خبرگزاری مهر، گروه استانها - میلاد امینی موحد*: تبلیغ و دعوت، ارشاد و هدایت مردم به ارزش‌های الهی از اصول رسالت پیامبران الهی بوده و خط اصلی برنامه آنان را تشکیل می‌داده است. حضرات نوح (علیه‌السلام)، هود (علیه‌السلام)، صالح (علیه‌السلام)، لوط (علیه‌السلام) و… خود را مبلغ و پیام‌رسان پروردگار و اندرزگویی امین خوانده‌اند.
«الذین یبلغون رسالات الله و یخشونه و لا یخشون احدا الا الله…» در شأن پیامبران الهی و مبلغان صادق است. قرآن این سیره را سنت پیامبران معرفی می‌کند و با تعبیر: «سنة الله فی الذین خلوا… بیان می‌کند که روش پیامبر (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) نیز همین است.
افزون بر این، قرآن کریم، دعوت الی الله را بهترین گفتار و داعیان الی الله را برترین امت و فلاح و رستگاری جامعه اسلامی را مرهون تلاش داعیان الی الله و دعوت به خیر دانسته است و از هدایت انسان‌ها، به حیات بخشیدن و از گمراه کردن آنها به میراندن تعبیر کرده است.
و در همین راستا است که پیامبر اکرم (ص) هدایت انسانی را برتر «از آنچه خورشید بر آن طلوع و غروب می‌کند» دانسته است و حضرت علی (علیه‌السلام) در تجلیل از مبلغان به دیدار آنان اظهار اشتیاق می‌کند و در مقایسه دعوت و ارشاد مردم با سایر ارزش‌ها آنها را چون دریای پهناور در برابر آب دهان می‌داند.
امام صادق (علیه‌السلام) وجود مبلغان راستین را مایه احیای دین و آثار امامت و نبود آنان را سبب نابودی دین دانسته است. آیات و روایات در این حوزه بسیار است و آنچه آورده شده نمونه‌ای اندک از آیات و روایاتی است که در قرآن و کتب روایی ما آورده شده است.
کدام شیوه تبلیغ دین نافع تر است؟
اساساً اثرگذارترین شیوه تبلیغی با استناد به آیات و روایات تبلیغ عملی است؛ تبلیغ با کردار و رفتار. به همین دلیل خدای متعال، مؤمنانی را که گفتارشان مطابق رفتارشان نیست به‌شدت سرزنش می‌کند و در بیانی عتاب‌آلود به آنها نهیب می‌زند: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ ما لا تَفْعَلُونَ؛ کَبُرَ مَقْتاً عِنْدَ اللَّهِ أَنْ تَقُولُوا ما لا تَفْعَلُونَ».
سیاق آیات و روایات بیانگر آن است که در حوزه تبلیغ و اصلاح جامعه، اصالت با رفتار است نه گفتار. گفتاری که استناد عملی و رفتاری نداشته باشد، نه تنها بی ارزش است که غضب شدید الهی را نیز به دنبال دارد زیرا اثر معکوس بر جا می‌گذارد. شاید کمترین پیامد رفتار موعظه‌گران بی‌عمل، آموزش نفاق گفتاری و رفتاری در جامعه باشد. چنین افرادی می‌توانند این سم مهلک را در حیات اجتماعی بگسترانند که می‌توان ذهنیت و زبانی اخلاقی داشت و از آن بهره‌های اجتماعی برد؛ اما عمل و رفتاری متناسب با آن زبان اخلاقی نداشت! ایجاد شکافی عمیق میان زبان و عمل اخلاقی از کمترین پیامدهای چنین افرادی است.
دعوت با رفتار را می‌توان سبک زندگی خود اهل بیت (ع) در تبلیغ دین دانست. آنان پیش از آنکه دستور به انجام کاری دهند، خود در عمل به آن پیشگام می‌شدند و جلودار بقیه مردم در عمل به دستورات دین بودند.
امام علی (ع) در این باره به صراحت می‌فرماید: (ای مردم، به خدا من شما را به طاعتی برنمی‌انگیزم، جز آنکه خود پیش از شما به گزاردن آن برمی‌خیزم و شما را از معصیتی باز نمی‌دارم جز آنکه خود پیش از شما آن را فرو می‌گذارم.)
چرا تبلیغ عملی موفق تر است؟
ارائه نمودِ گزاره‌های دینی به جای صرفاً معرفی نماد آنها و ترسیم الگویی محدّد و ملموس از دستورات دینی شانس نفوذ به قلب‌ها را صدچندان می‌کند.
اساساً یکی از مهم‌ترین دلایل کارآمدی کارنامه تبلیغی پیامبران و اولیای الهی همین مسئله بوده است. آنها بیش از آنکه بگویند و پیش از آنکه دیگران را نصیحت و موعظه کنند، خودشان عمل می‌کردند. همین نوع سبک رفتاری بود که موجب می‌شد رفتار و سخنان آنان تا اعماق وجود مخاطبان نفوذ کند و ذهن‌ها و قلب‌ها را به تسخیر خود درآورد.
مردم بیش از آنکه از گفته‌ها و نوشته‌ها تأثیر بگیرند، از کرده‌ها و رفتارها متأثر می‌شوند. و این همان اکسیری است که اهل بیت عصمت و طهارت بارها به آن اشاره داشته‌اند.
نهادهای تبلیغی؛ نقطه مرکزی حملات دشمن
گسترده شدن ارتباطات، می‌توانست موجبات رشد معنوی انسان را در پی داشته باشد، اما وجود انگیزه‌های ناسالم رسانه‌ای و تبلیغاتی و سو استفاده از فناوری‌های نوین این فرصت را به تهدیدی خطرناک تبدیل کرده است.
امروزه بزرگترین کمپانی‌های فیلم سازی، بنگاه‌های خبری و خبرگزاری‌های جهانی به آمریکا و رژیم صهیونیستی وابسته هستند. نقطه کانونی قدرت رسانه غرب تمرکز بر تخریب و مقابله با نهادهای تبلیغی دین است. نهادهای تبلیغی دین هستند که هژمونی قدرت‌های جبهه باطل را به چالش کشیده و فطرت پاک انسان‌ها را بیدار کرده‌اند.
شاید بتوان اعتراف کرد تنها تصمیم درستی که می‌شد در جبهه دشمن برای مقابله با جبهه حق گرفت همین تخریب و تهمت پراکنی است که سردمداران غرب آن را سیاستی راهبردی برای خود رسانه‌های وابسته به خود قرار دادند.
تندیس مبلغ نمونه دین
رهبر معظم انقلاب اسلامی در دوران حیات دنیوی رئیس جمهور فقید مکرراً با عظیم‌ترین تجلیل‌ها و تعابیر از شخصیت و روش و منش و دولت انقلابیِ رئیسی سخن گفته‌اند. پس از شهادت نیز با تعابیر متعالی‌تری از وی تجلیل و تقدیر کردند.
برخی تعابیری که رهبر معظم انقلاب اسلامی به فاصله بسیار کوتاهی پس از شهادت آیت‌الله رئیسی در مورد سید شهیدان خدمت عنوان کرده‌اند عبارتند از: عالم مجاهد، رئیس‌جمهور مردمی و با کفایت و پرتلاش، خادم‌الرضا (علیه‌السلام)، خدمتگزار صمیمی و مخلص و باارزش، شخصیت برجسته، برادر بسیار خوب و مسئولی کارآمد و با کفایت و صمیمی و جدی، رئیس‌جمهور جامع‌الاطراف، مظهرِ شعارهای انقلاب اسلامی، یکی از بهترینها زیر این آسمان، به معنای واقعی کلمه خستگی‌ناپذیر و…
سید ابراهیم رئیسی، سیدی از جنس اخلاص و ولایت و شهادت و مقاومت و خدمت و عدالت بود و این جنبه‌ها، بیشتر از همه در اقیانوس بیکرانِ اظهارنظرهای ایرانیان و جهانیان در مورد فضائل و برکاتِ زندگی و عملکرد این مجاهد و عالم بزرگ و ملکوتی موج می‌زد.
شهید رئیسی گفتمانی جدید از تبلیغ در سطح کلان نظام به اجرا گذاشته که ریشه در خدمت به متن مردم داشت. خدمت به مردم وقتی از نهاد تبلیغ برخاسته باشد ناخودآگاه تأثیر بر جامعه مخاطب می‌گذارد و این نکته، کلید معمای ماندگاری شهید جمهور در دلهاست.
گزاف نیست اگر بگوییم شهید سید ابراهیم رئیسی که مشرف به لباس روحانیت بود، نجابت و رسالت این قشر از جامعه که مورد هجوم شدیدترین حملات رسانه‌ای غرب بود را با سیره‌ای متفاوت از خدمت به مردم و توجه به امور معنوی، جانی دوباره بخشید.
شهادت شهید جمهور حتی در میدان جهاد نظامی که مقدس‌ترین مکان برای وصول الی الله است آنقدر دلنشین نبود که شهادتش در مسیر خدمت به مردم در ذهن‌ها ترسیم کرد.
* مدیر مرکز رسانه تبلیغات اسلامی استان خوزستان