جهاد شبانه روزی مسئولان و مدیران استان را می‌طلبد که اگر چنین شود ۵ سال آینده فرزندان ما جشن جمع آوری دستگاه‌های تصفیه آب را خواهند گرفت و با لذت و بدون از ترس از بیماری آب خواهند نوشید.