به گزارش خبرگزاری مهر، محمد کاظمی فرد رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه درباره اقدامات تحولی و هوشمندسازی دستگاه قضا، اظهار کرد: استفاده از فناوری‌های نوین یکی از تأکیدات مقام معظم رهبری بوده است و یکی از محورهای اساسی تحول در دستگاه قضائی بر اساس سند تحول قضائی و نسخه روز آمد شده آن بوده و ۴۰ درصد تکالیفی که در این سند طراحی شده بر اساس فناوری و فناوری‌های نوین است و نشان دهنده این است که محور تحولات در دستگاه قضا بر اساس فناوری اطلاعات و فناوری‌های نوین است.
وی ادامه داد: یکی از تأکیدات مقام معظم رهبری و یکی از کارکردهای فناوری نوین دستیابی آسان مردم به خدمات قضائی است در گذشته مردم برای استفاده از خدمات قضائی باید به صورت فیزیکی به مراجع قضائی مراجعه می‌کردند پس از آن دفاتر خدمات ایجاد شد و امروزه خدمات ما به صورت ۲۴ ساعته و در پهنه جغرافیایی تمام دنیا باید ارائه شود چرا که ایرانیان خارج از کشور نیازمند خدمات الکترونیک قضائی هستند که در دوران تحول این امکان با استفاده از پیام رسان های داخلی ایجاد شد برای ایرانیان داخل کشور پنجره خدمات الکترونیک قضائی کامل شد تا بتوانیم بسیاری از خدمات را در اختیار مردم قرار دهیم.
۸ تا ۹ میلیون ایرانی خارج از کشور داریم
رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه تصریح داشت: تقریباً ۸ تا ۹ میلیون ایرانی خارج از کشور داریم؛ امکانی فراهم کردیم که ایرانیان خارج از کشور خودشان می‌توانند کارهای قضائی شأن را انجام دهند. داشتن شناسه قضائی خیلی کمک کننده است و نبود آن باعث شده بود که ایرانیان خارج از کشور کلاً نتوانند خدماتی دریافت کنند.
کاظمی فرد در رابطه با هوشمند شدن فرآیند ارجاع به کارشناسان و موضوع رتبه بندی کارشناسان نیز بیان داشت: یکی از مسائلی که می‌تواند هم در اطاله دادرسی و هم در اتقان رأی قاضی تأثیر گذار باشد بحث کارشناس است، کارشناسی به روال سنتی این گونه بود که قاضی یک یا چندین کارشناس را انتخاب می‌کرد و کار را به آن‌ها ارجاع می‌کرد، بدون اینکه بداند سایر قضات نیز کاری به او ارجاع داده اند یا خیر و چند کار به آن شخص ارجاع شده است.
وی ادامه داد: کاری که سند تحول قضائی از ما برای حل این مسئله خواست این بود که این ارجاع‌ها به صورت هوشمند و سامانه‌ای انجام شود.
کاظمی فرد گفت: ارجاع هوشمند به کارشناسان این امکان را می‌دهد که مشخص شود چند کار به یک کارشناس ارجاع شده و به این ترتیب شانس انتخاب شخصی که کار بیشتری به او ارجاع شده در سراسر کشور پایین‌تر می‌آید. این انتخاب باعث می‌شود تا توزیع کارشناسان عادلانه‌تر شود.
رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه تصریح کرد: پیش از این اتفاق، ما کارشناسانی داشتیم که تعداد زیادی کار کارشناسی به آن‌ها ارجاع می‌شده و کارشناسانی بودند که اصلاً کار کارشناسی به آن‌ها ارجاع نمی‌شده است. کارشناسانی که تعداد بالایی کار کارشناسی به آن‌ها ارجاع می‌شد عملاً ممکن بود کارشان از کیفیت لازم برخوردار نباشد و در زمان مناسب نیز کار را به انجام نرسانند.
وی با تاکید بر اینکه با این اقدام، توزیع کارشناسان عادلانه صورت گیرد، گفت: نکته دیگری که سند تحول از ما خواسته است کیفیت این کارها است، کار کارشناسی که به سمت قاضی برمی گردد را از خود قضات راجع به کیفیت، دقت و سرعت پاسخگویی کارشناس جویا می‌شویم و یک رتبه‌ای بر اساس این نظرات برای کارشناس در نظر می‌گیریم و در اختیار قضات سراسر کشور قرار می‌دهیم. این کار باعث می‌شود قاضی در انتخاب بعدی خود علاوه بر اطلاع از تعداد کارهایی که به یک کارشناس محول شده بر اساس رتبه آن کارشناس و نظرات همکاران خود، کارشناسی را انتخاب کند که از دید همکاران، کیفیت بهتری داشته باشد.
کاظمی‌فرد در برنامه صف اول در پاسخ به این پرسش که در حال حاضر انتخاب کارشناسان بر اساس توانایی و شایستگی است، تصریح کرد: در حال حاضر اسامی کارشناسان در اختیار قضات قرار می‌گیرد و پس از آن کار به کارشناسان ارجاع می‌شود. هم اکنون خیلی به این موضوع سخت‌گیرانه ورود نکردیم. بر اساس همین مدلی که الان شروع کردیم حدود ۴۶ درصد ارجاع‌ها انجام می‌شود.
رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه اظهار داشت: استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و یزد، پیشتاز استفاده از این سامانه هستند و مهمترین دلیل عقب ماندگی در استفاده از این سامانه در برخی از استان‌ها بحث فرهنگ سازی و آموزشی است. احساس ما این است که ارجاع الکترونیکی پرونده‌های قضائی به کارشناس که در حال حاضر ۴۶ درصد است تا پایان سال به حدود ۷۰ درصد برسد.
وی در رابطه با رتبه بندی و نمره دهی به کارشناسان نیز بیان کرد: برای رتبه بندی کارشناسان؛ از مرکز وکلا، کانون‌های وکلا و ذی نفعان پرونده اطلاعاتی خواهیم را گرفت. راه طولانی را در پیش داریم، اما اصل موضوع این است که این سامانه محور انتخاب کارشناس قرار گیرد، این کار که صورت بگیرد حواشی کار هم به تدریج شکل خواهد گرفت.
در دو سال اول برنامه مردم می‌توانند از امکان ابلاغ الکترونیک قضائی استفاده کنند
کاظمی فرد گفت: بر اساس برنامه ریزی صورت گرفته ما باید بتوانیم در طول دو سال اول اجرای برنامه به صورت کامل سامانه ابلاغ الکترونیک قضائی را به طور کامل انجام دهیم، بیشترین کاری که ما باید انجام دهیم بحث زیر ساخت فنی است که آماده شده و تعاملات را شروع کردیم و با اولین سازمان هم شروع به مذاکره کردیم هرچند که به طور رسمی برنامه به طور رسمی ابلاغ نشده است، اما چون در سند تحول موضوع قید شده کار را شروع کردیم و در دو سال اول برنامه مردم می‌توانند از امکان ابلاغ الکترونیک قضائی استفاده کنند.
رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه در خصوص قطعی‌های سامانه دفاتر خدمات الکترونیک قضائی نیز بیان کرد: سال گذشته قطعی‌های بلند مدتی داشتیم که خیلی از آن‌ها کاهش پیدا کرده است. ما رشد و توسعه سامانه‌ها را داریم و بعضاً خود توسعه‌های ما نیاز دارد که زیرساخت‌های ما به همان میزان رشد کنند که این کار را هم زمان انجام می‌دهیم و ممکن است بعضاً اختلالاتی به واسطه همین توسعه‌ها ایجاد شود.
وی ادامه داد: این موارد به دو دسته تقسیم می‌شود؛ برخی موارد مربوط به اختلالاتی است که در سایر دستگاه‌هایی که ما با آن‌ها ارتباط داریم اتفاق می‌افتد و ما هم به تبع آن دچار اختلال می‌شویم، برخی موارد نیز مربوط به خود ما و زیر ساخت‌های ما است. ما نسبت به چند سال گذشته توسعه‌های زیادی داشتیم تا قطعی‌ها را کاهش دهد، اما همچنان اختلالاتی را شاهد هستیم.
کاظمی فرد خاطر نشان کرد: یکی از وظایف ما همگام با توسعه سامانه‌ها تأمین و تضمین کیفیت خدمات است که جز وظایف ما است و ما وظیفه داریم که این کار را انجام دهیم و این کار هم در حال انجام است. به نظر خودمان عملکرد این سامانه بهتر شده است، اما تا رسیدن به نقطه ایده آل فاصله داریم و امیدواریم به روزی برسیم که قطعی‌ها به صفر برسد که این روز دیر نیست.
روزانه حدود ۳ میلیون نفر ورود به سامانه‌های قوه قضائیه داریم
رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه در رابطه با سامانه خودکاربری نیز بیان داشت: مراجعینی از بین وکلا، کارشناسان، نمایندگان حقوقی دستگاه‌ها به طور کامل به این سامانه دسترسی دارند و کاری هم که امروز انجام دادیم این بود که در پنجره خدمات الکترونیک قضائی حدود ۳۰ مورد از خدمات مان را در اختیار مردم قرار دادیم و روزانه حدود ۳ میلیون ورود به سامانه‌های قوه قضائیه داریم.
وی گفت: طبق سند تحول قضائی و قوانین کشور، دو کار را در دو محور دنبال می‌کنیم که یک کار بحث توسعه خدمات خودکاربری است به این معنی که مواردی را خود مردم بدون واسطه بتوانند کارهای خود را در رابطه با ما انجام دهند. یک بحث هم بحث خدمات غیر حضوری است یعنی خود دفاتر هم خدمات خود را غیرحضوری ارائه دهند، به این صورت که یک دسته از خدماتی که نیاز است یک بررسی انسانی روی آن انجام شود را از طریق دفاتر به عنوان خدمات غیرحضوری انجام می‌دهیم که ان شاءالله هر دو مورد را تا تا پایان سال بتوانیم به صورت غیرحضوری و از طریق شرکت‌های دانش بنیان و سکوهای پرکاربرد که هم اکنون با آن‌ها وارد مذاکره شدیم صورت گیرد.
رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه تصریح کرد: تا پایان سال بحث خدمات غیرحضوری را به صورت صد در صد انجام می‌دهیم. در مورد خودکاربری‌ها هم برخی از موارد مانند بحث اظهار نامه و بحث لایحه نیاز به بررسی انسانی دارد و نمی‌توانیم خودکاربری ایجاد کنیم، اما می‌توانیم این کار را کاملاً به صورت غیر حضوری انجام دهیم که این مورد را در نیمه اول سال انجام خواهیم داد.
کاظمی فرد افزود: در بحث خودکاربری لایحه، حدوداً ۲۰ عنوان پرکاربرد را داریم. تا پایان سال این عناوین را مورد به مورد به صورت قالب‌های پیش فرض طراحی خواهیم کرد. ما به مردم کمک خواهیم کرد تا با کمترین دانش حقوقی بتوانند کارهای خود را به نحوی که دستگاه قضا هم دچار اختلال نشود انجام دهند.
زمان برگزاری آزمون بعدی دفاتر خدمات قضائی
وی در پایان درباره آزمون بعدی دفاتر خدمات نیز اذعان داشت: آزمون قبلی در سال ۱۴۰۱ برگزار شد و ما به درگاه ملی مجوزها متصل شده ایم. در آزمون قبلی حدود ۱۴ هزار نفر شرکت کردند و در مرحله اول هزار و ۸۰۰ نفر پذیرش علمی شدند و حدود ۶۰۰ دفتر در حال راه اندازی است و ان شاالله بتوانیم در نیمه دوم امسال آزمون بعدی را برگزار کنیم.