فاطمه محمدی جامعه‌شناس و سیاست‌پژوه حوزه زن و خانواده در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در خصوص ضرورت پرداختن به موضوع زنان در انتخابات پیش رو ضمن اشاره به اینکه هیچ برنامه جامع و مدونی از کاندیداها در حوزه زنان و خانواده ندیدیم گفت: هر کدام از کاندیداها باید یک مانیفست مشخصی در حوزه زنان و خانواده ارائه می‌کردند و حتی به واسطه آن می‌توانستند خود را تبلیغ کنند.
وی افزود: زنان برای قشر خاکستری، نسل زد و لایه گمنامی که از رأی دادن فاصله گرفته است، نقش تعیین کننده‌ای دارند. وقتی زن یک خانواده را قانع کنیم روی سایر اعضای خانواده تأثیر می‌گذارد. در حال حاضر برای ما مجهول است که معاونت زنان دولت احتمالی هر کدام از نامزدها چه کسی خواهد بود. دولت‌ها در مفهوم‌سازی نظری حوزه زنان و خانواده به شدت ناتوان هستند و نمی‌دانند چه می‌خواهند بکنند. به نظر می‌رسد هیچکدام از کاندیداها تصوری از معاونت امور زن و خانواده و هیچ گزینه‌ای برای این پست ندارند و هنوز اصلاً به این موضوع فکر نکرده‌اند که چه کسی گزینه ایده آل آنها خواهد بود.
محمدی با تاکید بر اینکه اصلاً زنان مساله نامزدهای انتخابات نیستند، اظهار داشت: دو هفته است درگیر کارزار انتخابات هستیم. اصلاً کسی متوجه شد که برنامه این افراد برای حوزه زنان چیست و قرار است در این حوزه چه کنند؟ زنان نصف جامعه هستند و بر نصف دیگر هم تأثیر می‌گذارند. رهبری معتقدند باید برنامه مشخصی برای نسل سوم انقلاب اسلامی داشته باشیم. امام خمینی نیز بر این باور بودند که باید زن‌ها را در اولویت تبیین، تربیت و حضور اجتماعی قرار دهیم. امامین انقلاب با این رویکرد جلو آمده‌اند اما دولت‌ها اساساً تعریفی برای این امر مهم نداشتند.
حوزه زنان برای نامزدها مساله نیست
محمدی در ادامه با بیان اینکه بی‌برنامگی و فکر نکردن به سبک زندگی بالاتر از حوزه زن و خانواده است و گفت: اصلاً مشکل از ناتوان‌بودن بخش فرهنگی دولت‌ها است. چون حوزه زنان در تعاریف جامعه شناسی در بخش فرهنگ و تربیت قرار می‌گیرد. به طور کلی دولت‌ها برای حوزه فرهنگ و سبک زندگی برنامه‌ای ندارند. از این رو زنان دچار یک بیگانگی یا دوگانگی هستند.
وی افزود: در سمت جبهه انقلاب اگر زن‌ها به سمت رقیب متمایل می‌شوند به این دلیل است که مثلاً می‌خواهند مسئله عفاف و حجاب حل شود. اگر ما در گفتمان انقلاب اسلامی تعریف درستی از نظام پوششی و مسائل دینی و اعتقادی می‌آوردیم، آنها نباید از ترس گشت ارشاد به دیگری پناه می‌بردند و از روی این موضوع انتخاب می‌کردند.
اینکه می‌گویند می‌خواهیم برای زنان سرپرست خانوار کاری کنیم یا برای دختران ورزشگاه بسازیم یک برنامه کلی است. مسئله این است که سیاست گذاری به چه سمتی است؟ راهبردها چیست؟
محمدی در ادامه گفت: از طرفی در جبهه مقابل حرف مشخص این است که دختران سرزمین ما بچه‌های ما هستند و نمی‌خواهیم در حوزه حجاب با آنها جدل کنیم. دقیقاً می‌خواهید با بحث حجاب چه کنید؟ می‌خواهید قانون شرع را عوض کنید؟ شرع برای حجاب حدی مشخص کرده است و این مربوط به جمهوری اسلامی نیست. مسلمان و شیعه باید یک حدودی را برای حجاب رعایت کند. کسی که پذیرفته در کشور ایران زندگی کند، باید قوانین جمهوری اسلامی را هم بپذیرد و رعایت کند. نمی‌توانی بگویی در ایران زندگی می‌کنم اما قانون فدرال آمریکا یا قانون فرانسه را رعایت می‌کنم. قانون اساسی، سند بالادستی جمهوری اسلامی است. آقای پزشکیان می‌خواهد چه کند حدود شرع را تغییر دهد یا قانون اساسی را می‌خواهد تغییر دهد؟
این پژوهشگر حوزه زنان و خانواده ضمن بیان اینکه چیزهایی در حال حاضر در کارزار انتخابات آمده که از دست رئیس جمهور خارج است بیان کرد: مثلاً موضوع صیانت فضای مجازی در اختیار رئیس جمهور نیست که وعده آن را بدهد، با این وجود موضوع زنان را هم به آن وصل می‌کند.
محمدی در ادامه در خصوص برنامه نامزدها برای حوزه زنان گفت: خوب است کاندیداها به جای این سخنان بگویند برنامه‌شان برای اشتغال زنان چیست؟ برنامه آنان برای ساعت شناور مادران شاغل یا برای زمان‌هایی که به دلیل آلودگی هوا مدارس تعطیل می‌شود و مادران شاغل برای نگهداری فرزندشان دچار مشکل می‌شوند چیست؟ آیا برنامه‌ای برای مسائل پرورشی و اجتماعی دانش آموزان دختر دارند؟ برای افزایش اعتیاد و زنانه‌شدن آسیب‌های اجتماعی چه می‌خواهند بکنند؟ برای کهولت سن جمعیت زنان، بیمه زنان خانه‌دار، تأمین اجتماعی و بیمه درمانی زنان چه تدبیری دارند؟ هیچکس این‌ها را نمی‌پرسد.
«همان همیشگی‌ها» را کنار بگذاریم
فاطمه محمدی جامعه‌شناس و سیاست‌پژوه حوزه زن و خانواده در ادامه به نقد دیدگاه‌های کاندیداها در حوزه زنان پرداخت و اظهار داشت: برخی انگار اعتقادی به حضور زن در ساختار حکمرانی و اینکه زنان محور تحول باشند، ندارند. ممکن است ویترینی را برای عرصه بین الملل رعایت کنند اما نگاه متقنی به ساحت زنانه ندارند و عرصه عمل زن را صرفاً در خانه می‌بینند. زنان اصلاً مسئله کاندیداها نیستند و انقدر که بورس مهم است زنان اهمیت ندارند. ما خودمان هم مطالبه نمی‌کنیم چون احساس کردیم که آنها بهایی به ما نمی‌دهند.
وی افزود: در سمت دیگر هم نگاهشان معطوف به سند ۲۰۳۰ و سایر قوانین بین‌المللی است. بنابراین خیلی مهم است که چه کسی معاون زنان باشد. کسی باید انتخاب شود که جوان بوده باشد. تا مطالبات بیشتر شنیده شود و امکان گفت‌وگو داشته باشیم. «همان همیشگی‌ها» را کنار بگذاریم و به افراد جدید و جوان میدان بدهیم.
حوزه زنان از رئیس جمهور آینده چه می‌خواهند
فاطمه محمدی در ادامه مطالبات زنان از نامزدهای انتخابات در خصوص ارائه برنامه را برشمرد: اولین مطالبه ما می‌تواند این باشد که حتماً معاون زن و خانواده از نسل جوان انتخاب شود. در حال حاضر جمهوری اسلامی برای پیشرفت نیاز به یک زن جوان، خوش فکر و متخصص در عرصه داخلی و خارجی دارد. هر کسی که رأی بیاورد بداند که باید از نسل جوان کسی معاون زنان باشد که هم صدای داخل را بشنود و هم در خارج از کشور تصویر خوبی ارائه کند.
برای زنان شاغل و خانه‌دار به صورت تفکیکی سیاست گذاری شود. زنان دسته‌های مختلفی دارند و یک سیاست واحد نمی‌تواند برای همه اجرا شود. دغدغه خانه‌دارها و شاغلین جدا از هم است.
محمدی به عنوان سومین مطالبه زنان گفت: دولت باید خانواده محور شود. دولت‌ها چاره‌ای جز خانواده محور شدن ندارند زیرا در غیر این صورت آسیب‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دولت را از پا در می‌آورد.
محمدی در ادامه افزود: زن‌ها را باید در ساحت فرهنگی دخیل کنند. جامعه فرهنگی کشور باید به سمتی برود که نگاه مادرانه به خود بگیرد. زیرا مشکل تربیت نسل ما دارد جدی می‌شود. باید فرهنگ را زنانه کنیم یا زنانه به فرهنگ بنگریم.
این سیاست پژوه حوزه زنان در ادامه بیان داشت: از فرزندآوری و افزایش جمعیت باید حمایت‌های دقیق و درست و واقعی شود. ما مشکل جمعیت داریم که بخش زیادی از این مشکل به زن‌ها برمی‌گردد. لذا حمایت باید به سمت تبعیض مثبت برای زنان باشد.
وی همچنین بیان داشت: در مورد ازدواج دولت باید تسهیلگری کند. مسئله ازدواج مسئله حادی است. مشکل مسکن، معیشت، اشتغال موجب پایین آمدن نرخ ازدواج، و افزایش آسیب‌های اجتماعی در جامعه می‌شود و خانم‌ها بیشتر ضرر می‌کنند. لذا حتماً دولت باید در حوزه ازدواج هم تسهیلگری داشته باشد. اگر دولت همین‌ها را انجام دهد قطعاً ایران بهشت خواهد شد.
نظام بین‌الملل نمی‌تواند در ساحت حکمرانی ما دخالت کند
محمدی در بخش دیگری از سخنانش در پاسخ به سوال خبرنگار مهر در خصوص وعده اجرای قوانین و اسناد بین المللی در موضوع زنان و به کارگیری آنان در دولت آینده گفت: این حرف خیلی اشتباه است. قوانین بین‌الملل اصلاً ربطی به نظام اجتماعی ما ندارد. چه کسی گفته هرچه آنها بگویند باید انجام بدهیم؟ در نظام اجتماعی به عنوان جمهوری اسلامی مبانی شرعی و اصولی حاکم است.
وی افزود: مثلاً می‌گوئیم تنها راه تشکیل خانواده ازدواج است. آن هم نکاحی که عقد خوانده شود و شرع ملاک ازدواج باشد. بنابراین تمام مبانی که به زن‌ها خصوصاً در جامعه برمی‌گردد باید ذیل قوانین و مقررات الهی باشد. ما نمی‌توانیم فارغ از آن چیزی بگوییم. حوزه بین الملل که نمی‌تواند در خصوص مدیریت حاکمیت ایران تصمیم بگیرد.
این پژوهشگر زنان و خانواده ضمن طرح این سوال که مگر در دولت آمریکا زنان چند درصد شاغلین هستند اظهار داشت: چند درصد دولت در آمریکا دست زن‌هاست؟ در فرانسه یا انگلیس چطور؟ آیا جامعه بین الملل به این کشورها نمی‌گوید زنان را به کارگیری کنید و فقط به ایران ابلاغ می‌کند؟ حتی می‌توان گفت جمهوری اسلامی ایران در بسیاری از این مسائل خیلی جلوتر است.
وی در ادامه گفت: نظام بین‌الملل نمی‌تواند در ساحت حکمرانی ما دخالت کند. می‌تواند پیشنهاد دهد. تصمیم گیری برای اجرا با خود دولت‌هاست. از طرفی ما نقش رهبری را هم داریم. خط مشی‌های کلی نظام را رهبر تعیین می‌کند. ما اسنادی داریم که سند بالادستی نظام جمهوری اسلامی است. از طرفی مگر در حال حاضر منع قانونی برای استفاده از زنان وجود دارد؟
ناتوانی قوانین بین المللی در پایان دادن به کشتار زنان و کودکان غزه
محمدی با تاکید بر اینکه جریانی که این قوانین بین المللی را در رأس قرار می‌دهد خود کمترین استفاده از ظرفیت زنان داشته است، خاطرنشان کرد: جالب است که تنها وزیر زن را نیز جریان انقلاب اسلامی به کار گرفت و بیشترین مدیران زن را در سطوح مختلف جبهه انقلاب داشته است. در حالی که مدعیان اجرای قوانین بین‌المللی خود از این امر غافل شدند.
وی در پایان به قوانین و معاهدات بین المللی در خصوص زنان غزه اشاره کرد و بیان داشت: همین کشورهایی که به عنوان ابر قدرت قبولشان دارید چند درصد از مدیرانشان زن هستند؟ تعدادی هستند، اما تأثیری در دولت‌ها ندارند. البته به طور کلی به سیستم استفاده از زنان در ایران انتقاداتی وارد است، اما ما از جامعه بین‌الملل جلوتر هستیم. علاوه بر آن ناتوانی قوانین بین‌الملل در تعیین تکلیف برای دولت‌ها را می‌توانیم در خصوص آتش بس غزه ببینیم. جامعه بین الملل حکم صادر کرد. آیا اسرائیل آتش بس اعلام کرد و جنگ و کشتار را تمام کرد؟