به گزارش خبرنگار مهر، علیرضا زاکانی کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری در برنامه میزگرد سیاسی با اشاره به اقدامات دولت متبوع خود در عرصه سیاست خارجی، گفت: امید دارم که امروز نکات مهمی را در حوزه سیاست خارجی مبتنی بر دیپلماسی منزلت طلبانه در راستای ارتقا جایگاه ایران در سطح جهانی را دنبال کنیم.
وی ادامه داد: سیاست خارجی برای ما مهم است چرا که انقلاب اسلامی پیام جدیدی را برای جهان داشت. سیاست خارجی بخاطر موقعیت ممتاز فرهنگ ایرانی و اسلامی و موقعیت ویژه جغرافیای ویژه کشور و همچنین اهمیت منطقه غرب آسیا برای ما اهمیت دارد.
وی با بیان اینکه جهان در حال گذار است، افزود: پس از «عملیات طوفان الاقصی» و «وعده صادق» یک صورت تازه و یک اعتبار مضاعفی برای جمهوری اسلامی ایران و مقاومت حاصل شده است.
کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری افزود: عناصر سیاست خارجی مبتنی بر یک دیده محوری و ستون پنجگانه است. باید ظرفیت‌های جدیدی خلق و تثبیت کنیم.
وی عنوان کرد: پیام مان برای کل جهان نفی سلطه گری و سلطه پذیری است.
زاکانی گفت: تحریم به عنوان یک موضوع ظالمانه امروز در دستور کار ماست گرچه تحریم را باید با خنثی سازی آن آغاز کرد و در دنبال آن باید به دنبال شکستن شرایطی بود ظالمان جهان بر علیه ما اعمال کردند.
تحریم برای ما مسئله‌ای است
وی گفت: در سفرمان به چین توانستیم سدها را بشکنیم. موضوع تحریم برای ما مسئله‌ای است که راه حل آن داخل کشور است.
کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری گفت: توانمندی‌های امروز کشور بسیار بالاست. در آینده جهان باید نقش ویژه ای داشته باشیم. امروز نیازمند همگرایی منطقه‌ای و استفاده از ظرفیت‌های بین المللی هستیم.
زاکانی افزود: بریکس و شانگهای و پیمان بزرگی است که ظرفیت‌های بسیاری را برای کشور می‌توانند ایجاد کنند.
باید یک رهبری جدیدی در عرصه بین الملل ایجاد کنیم
کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری تصریح کرد: به هیچ وجه نباید از پارامترهای قدرت خود غفلت کنیم. باید یک رهبری جدیدی در عرصه بین الملل ایجاد کنیم. با نقش تعیین کننده ایران، جین و روسیه می‌توانیم شرایط جدید را برای خودمان ایجاد کنیم.
زاکانی گفت: شهید سلیمانی، رئیسی و امیرعبدالهیان مردان دیپلماسی بودند.
وی با اشاره به سیاست‌های آمریکا در حوزه خاورمیانه به خصوص برای نظم نوین و خاورمیانه بزرگ، گفت: اهمیت دارد ایده پیشروانه خود را با یک کنش‌مندی و تقسیم کار برای دیگران، به بهترین نحو در منطقه و جهان دنبال کنیم و منزلت ایران را در نقطه بالایی تثبیت کنیم.
زاکانی در پاسخ به سوال سجادپور مبنی بر اینکه چه اندازه معیشت مردم با سیاست خارجی نسبت دارد، تصریح کرد: در سطح مقاومت منطقه ما یک پیوستگی اعتقادی با مقاومت داریم.
باید در مقابل زیاده خواهی‌ها بایستیم
وی عنوان کرد: نقد کردن به این معناست که ما با قدرت‌های منطقه‌ای و نوظهور می‌توانیم یک شراکت منطقه‌ای برقرار کنیم. حتی با دشمنان خودمان از سر عزت و باورمندی خودمان به شکلی حرکت کنیم که آنها احساس برتری نکنند. آنچه در توانمندی‌های ماست را بتوانیم به بهترین وجه نقدش کنیم. یک جهت معیشت مردم است که گره گشایی از آن کار سختی نیست. باید همه ظرفیت‌ها را بسیج کنیم و در مقابل زیاده خواهی‌های دیگران بایستیم.
اولویت اول بنده در حوزه سیاست خارجی ارتقای کرامت انسانی و سعادت بشری است
زاکانی اظهار کرد: امروز در دانشگاه‌های آمریکا صدای آمریکا از زاویه کرامت انسانی بلند شده است.
وی عنوان کرد: جهان در حال گذار است و نظم دوقطبی جهان، نظم نوین جهانی و ایده خاورمیانه بزرگ با شکست مواجه شده است.
وی تصریح کرد: اولویت اول بنده در حوزه سیاست خارجی ارتقای کرامت انسانی و سعادت بشری است. توانمندی‌های اختصاصی‌مان که مکتب امام و راهبری مقام معظم رهبری است را برای خودمان در نظر گرفته‌ایم.
کاندیدای انتخابات افزود: موقعیت جغرافیایی ایران در غرب آسیا باید به عنوان توانمندی ویژه کشور مبنا قرار گیرد. کریدور شمال و جنوب نیز در این مسیر اهمیت زیادی دارد. باید از این کریدور در جهت منافع همه کشورهای منطقه استفاده کرد.
وی گفت: ارتباط همسایگی و عمق بخشی محور مقاومت، ایجاد پیوستگی فرهنگی با ملت‌ها و ایجاد پیوستگی با همه دولت‌های همسایه حتی با عربستان، جزو برنامه‌هایم در حوزه سیاست خارجی است. در این زمینه‌ها می‌توان پیمان‌های دفاعی و امنیتی با همسایگان بست. ایران می‌تواند محور نقش‌آفرین در منطقه قفقاز، یمن، لبنان و عراق باشد.
برجام حاصل یک رویکرد و تفکر است
زاکانی در پاسخ به سوال ایزدی مبنی بر اینکه شما در سابقه کاری خود مسئول کمیسیون ویژه بررسی برجام شدید و متن نسبتاً بلندی را انتخاب کردید، با گذشت آن ایام به نظر می‌رسد حرف‌هایی که شما زدید، حرف‌های صحیح‌تری بوده است، برای رسیدن به تحلیل صحیح هم گفته می‌شود افراد باید نسبت به داده‌ها اشراف کافی داشته باشند، در کنار توجه به داده‌ها نیاز است یک پیشینه تاریخی نیز وجود داشته باشد، همچنین وجود عقبه فکری قوی موضوع دیگری برای رسیدن به تحلیل صحیح است، به نظر شما رئیس جمهوری از تجربه برجام چه درسی باید بگیر، گفت: برجام حاصل یک رویکرد و تفکر است که ظرفیت‌های داخلی و خودباوری را نسبت به این ظرفیت‌ها ندارد و خود را نسبت به تعریف‌های نظم موجود تنظیم کند. این تمام تفکری است که با او برجام خلق شده است. این خلاف آن کنش‌مندی است. ما فکوران منطقه و جهان را تحلیل می‌کنیم. حاج قاسم هنرش این بود که نیروی هوایی روسیه را در خدمت نیروی زمین ما به کار گرفت. این خیلی مهم است. لذا در برجام این نبود.
ایدئولوژیک ترین سیاست خارجی در دنیا مربوط به آمریکا است
وی گفت: نگاه غلط به تقسیم بندی جهانی است که تفکر دیگر و غلطی است. نکته دیگر عدم تعامل و کار کارشناسی بود. برسی کردیم دیدم کار کارشناسی دقیق صورت نگرفته است. که بعداً خود وزیرخارجه اعلام کرد برجام را نخوانده‌ایم.
زاکانی افزود: نکته دیگر اعتماد بی جا بود که بنده اولین سوالم از عراقچی این بود که شما با دشمن پیمان بستید یا با دوستانتان؟ هرچه برای ما بود نقد و آنچه مربوط به آنها بود نسیه بود.
وی گفت: امروز ایدئولوژیک‌ترین سیاست خارجی در دنیا مربوط به آمریکا است و یک‌جانبه‌گرایی را دنبال می‌کند و حتی حاضر نیست کوچک‌ترین امتیازی برای توقف جنایات غزه را داشته باشد. حرکت حرکتی است که یک اشکال دیگری وجود داشت و آن شناخت نوع مناسبات تعاملی را نمی‌دانستند. وزیرخارجه به مجلس آمد و گزارش داد و گفت تعداد ما ۱۰ نفر بود اما تعداد طرف مقابل بالغ بر ۲۳۰ نفر بودند. برجام امروز نقد کردن می‌خواهد.
از کوچک‌ترین مخرج مشترک استفاده می‌کنیم و کارهای بزرگی را انجام می‌دهیم
زاکانی در پاسخ به سوال متقی مبنی بر اینکه آینده روابط ایران و چین را در فضای مربوط به سیاست همسایگی و راهبردی را چگونه می‌بینید، افزود: از کوچک‌ترین مخرج مشترک استفاده می‌کنیم و کارهای بزرگی را انجام می‌دهیم. مهم است که خودمان را باور کنیم. موضع ما موضع عزت‌طلبانه بود.
وی ادامه داد: در نظام بین‌الملل نیازمند شریک هستیم و می‌توانیم مبتنی بر منافع خودمان بازی جدیدی تعریف کنیم. همان کاری که حاج قاسم در سوریه انجام دادند.
وی عنوان کرد: در شهرداری تهران ۱۵ کشور را هدف گذاری کردیم که یکی از آن کشورها چین بود. الحمدالله مسیر مشخص و درستی باز شد. بنده به چینی‌ها همیشه می‌گفتم باید با ما شراکت کنید و نگاه یکجانبه به بازار نباید داشته باشید. به عنوان یک شهرداری توافق‌نامه ۱۳ هزار میلیارد دلاری منعقد کردیم. عرض و طول دولت بسیار بیشتر از این حرف‌ها است.
کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری گفت: اگر از موقعیت‌های خود استفاده کنیم آنها محتاج ما هستند، لذا می‌توانیم بازی جدیدی در عرصه بین‌المللی ایجاد کنیم.
نقد ما در برجام اوج انصاف است
زاکانی در پاسخ به سوال سجادپور مبنی بر اینکه رابطه تفکر شما با دیپلماسی عملی چیست، تصریح کرد: نگاه ما جناحی نیست. نگاه‌مان منافع ملی است. معتقدیم در برجام منافع ملی رعایت نشد. برجام اراده نظام نبود. اراده نظام انجام مذاکره بود. نگاه ما به وزارت‌خارجه، ارتقای آن است. موضوع ما اصل خود انتقادی است. نقد ما در برجام اوج انصاف است.
وی ادامه داد: شهید امیرعبداللهیان این را نقد کرد اما نقد کامل نشد چون فرصتی نبود. شهید امیرعبداللهیان افتخار وزرای خارجه ماست. در این مسیر حرکت کرد اما به انتها نرسید و شهید شد.
زاکانی افزود: کمیسیون بررسی برجام را اداره می‌کردم. برجام حاصل فرد نیست، اما حاصل یک تفکر بود. اساساً در حوزه کارشناسی و بین‌الملل کار فوق‌العاده لنگ می‌زد و ما را تحت فشار قرار می‌دادند. بنده به عنوان رئیس کمیسیون برجام از ماحصل برجام محروم بودم.
وی تصریح کرد: نمی‌توان به دشمن اعتماد کرد و در پیش‌نویس آنها حرکت کرد. بنده احترام کامل به آن عزیزان قائلم و اگر بخواهم خوش‌بینانه بگویم این است که همچون یک کشتی‌گیر زورشان نرسید. نقد جدی به عزیزان دارم و معتقدم وزارت خارجه باید خود را در چند سطح بالا بکشد.
حصار تبلیغی که دور ایران کشیده شده باید شکسته شود
در ادامه زاکانی در پاسخ به سوال دیگر ایزدی مبنی بر اینکه آیا از وضعیت فعلی دستگاه دیپلماسی راضی هستید؟ بیان کرد: من راضی نیستم. دیپلماسی عمومی قوی‌تر می‌تواند عمل کند. حصار تبلیغی که دور ایران کشیده شده باید شکسته شود. ابزار شکست این حصار، نخبگان جهان، ایرانیان خارج از کشور و دستگاه دیپلماسی ما در سراسر جهان است.
وی عنوان کرد: وزارت خارجه باید مسئولیت این را بپذیرد که مسئولیت پیام‌رسانی را به نقاط مختلف جهان دارد. در نهادسازی‌های موازی که شکل می‌گیرد نیازمند هم افزایی هستیم.
کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری افزود: ما باید یک مجموعه هماهنگی را داشته باشیم که در آن بتوانیم از بازیگران نهادی و بخش خصوصی و نخبگان به بهترین نحو استفاده کنیم. امروز در دنیا بسترهای ارتباطات فراهم است، لذا می‌توانیم به بهترین نحو ارتباطات خودمان را برقرار کنیم.
نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری گفت: نقد کردن توانمندی‌های میدان در یک دیپلماسی فعال و اثرگذار برای ما پشتوانه‌های اساسی ایجاد می‌کند.
وی با اشاره به اینکه حتی با آمریکا می‌توانیم ارتباط برقرار کنیم به شرطی که گذشته را جبران کند، بیان داشت: پیوستگی ما با مقاومت و عدم سقوط سوریه گام اول بود اما حضور اقتصادی ما در سوریه رخ نداد و عملاً ترکیه که متعرض سوریه شده است حضور جدی‌تری دارد.
خیلی حرف‌ها را نزدیم تا متهم به بی انصافی نشویم
در ادامه زاکانی در پاسخ به سوال متقی افزود: در مجلس مناسبات متفاوت است. حلقه سه‌نفره روحانی، لاریجانی و ظریف شکل گرفته بود. آنقدر حلقه تنگ بود که ولایتی هم اعتراض کرد. به هیچکس اجازه ورود نمی‌دادند. قرار بود ۵نفره موضوع پیگیری شود. آقای شمخانی هم حتی از موضوع خبر نداشتند. ما خیلی حرف‌ها را نزدیم تا متهم به بی انصافی نشویم.
وی گفت: سند برجام سند معیوب و ناقصی است. یک عده‌ای می‌گفتند اراده نظام است. از شخص مقام معظم رهبری پرسیدم. گفتند شما چه کار به اراده ما دارید و بروید وظیفه خود را انجام دهید. همان شب یک طرح دوفوریتی نوشتم. فردای آن روز یک طرح دوفوریتی ارائه دادیم. آقای لاریجانی بنده را صدا کرد، اعلام کردم اینجا جایی نیست که منافع ملی به بازی گرفته شود. ۶۰ روز تمام کار کارشناسی کردیم و از همه موافقین و مخالفین دعوت کردیم. آن روز در صحن مجلس اصرار می‌کردیم این کار را انجام ندهید، اما رعایت نکردند. واقعیت‌های تلخی در پس شرایط کشور وجود دارد و آن این است که برخی برای خود این حق را قائلند که جای نظام و مردم تصمیم بگیرند.
محدودیتی در ارتباط با همسایگان نداریم
وی افزود: در برجام حتی آمانو را دعوت کردیم و در دو نوبت آمانو حرف‌های دیگری زد. مترجم او گفت حرف‌ها بی‌ربط است و آمانو گفت حواسم پرت شد. بنابراین ما منطق جهان و منافع ملی خود را بیان کردیم. بنابراین معتقدم سیاست خارجی ما مبتنی بر جنبه ایده‌محوری برای تعریف یک نقش جدید می‌تواند شرایط جدیدی را ایجاد کند.
وی با بیان اینکه عناصر سیاست خارجی ما مبتنی بر ایده‌محوری و فعالیت در سطوح ۵ گانه است، گفت: اولویت اول، ارتباط همسایگی، عمق‌بخشی محور مقاومت و ایجاد پیوستگی فرهنگی با ملت‌ها است و ما محدودیتی در ارتباط با همسایگان نداریم.
نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری بیان کرد: می‌توانیم منطقه را از حضور بیگانگان عاری کنیم و ایران می‌تواند محور نقش‌آفرین در حوزه یمن، عراق، سوریه، لبنان و منطقه غرب آسیا و قفقاز باشد.
زاکانی با اشاره به اینکه اولویت ما تعریف چهره جدید از ایران با دیپلماسی عمومی، گردشگری، به‌ویژه بهره‌گیری از ایرانیان خارج از کشور است، اولویت دیگر را هم نقد کردن عمق و نفوذ استراتژیک و اثرگذار با تقویت دیپلماسی فرهنگی و اقتصادی برشمرد.
وی با اشاره به اینکه امروز از طریق پالایشگاه‌های فرا سرزمینی تحریم را به سخره گرفته‌ایم، یادآورشد: تحریم را باید از خنثی کردن آن شروع کرد و با توانمندی داخلی آن را به سخره گرفت.
انزوا، با کشورمان ایران سازگاری ندارد
در ادامه این گفت‌وگو دهقانی فیروزآبادی، یکی از مشاوران زاکانی گفت: دیپلماسی تعریف‌های مختلفی دارد. دیپلماسی به معنای هنر و فن اعمال مسالمت‌آمیز قدرت در روابط بین‌الملل است. دیپلماسی خود یک عنصر قدرت و قدرت‌افزا است.
وی تصریح کرد: دیپلماسی جایگاه بسیار مهمی دارد و سیاست خارجی به حیات کشورها ربط دارد.
دهقانی عنوان کرد: سیاست خارجه موفق و کارآمد در دولت چهاردهم چند ویژگی دارد که از آن جمله می‌توان به سیاست خارجی کنشگری به معنای کارگردانی نظام منطقه‌ای اشاره کرد. کنشگر به معنای استفاده بهینه از فرصت‌ها و تبدیل تهدیدها به فرصت است.
وی گفت: موضوع دیگر سیاست خارجی یکپارچه است که در ادبیات روابط بین‌الملل علی‌رغم همه اختلافات، کشورها با یک زبان و یک دست عمل می‌کند و نیاز به یک وحدت درونی دارد. من بارها گفتم بیش از ۵۰ درصد سیاست خارجی، سیاست اجتماع‌سازی داخلی است.
دهقانی تصریح کرد: اجماع شناختی به این معناست ما در شناخت موقعیت ایران و نظام بین‌الملل باید به یک وحدت نظر برسیم. تعامل فعال و مؤثر نیز مهم است. انزوا با کشورمان ایران سازگاری ندارد و به یک تعامل مؤثر نیاز داریم که مبتنی بر اصول عزت و حکمت باشد. شناسایی موجودیت منافع ملی ایران بسیار مهم است. مذاکره نتیجه بخش فعال نیز مهم است. یعنی موضوع مذاکرات، زمان، محل، سطح و نوع مذاکرات را ما تعیین کنیم و نتیجه بخش باشد.
نکات منفی که در گذشته وجود داشت را انجام نخواهیم داد
در ادامه این برنامه غلامزاده کارشناس بین‌الملل گفت: چون صحبت از عملی شدن اقدامات شد، نمونه اقداماتی که آقای زاکانی در شهرداری تهران انجام دادند، مشت نمونه خروار باشد. در حوزه دیپلماسی شهری تهران در ۳ سال اخیر اتفاقات خوبی رقم خورده است. برای اولین بار بحث دیپلماسی شهروندی، دیپلماسی اقتصادی در حوزه شهری شکل گرفته است. بحث ارتقای تهران به معنای پایتخت جمهوری اسلامی ایران به نوعی نمایندگی یک کل جمهوری اسلامی را برعهده دارد شکل گرفته است.
وی ادامه داد: در سازمان مترو پلیس که سازمان کلان‌شهرهای جهان است، شهر تهران به عنوان نایب رئیس سازمان انتخاب می‌شود، یکی از دستاوردهای این دوره است. این بحث منزلت و اعتماد و باوری است که دنبال شده است. رهبر انقلاب فرمودند تک تک کرسی‌های ما در محافل مختلف مهم است لذا چنین رویکردی همواره وجود داشته است و صرفاً اینگونه نبود که در محفلی دعوت شویم و بنشینیم.
زاکانی در پایان تصریح کرد: سیاست خارجی ما ایده‌محور و منزلت‌طلبانه است. نکات منفی که در گذشته وجود داشت را انجام نخواهیم داد. به دشمن خوشبین نیستیم. به دوستان خود از هر طیف و جناحی خوشبین و علاقمندیم و ان‌شاءالله از همه طیف‌ها استفاده می‌کنیم.