به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «نقش زنان در فتوحات مسلمانان (پس از رحلت پیامبر (ص) تا پایان عصر اول عباسی)» اثر حکیمه احسانی در ۱۸۴ صفحه در مؤسسه آموزش عالی حوزوی معصومیه (خواهران) تهیه و به همت مؤسسه بوستان کتاب به چاپ رسید.
بازخوانی نقش‌های تأثیرگذار زنان در تحولات و حوادث تاریخی و پی آمدهای آن بر دگرگونی‌ها و موفقیت‌های بعدی مانند فتوحات، از نخستین گام‌ها و ضرورت‌های پژوهشی در حوزه مطالعات زنان و تاریخ است؛ به همین دلیل، این اثر با در نظر داشتن فتوحات صدر اسلام، در پی روشن شدن نقش زنان در این تحرک اجتماعی است؛ نقش‌هایی که به نظر می‌رسد بخشی از آنها را حاکمان مسلمان بر اساس توانمندی زنان به آنان محول کرده‌اند و بخش دیگر مسئولیت‌ها را زنان خود بر اساس طبیعت زنانه و مسئولیتی که در خود احساس می‌کردند، عهده‌دار شده‌اند.
اثر پیش رو به این پرسش اساسی پاسخ می‌دهد که رفتار حاکمان اسلامی با زنان چگونه بوده است و چقدر به زنان اهمیت می‌دادند و نگرش آنها به حضور و مشارکت زنان در مسائل اجتماعی، سیاسی و نظامی چقدر بوده است.
ساختار اثر
این کتاب در سه فصل تألیف شده است؛ فصل اول با عنوان «کلیات» به بررسی مفهوم شناسی و آشنایی با فتوحات مسلمانان تا زمان رحلت پیامبر (ص) پرداخته و سابقه حضور زنان در جنگ‌های داخلی بین قبایل در دوره جاهلی و اسلامی و حضور طبقات اجتماعی مختلف در فتوحات را مورد تأکید قرار داده است.
نویسنده در فصل دوم با عنوان «نقش‌های محول شده به زنان در فتوحات مسلمانان» سیر فتوحات اسلامی و نقش‌های محول شده به زنان (نقش‌های نظامی و غیرنظامی زنان) را به رشته تحریر درآورده است.
«نقش‌های محقق شده و اکتسابی زنان در فتوحات مسلمانان» عنوان سومین و آخرین فصل از کتاب حاضر است که در آن نقش‌های نظامی - سیاسی و نقش‌های اقتصادی تشریح شده و نقش‌های اجتماعی و نقش‌های فرهنگی به نگارش درآمده است.
تأمین هزینه‌های جنگ
حضور زنان در دوره اسلامی در جنگ‌ها و لشکرکشی‌ها همیشه محدود به حضور در نبردها و پشت جبهه در نقش رزمنده و نیروی جنگی یا پرستاری نبوده است، بلکه زنان مسلمان هنگام فتوحات به میزان هنر و توانایی خویش و از راه‌های دیگر، جنگجویان را یاری می‌کردند. از نقش‌های مهم دیگر که ایفا می‌نمودند، کمک برای تأمین هزینه و مخارج نبردهاست که نمونه بارزش در عصر پیامبر (ص) و دوره خلفا و نیز ادوار بعدی بوده، چنانکه در گزارشی آمده است که «امّ صَفیه خَولَه» می‌گفت: «ما در زمان پیامبر و خلافت ابوبکر و آغاز خلافت عمر، در مسجد زنبیل می‌بافتیم، اما پس از آن، عمر ما را از مسجد بیرون کرد».