به گزارش خبرنگار مهر، سعید جلیلی، نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری به همراه وحید عزیزی، معاون تعالی مدیریت و شبکه سازمان ملی بهره‌وری و مجید کریمی، دبیر کارگروه اقتصاد دولت سایه و مدیرکل مرکز تسهیل تأمین مالی تولید، امشب در برنامه «میزگرد اقتصادی» حضور یافت و به پرسش‌های حجت‌الاسلام محمدحسین حسین‌زاده بحرینی، یحیی آل‌اسحاق و داوود دانش‌جعفری، سه کارشناس حوزه اقتصادی پاسخ گفت.
وی در ابتدا ضمن تشریح برنامه‌های اقتصادی خود برای دولت چهاردهم، گفت: مردم می‌خواهند بدانند کاندیداهای انتخاباتی چه برنامه‌هایی دارند و چگونه آنها را اجرا می‌کنند و معمولاً این برنامه‌ها در قالب شعار مطرح می‌شود. به نظر من شعار باید عصاره برنامه‌ای باشد که برای کشور در نظر می‌گیریم. در برنامه‌های روزهای گذشته در تلویزیون مطالعات برنامه خود را بر اساس مطالعات ۱۱ ساله و کتاب‌های زیادی که در اقتصاد ایران خوانده‌ام، ارائه کردم.
رئیس جمهور باید بداند چه موضوعاتی مهم است و حل آنها در اولویت است
وی ادامه داد: سوال این روزهای مردم این است که مشکلات اقتصادی شناخته شده است و راه حل‌های آنها نیز مشخص هستند، اما چرا تاکنون اجرا برطرف نشده است. رئیس جمهور باید بداند چه موضوعاتی مهم است و حل آنها در اولویت است. من چهار موضوع را در اولویت قرار دادم و معتقدم رئیس جمهور باید این‌ها را در رأس کارها قرار دهد.
نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ادامه داد: وقتی شعار من این است که یک جهان فرصت پیش روی ماست، معتقدم اگر بعضی از کشورها برخی از ظرفیت‌ها را دارند، خداوند همه ظرفیت‌ها را به ما اعطا کرده و از همه آنها مهم‌تر، نیروی انسانی است که در اختیار داریم. با برنامه باید یک ایران جهش را محقق کنیم. رئیس جمهور باید به طور کامل به برنامه خود اشراف داشته باشد و این چیزی نیست که به صورت سفارشی بگوییم کسی آن را بنویسد. شروع کار دولت چهاردهم همزمان است با آغاز کار برنامه هفتم توسعه و این هم یک فرصت است.
جلیلی با اشاره به اینکه دولت باید نقش آفرینی لازم را برای ایفای نقش آفرینی مردم داشته باشد بیان کرد: در اقتصاد باید توجه کنیم که منابع و مصارف در توازن قرار گیرند. به طور مثال قیمت نفت در دوره‌های مختلف متفاوت بوده است. لازم است که در کنار توسعه اقتصادی معیشت مردم مورد توجه باشد.
باید ساز و کاری برای حاکمیت ریال داشته باشیم که بتوانیم ارزش پول ملی را حفظ کنیم
وی در پاسخ به پرسشی که از سوی محمدحسین حسین‌زاده بحرینی راجع به کاهش ارزش پول ملی و از غیرقابل پیش‌بینی بودن بازار ارز موضوعاتی را مطرح کرد و پرسید آیا شما ارز مرکز مبادله و ارز نیمایی را حفظ می‌کنید یا خیر؟ گفت: باید ساز و کاری برای حاکمیت ریال داشته باشیم که بتوانیم ارزش پول ملی را حفظ کنیم. این یک بحث جدی است، این موضوع شرط انضباط مالی نیز محسوب می‌شود. حکمرانی ریال در داخل کشور اقتضائات خاص خود را دارد؛ تکمیل و اتصال سامانه‌ها از جمله آن است که شفافیت اقتصاد را در تراکنش‌های بانکی رقم می‌زند.
نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، ادامه داد: زیرساخت‌ها و سامانه‌های ایجاد شده باید به هم متصل شوند و کاربردی باشند. ناترازی بودجه نیز یکی از مواردی است که به ارزش پول ملی فشار وارد می‌کند و به آن آسیب می‌زند. همچنین موجب رشد غیرموجه نقدینگی می‌شود. یکی از برنامه‌های مهم دولت من، ارزآوری است. زمانی که به شهید رئیسی برای موفقیتش در انتخابات تبریک می‌گفتم به این موضوع اشاره کردم. من شیوه‌های فعلی ارزآوری در کشور را کافی نمی‌دانم.
می‌توانیم با داشتن برنامه به دانشگاه‌ها مأموریت ارزآوری دهیم
جلیلی به ظرفیت دانشگاه‌ها اشاره کرد و گفت: دانشگاه استنفورد دهمین هلدینگ اقتصادی جهان شده است، ما هم می‌توانیم با داشتن برنامه به دانشگاه‌ها مأموریت ارزآوری دهیم و از ظرفیت آنها استفاده کنیم. دولت بر اقتصاد نقش تنظیم‌گری نیز دارد. برخی از معاملات مجاز که هم اکنون در حال انجام در بسترهای غیر رسمی صورت می‌گیرد و لازم است بستری فراهم شود که آنها به صورت رسمی انجام شود.
وی در مورد تعیین قیمت ارز گفت: هم‌اکنون معاملات رسمی در بازارهای غیر رسمی اتفاق می‌افتد و برای آنها هیچ تنبیهی در نظر گرفته نشده است، به نظر من این از اختیارات دولت است و می‌تواند این موارد را در هفته اول کاری خود نیز ابلاغ کند. اگر حاکمیت ریال نباشد و معاملات رسمی نیز در فضای غیر رسمی صورت گیرد چگونه می‌توان کشف قیمت کرد؟
نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری عنوان کرد: در حال حاضر بودجه ارزی روشن و شفافی وجود ندارد. فاصله میان تخصیص تا تأمین وجود دارد. معتقدم باید این مباحث را ساماندهی کرد.
دولت سایه یک گفتمان است و یک تشکیلات نیست
جلیلی در ادامه به پرسش‌های داوود دانش جعفری دیگر کارشناس اقتصادی حاضر در برنامه، که استراتژی‌های اقتصادی دولت او را جویا شد، گفت: در مورد دولت سایه هم که اشاره فرمودید، گفتم که این یک گفتمان است و یک تشکیلات نیست. اینکه هر کسی که توانی دارد باید دولت را در سایه دنبال کند و اگر کاری خطا است، آن را تصحیح کند. باور من این است که هر دانشگاه باید یک دولتی در سایه باشد.
وی افزود: معتقدم هر دولتی که منتخب مردم باشد باید تقویت شود و لازم است از کارهای خوب آن دولت پشتیبانی کنیم و اگر به خطا می‌رود و یا در بخشی نقص دارد، لازم است آن را جبران کنیم، این مسئله ارتباطی به این ندارد که دولتی که روی کار آمده رقیب ما بوده و یا خیر، به طور مثال به آقای روحانی می‌گفتیم با آنچه شما می‌گوئید تحریم‌ها برداشته نمی‌شود. ویژگی دولت شهید رئیسی این بود که از آنچه ما می‌گفتیم استقبال می‌کرد. آقای رئیسی ظرف دو سه روز دستور می‌داد که دستگاه‌ها نکاتی را که ارائه می‌کردیم برای رفع مشکلات، اجرایی کنند. این موضوع نشاط اجتماعی به وجود می‌آورد.
نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری افزود: این‌طور نبوده که در دولت سایه حق جلسه پرداخت شود همه خودشان با اشتیاق می‌آمدند، این جلسات یک الگو بوده بدون آنکه در آنها یک ریال هزینه شود.
مشکلاتی از اقتصاد ما که در سال ۴۱ مکتوب شده بوده همچنان پابرجاست و باید این مسائل حل شود
نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری با طرح این موضوع که ۶ برنامه توسعه پیش از انقلاب اسلامی و شش برنامه توسعه پس از پیروزی انقلاب اسلامی را مطالعه کرده است، گفت: ما این مطالعات را داشتیم که به قول شما مجدد چرخ را از ابتدا اختراع نکنیم، مشکلاتی از اقتصاد ما که در سال ۴۱ مکتوب شده بوده همچنان پابرجاست و باید این مسائل حل شود.
جلیلی به گزارشی پیرامون بازه ۴۰ ساله کنگره آمریکا از اقتصاد چین اشاره کرد و گفت: چین ظرف ۴۰ سال اقتصاد خود را به شکل چشم‌گیری ارتقا داد. معتقدم رئیس جمهور نباید دچار روزمرگی شود، باید به موقع تصمیم بگیرد و دچار تردید و تزلزل نشود.
وی در رابطه با تحریم‌های اعمالی از سوی آمریکا و احتمال هدف‌گذاری کاهش سهم ایران از بازار نفت که مورد اشاره دانش جعفری بود، مطرح کرد: خوب است که واقعیت و این میدان را بشناسیم، می‌دانید که عرصه مهم است و در سیاست خارجی نقاط افتراق، ایجاد تقابل می‌کند. بحث ما این است که ما در دنیایی که ۲۰۰ کشور وجود دارد، با بسیاری از آنها نقاط اشتراک داریم. نباید تجربه را تکرار کرد. همانطور که رقیب ما در سال ۹۲ توافق را انجام داد و به اذعان آژانس، ایران به همه تعهدات خود عمل کرد اما طرف مقابل، همه توافق‌ها را نقض کرد. بایدن رئیس جمهور جدید که آمد همه آن سیاست‌ها را دنبال کرد.
هدر رفت منابع، خود فساد است
نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در مورد موضوع فساد و تعریف خودش در این رابطه گفت: هدر رفت منابع خود فساد است، نفت ما که یکی از منابع اصلی کشور ما است، بین ۲ تا ۴ درصد هدر رفت دارد. جلوگیری از آن ۵ تا ۶ میلیارد دلار و تا ۸ میلیارد دلار برای کشور فایده خواهد داشت، در همین رابطه فساد در حال وقوع است.
حتی در بافت یک قالی باید نقشه داشته باشیم
جلیلی در ادامه به پرسش یحیی آل اسحاق که از چگونگی به فعل رساندن برنامه‌های او در اقتصاد و اینکه آیا تیم اجرایی دارد یا اینکه فقط نظریه‌پردازان را در گروه خود قرار داده؟ پاسخ گفت: شما در صحبت‌های خود به تهدیدها و فرصت‌ها اشاره کردید. یک نگرش نادرستی در کشور وجود دارد که اگر ما بخواهیم فقط ضعف‌ها را ببینیم، نقاط ضعف با ضعف برطرف نمی‌شود. به صحبت شهید سلیمانی استناد می‌کنم که تهدیدها را به فرصت تبدیل می‌کرد و ما نیز تهدیدها و ضعف‌ها را دیده‌ایم. شناخت فرصت‌ها و اشراف به آنها و داشتن برنامه می‌تواند تهدیدها را به حداقل برساند.
وی افزود: حتی در بافت یک قالی باید نقشه داشته باشیم، برنامه توسعه هم باید دقیق مشخص باشد که قرار است از چه نقطه‌ای به نقطه دیگر برسیم. می‌پرسید که چگونه می‌خواهیم برنامه‌ها را اجرا کنیم و در اقتصاد موفق باشیم و هماهنگ عمل کنیم، قبول دارم که رئیس جمهور باید به کاری که می‌کند و تیمی که دارد اشراف داشته باشد. هر کسی در دولت برای خودش جزیره جدایی نباشد. همه در دولت باید هماهنگ و هم‌افزا باشند این‌طور نباشد که کسی بگوید او مسئول کار است و من مسئول صنعت هستم به من ربطی ندارد.
نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در همین رابطه بیان کرد: ۶۴ شورای اقتصادی تصمیم می‌گیرند و باید این‌ها با هم هماهنگ و هم‌افزا باشند. رئیس جمهور باید هماهنگی‌ها را ایجاد کند. سه شب گذشته در اراک به هپکو رفتم و حالا صحبت من در مورد درست یا غلط بودن واگذاری آن نیست، ۱۸۰۰ ماشین راهسازی توسط هپکو ساخته می‌شد و این میزان تولید به صفر رسیده چرا که کسی که این کارخانه به آن واگذار شده اهلیت نداشته است. هیئت مدیره‌هایی که بر اساس روابط سیاسی شکل می‌گیرند، اثربخشی عملکرد آنها مورد توجه قرار نگرفته است و سه چهارم بودجه کشور در این قسمت‌ها است.
باید علاوه بر سرمایه، به فناوری و مدیریت امور توجه کنیم
جلیلی در رابطه با حسابرسی سیاست‌ها در دولت خودش در صورت موفقیت در انتخابات عنوان کرد: وقتی می‌خواهیم یک هدف محقق شود باید به نقش مؤلفه‌های مختلف در تحقق آن توجه کنیم. رهبری در سیاست‌های برنامه ابلاغ فرمودند که علاوه بر سرمایه، به فناوری و مدیریت امور توجه کنیم، همچنین نیروی انسانی متخصص یک فرصت خوب برای توسعه است. توجه داشته باشیم که با فناوری می‌توان رشد کرد، برخی از فناوری‌ها به گونه‌ای است که اگر در ۴ سال به آن توجه نکنیم کشور ۴۰ سال عقب می‌ماند و راه ما بسته می‌شود و اگر به آن توجه کنیم قدرت پیدا خواهیم کرد.
وی افزود: مدیریت یک موضوع مهم است و ما برنامه‌ای برای تربیت بسیاری از مدیران از جمله مدیران بانکی نداشتیم و آنها در یک حلقه مدام از یک بانک به بانک دیگر رفته‌اند. وظیفه ما این است که کارهایی را انجام بدهیم که ۱۰ سال دیگر جواب دهد. همانطور که دیگران کاشتند و ما خوردیم، ما نیز باید بکاریم و دیگران بخورند. موضوع برنامه‌ها این است که باید به مصلحت کشور انجام شود و مسئله فردی نیست که حتماً یک اتفاقی در یک دولت ۴ ساله رخ دهد.
در حوزه نفت و گاز باید تا می‌توانیم زنجیره تولید را ارتقا دهیم
نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری به آمادگی بسیاری از کشورهای دنیا برای سرمایه‌گذاری پرداخت و گفت: باید به منابع داخلی نیز توجه داشته باشیم. اگر برنامه برای جذب سرمایه‌های خرد داخل کشور داشته باشیم و مردم به دولت اعتماد داشته باشند، می‌توان به درستی از این ظرفیت‌ها استفاده کرد. در حوزه نفت و گاز باید تا می‌توانیم زنجیره تولید را ارتقا دهیم که به ارزآوری کشور کمک شود و وقتی نفت را به فراوری تبدیل کنیم با چند برابر قیمت محصولات را خواهیم فروخت. و من به ساخت پتروپالایشگاه تاکید دارم.
یک بانک با اضافه برداشتش، بیش از ۶ درصد تورم ایجاد کرد
جلیلی در رابطه با استقلال بانک مرکزی و رابطه خودش با قانون جدید بانک مرکزی که سوال حسین‌زاده بحرینی کارشناس اقتصادی برنامه بود، گفت: اقتدار بانک مرکزی در چهارچوب وظایفی که دارد مهم است. من فکر می‌کنم رئیس جمهور در مواجهه با قانون جدید بانک مرکزی باید نظارت داشته باشد که بانک مرکزی وظایف تعریف شده در قانون جدید را به خوبی انجام دهد.
وی ادامه داد: شاهد این هستیم که بانک‌ها در موارد مختلف تخلفاتی دارند، از جمله خلق پول بی‌رویه و یا اضافه برداشت. طبق یک گزارش رسمی، یک بانک با اضافه برداشتش بیش از ۶ درصد تورم ایجاد کرد.
وی افزود: عملکرد بانک‌ها این است که ابتدا به بنگاه‌های خود تسهیلات می‌دهند. در حالی که لازم است بانک‌ها به صورت تخصصی فعالیت کنند. اقدامات بانک‌ها در مقابل خلق پول باید در راستای منافع کشور صورت گیرد. به نظرم رئیس جمهور باید بر عملکرد بانک مرکزی نظارت کند.
یکی از عوامل کسری بودجه، خلق پول است که توسط دولت‌ها اتفاق می‌افتد
نامزد انتخابات ریاست جمهوری در پاسخ به پرسش دیگری از سوی دانش جعفری در مورد اینکه آیا شما اگر رئیس جمهور شوید به بانک مرکزی دستور می‌دهید که پول چاپ کند یا خیر گفت: کسری بودجه از کجا شکل می‌گیرد؟ یکی از عوامل، خلق پول است که توسط دولت‌ها اتفاق می‌افتد. فقط در یک مورد خاص می‌توان با اجازه این کار انجام داد نه آنکه برای جبران ضعف‌ها به آن متوسل شد.
جلیلی همچنین به مشکلات پیش آمده در هپکو که حتی در دوران جنگ نیز تولیدات بالایی داشت پرداخت و افزود: آنها هم اکنون نیز از موضوع واردات گله داشتند اما تولید آنها از ۱۸۰۰ دستگاه به ۴ دستگاه رسیده بود. حالا تولید آنها به ۱۶۰۰ دستگاه رسیده و می‌گویند می‌توانند بیش از این نیز دستگاه تولید کنند.
بازارهای صادراتی، فرجام تولید را شکل می‌دهند و باید آنها را توسعه دهیم
نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در مورد الزامات و اولویت‌های خود در بازرگانی داخلی و خارجی در دولت خود که پرسش آل اسحاق بود، گفت: در سال‌های گذشته ۱۷ محور را در گفتگو با اصناف مختلف بررسی کردم، آنها می‌گفتند دولت تصمیم‌هایی را می‌گیرد بدون مشورت با کسانی که موضوع آن تصمیم هستند. مشورت‌هایی هم که صورت می‌گیرد پسینی است نه پیشینی و این چرخه باطل را شکل می‌دهد. باید توجه کنیم که بازارهای صادراتی، فرجام تولید را شکل می‌دهند و باید آنها را توسعه دهیم.
جلیلی به ۱۳۵ میلیارد دلار بازار صنایع پایین دستی پتروشیمی در کشورهای همسایه اشاره کرد و افزود: دولت باید در کنار تولید کنندگان و بازرگانان باشد و در سفرهای خارجی آنها را همراه خود ببرد.
وی در پایان با اشاره به حادثه در معدن شازند و کشته شدن چند کارگر به خانواده آنها تسلیت گفت و بیان کرد: برنامه عملیاتی من با دولت نقش آفرین و مشارکت دادن همه مردم محقق می‌شود. برای هر ایرانی متناسب با استعداد خودش زمینه نقش آفرینی را فراهم می‌کنیم. نقش رئیس جمهور بسیار مهم است و باید به موقع تصمیم بگیرد و صحیح عمل کند.