هفتم اسفند سالگرد درگذشت علي اكبر دهخدا است؛ مردي كه از خبره ترين و فعالترين نويسندگان ايران بود و در عين حال يكي از پر شور ترين و جدي ترين مبارزان مشروطه. سخن از دهخداي آن روز گار بسيار گفته شده است، اما دهخداي امروز كجاست و چه مي كند ؟
موسسه دهخدا-آغاز گزارش
امروز قراراست به مناسبت هفتم اسفند به موسسه دهخدا بروم؛ آدرس موسسه: " خيابان ولي عصر- ايستگاه پسيان" . آدرس خيلي دقيق نيست چون اگر كسي واقعا به شهر تهران آشنا نباشد سر درگم در خيابان ولي عصر" از ميدان راه آهن تا ميدان تجريش" مي ماند. من به همت دوستان فهميدم كه اين ايستگاه بعد از تقاطع چمران است؛ روبروي ايستگاه موسسه باستان شناسي .
ساختمان موسسه چند قدمي بالاتر از ايستگاه است ، هواي بيرون سرد است و وقتي وارد ساختمان مي شوم سكوت سردتر حاكم بر اين مجموعه، بيشتر باعث سردي من مي شود. هيچ كس نيست ؛ بولتن ها همه خالي از يك نوشته ، من به شخصه انتظار داشتم حداقل در اين سالن عكسي از دهخدا ببينم ولي هيچ نيافتم ، طبقات ديگر هم به ساكتي اين طبقه است راستي دهخدا لغتنامه را در چنين سكوت و انزاوايي نوشته بود؟!
به سراغ سايرهمراهان دهخدا در اين عصر مي روم شايد آنها نشاني از وي داشته باشند.
كتابفروش هاي خيابان انقلاب
انتشارات دانشگاه تهران در مورد نحوه فروش و قيمت لغتنامه مي گويد : اين كتاب چاپ انتشارت دانشگاه تهران و در 16 جلد تهيه و تدوين شده است ، قيمت كتاب ها 80 هزار تومان و قيمت 15CD هزارتومان است .
وي در باره لغتنامه 50 جلدي دهخدا هم مي افزايد : اين لغتنامه در اوايل به صورت جزوه اي و صحافي نشده بود ولي امروز صحافي شده و به قيمت 125 هزار تومان عرضه مي شود .
فروشنده كتابفروشي دهخدا هم در مورد نحوه عرضه لغتنامه ها مي گويد : اين كتاب را انتشارات دانشگاه تهران به ما به قيمت پشت جلد مي فروشد و ما هم درصدي به آن اضافه كرده و مي فروشيم به اين ترتيب كه قيمت دوره 50 جلدي 220 هزار تومان ، دوره 16 جلدي 95 هزار تومان ، قيمت دوره 15 جلدي 80 هزار تومان و قيمت 15CD هزار تومان است .
وي در ادامه مي افزايد : دوره 50 جلدي در ابتدا به صورت 222 جلد جزوه بود كه بعد صحافي روي آن صورت گرفت كه اين صحافي ها هم تحت نظارت موسسه خاصي نبود؛ صحافي هاي متعددي در بازار داريم ؛ با قيمتهاي متفاوت و البته برخي از اين صحافي ها نيز كيفيت مناسبي ندارد.
يكي ديگر از كتابفروش ها نيز در باره نحوه تهيه كتاب اينچنين مي گويد: ما اين كتاب را از انتشارت دانشگاه تهران تهيه مي كنيم و الان دوره 17جلدي آن را به قيمت 150 هزار تومان مي فروشيم .و در مورد CD بايد بگويم الان در بازار كپي اين CD هست و به قيمت 10 هزار تومان خريد و فروش مي شود و به علت كيفيت پايين غير قابل استفاده هستند.
به راستي چرا گنجينه لغات فارسي اين چنين در ميان دستهاي دلالان كتاب بي حرمت مي شود. چه كسي قرار است حافظ اين ميراث كهن باشد؟
دانشجويان و دهخدا
اكثر دانشجويان دهخدا را با لغتنامه اش مي شناسند و در باره زندگي و مبارزات او اطلاع چنداني ندارند چرايي اين موضوع را بايد يا به ناتواني تاريخ نسبت بدهيم يا دلزدگي قشر جوان ايران از سياست و سياستمداران.
شناخت آنها نسبت به موسسه دهخدا هم چندان بهتر از خود دهخدا نيست ؛ شايد دردناكتر هم باشد؛ برخي فقط اسم آن را شنيده اند و برخي نيز چنان اظهار بي اطلاعي مي كنند كه تو مي ماني گفتگويت را با آنها ادامه بدهي يا نه ؟
شكل ظاهري اين كتاب راهم قريب به اتفاق آنها نديده اند و بهترين دليل هم جمله يكي از دانشجويان : " موردي پيش نيامده كه سراغ دهخدا برويم اين لغتنامه بيشتر به درد دانشجويان دوره دكتري ادبيات و محققان مي خورد نه ما " !
واقعا دانشجويان ما ديگر نيازي به دهخدا ندارند و يا آنچنان محصوردر جزوات درسي شده اند كه فرصتي براي مطالعه كتاب وتحقيق را هم از دست داده اند؟
آيا وظيفه مسوولان موسسه دهخدا تنها گرد آوري بود و اين كه سالي يك جلد به مجلدات لغتنامه كم يا زياد كنند ؟ به راستي هدف از اين همه صرف وقت و هزينه چه بوده است ؟! اگر واژه اي يافتيد ، آن را هم به لغتنامه مرحوم دهخدا اضافه كنيد.