به گزارش خبرنگار مهر، بازی‌های المپیک، به عنوان یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین رویدادهای ورزشی جهان، نیازمند سرمایه‌گذاری‌های عظیمی در زمینه زیرساخت‌ها و تسهیلات ورزشی هستند. از ساخت استادیوم‌ها و سایت‌های ورزشی تخصصی گرفته تا میزبانی از هزاران ورزشکار، خبرنگار و تماشاگر، همه اینها نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و هزینه‌های گزاف هستند.
فرانسه میزبان المپیک ۲۰۲۴ خواهد بود. این رقابت ها قرار است از ۵ مرداد آغاز شود. یکی از نگرانی های مسوولان برگزاری المپیک پاریس در خصوص ساخت دهکده المپیک و همچنین فضاهای ورزشی مورد نیاز این است که چگونه بعد از اتمام بازی ها از این زیرساخت ها به بهترین شکل استفاده کنند و مانع از فرسایش و تخریب آنها شوند.
طی برگزاری بازی های المپیک در دهه های اخیر، برخی از زیرساخت های ورزشی همچنان مورد استفاده قرار می گیرند و برخی هم مستهلک و به دست فراموشی سپرده شده اند. در این گزارش به بررسی زیرساخت های پیشین المپیک در کشورهای مختلف پرداخته شده است.
هزینه‌های سنگین و چالش‌های زیرساختی
سازماندهی بازی‌های المپیک همواره با هزینه‌های بالا و چالش‌های متعددی همراه است. به عنوان مثال، تخمین زده می‌شود که بازی‌های المپیک توکیو ۲۰۲۰ حدود ۲۳ میلیارد دلار استرالیا هزینه داشته است. بخش بزرگی از این هزینه‌ها صرف ساخت و به‌روزرسانی زیرساخت‌ها شده است.
استفاده مجدد از زیرساخت‌ها
طبق گزارش کمیته بین‌المللی المپیک در سال ۲۰۲۲، ۸۵٪ از استادیوم‌ها و سایت‌های استفاده شده در بازی‌های المپیک همچنان در حال استفاده هستند. به عنوان مثال، استادیوم پاناثنائیک در آتن که میزبان اولین بازی‌های المپیک مدرن در سال ۱۸۹۶ بود، همچنان به عنوان جاذبه‌ای توریستی و محلی برای رویدادهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین، استادیوم المپیک تابستانی ۱۹۶۰ در رم، ایتالیا، همچنان میزبان تیم‌های ملی و باشگاهی فوتبال و راگبی است.
بازسازی و به‌روزرسانی سایت‌های قدیمی
شهرهایی که چندین بار میزبان بازی‌های المپیک بوده‌اند، از زیرساخت‌های قبلی خود به‌خوبی استفاده کرده‌اند. به عنوان مثال، توکیو در سال ۲۰۲۱ از سایت‌هایی که در سال ۱۹۶۴ ساخته شده بودند، مجدداً استفاده کرد. لس‌آنجلس نیز در بازی‌های المپیک ۲۰۲۸ از استادیوم‌های کالیسیوم یادبود و رز بول که در سال‌های ۱۹۳۲ و ۱۹۸۴ استفاده شده بودند، بهره خواهد برد.
سایت‌های موقت و تخریب شده
برخی سایت‌های المپیکی پس از بازی‌ها برچیده می‌شوند، زیرا به صورت موقت ساخته شده‌اند. به عنوان مثال، سایت نزول مونت انیوا در ساپورو و عرصه والیبال ساحلی کوپاکابانا در ریو پس از پایان بازی‌ها تخریب شدند. اما برخی سایت‌ها به دلایل مختلف به خرابی افتاده‌اند، مانند پیست بابسلد و لوژ تربویچ در سارایوو که در طول جنگ بوسنی آسیب دید و تعمیر نشد.
استرالیا و استفاده از زیرساخت‌های المپیکی
استرالیا نیز توانسته از زیرساخت‌های المپیکی خود به‌خوبی استفاده کند. بیشتر سایت‌های المپیک تابستانی ۱۹۵۶ ملبورن و ۲۰۰۰ سیدنی همچنان در حال استفاده هستند. به عنوان مثال، مرکز آبی بین‌المللی سیدنی و ورزشگاه پنریث وایت‌واتر همچنان میزبان رویدادهای ورزشی هستند. البته برخی سایت‌ها، مانند ولودروم پارک المپیک ملبورن، به کاربری‌های دیگری تبدیل شده‌اند.
وضعیت کنونی برخی از دهکده ها در ادوار مختلف المپیک
دهکده المپیک مونترال (۱۹۷۶)
پس از میزبانی بازی‌های المپیک ۱۹۷۶، دهکده المپیک مونترال به مجتمع مسکونی تبدیل شد. ورزشگاه المپیک مونترال، همچنان میزبان رویدادهای ورزشی و کنسرت‌ها است، هرچند با چالش‌های نگهداری و هزینه‌های تعمیراتی روبرو بوده است.
دهکده المپیک سئول (۱۹۸۸)
دهکده المپیک سئول، که برای میزبانی ورزشکاران در بازی‌های المپیک ۱۹۸۸ ساخته شد، به یک مجتمع مسکونی تبدیل شده است. این تغییر کاربری به عنوان نمونه‌ای موفق از استفاده مجدد از زیرساخت‌های المپیکی برای رفع نیازهای مسکونی شهروندان شناخته می‌شود.
دهکده المپیک بارسلونا (۱۹۹۲): دهکده المپیک بارسلونا پس از پایان بازی‌ها به یک منطقه مسکونی پرطرفدار تبدیل شد. این منطقه اکنون به عنوان یک محله مسکونی با امکانات کامل از جمله پارک‌ها، مدارس و مراکز خرید شناخته می‌شود.
دهکده المپیک ۱۹۹۶ در آتلانتا، جورجیا، آمریکا، یکی از نمونه‌های موفق استفاده مجدد از زیرساخت‌های المپیکی است. این دهکده که برای میزبانی ورزشکاران و مقامات در طول بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۹۶ ساخته شده بود، پس از پایان بازی‌ها به طور موثری به یک مجموعه مسکونی و دانشگاهی تبدیل شد.
دهکده المپیک سیدنی (۲۰۰۰): دهکده المپیک سیدنی نیز به عنوان بخشی از برنامه‌ریزی طولانی‌مدت، به یک محله مسکونی تبدیل شد. این منطقه اکنون به نام نیوینگتون شناخته می‌شود و به یک جامعه پایدار و محبوب تبدیل شده است که از انرژی خورشیدی و سایر فناوری‌های سبز بهره می‌برد.
دهکده المپیک آتن (۲۰۰۴): دهکده المپیک آتن پس از بازی‌های المپیک به طور عمده خالی و به حال خود رها شد. این منطقه به دلیل مشکلات اقتصادی یونان و نبود برنامه‌ریزی مناسب برای استفاده مجدد از زیرساخت‌ها، به وضعیت تخریب و بی‌استفاده درآمد.
دهکده المپیک پکن (۲۰۰۸): دهکده المپیک پکن به عنوان مجتمع مسکونی و تجاری مورد استفاده قرار گرفت. برخی از واحدها به فروش رفتند و برخی دیگر به عنوان هتل و مسکن برای دانشگاهیان و دانشجویان مورد استفاده قرار گرفتند.
دهکده المپیک لندن (۲۰۱۲): دهکده المپیک لندن به یک مجتمع مسکونی مدرن به نام "دهکده شرقی" تبدیل شد. این منطقه اکنون به عنوان بخشی از طرح بازسازی منطقه استراتفورد شناخته می‌شود و شامل آپارتمان‌های مسکونی، مدارس، پارک‌ها و مراکز خرید است.
دهکده المپیک سوچی (۲۰۱۴): دهکده المپیک سوچی که برای بازی‌های زمستانی ۲۰۱۴ ساخته شده بود، پس از بازی‌ها به طور کامل به حال خود رها شد. بسیاری از ساختمان‌ها اکنون خالی هستند و منطقه به وضعیت تخریب درآمده است.
دهکده المپیک ریو (۲۰۱۶): دهکده المپیک ریو نیز با مشکلات جدی روبرو شد. پس از پایان بازی‌ها، برخی از ساختمان‌ها خالی ماندند و منطقه به دلیل مشکلات اقتصادی و مدیریتی به حال خود رها شد. این وضعیت نشان‌دهنده چالش‌های جدی در برنامه‌ریزی و اجرای پروژه‌های بزرگ زیرساختی در برزیل است.
البته با وجود این چالش‌های اقتصادی و مدیریتی، بسیاری از سایت‌های المپیکی ریو همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرند. به عنوان مثال، پارک المپیک بارا که میزبان مسابقات مختلفی از جمله دو و میدانی، شنا و ژیمناستیک بود، اکنون به عنوان مرکز تفریحی و ورزشی برای شهروندان استفاده می‌شود.
معرفی ورزشگاه های مطرحی که برای المپیک ساخته شدند و بررسی وضعیت کنونی آنها:
ورزشگاه المپیک برلین (۱۹۳۶)
این ورزشگاه که میزبان بازی‌های المپیک ۱۹۳۶ برلین بود، یکی از شناخته‌شده‌ترین ورزشگاه‌های تاریخی جهان است. امروزه، این ورزشگاه به عنوان ورزشگاه خانگی تیم فوتبال هرتا برلین استفاده می‌شود و میزبان رویدادهای بزرگی مانند مسابقات فوتبال بین‌المللی و کنسرت‌های موسیقی است. همچنین، ورزشگاه برلین به‌طور منظم میزبان فینال جام حذفی فوتبال آلمان است.
ورزشگاه المپیک لندن (۲۰۱۲)
ورزشگاه المپیک لندن که برای بازی‌های المپیک ۲۰۱۲ ساخته شد، اکنون به ورزشگاه لندن شناخته می‌شود و به عنوان ورزشگاه خانگی تیم فوتبال وستهام یونایتد استفاده می‌شود. این ورزشگاه همچنین میزبان رویدادهای دو و میدانی و کنسرت‌های موسیقی است و نمونه‌ای موفق از تبدیل یک ورزشگاه المپیکی به یک تسهیلات چندمنظوره است.
پارک المپیک بارسلونا (۱۹۹۲)
پارک المپیک بارسلونا، که برای بازی‌های المپیک ۱۹۹۲ ساخته شد، شامل مجموعه‌ای از تسهیلات ورزشی است که همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرند. ورزشگاه المپیک لوئیس کمپانیس اکنون میزبان رویدادهای ورزشی و کنسرت‌ها است. همچنین، استادیوم پالائو سن ژردی که یکی دیگر از سایت‌های المپیکی است، به عنوان محل برگزاری کنسرت‌ها و رویدادهای ورزشی مختلف استفاده می‌شود.
ورزشگاه المپیک آتن (۲۰۰۴)
بازی‌های المپیک ۲۰۰۴ آتن با هزینه‌های بسیار بالایی برگزار شد و بسیاری از سایت‌های المپیکی پس از پایان بازی‌ها به حالت متروکه درآمدند. به‌ویژه، دهکده المپیک و مجموعه ورزش‌های آبی آتن که اکنون در حال تخریب و پوسیدگی هستند. این وضعیت ناشی از مشکلات اقتصادی یونان و عدم برنامه‌ریزی مناسب برای استفاده بلندمدت از این زیرساخت‌ها است.
ورزشگاه المپیک سارایوو (۱۹۸۴)
ورزشگاه المپیک سارایوو که میزبان بازی‌های المپیک زمستانی ۱۹۸۴ بود، در طول جنگ بوسنی (۱۹۹۲-۱۹۹۵) به شدت آسیب دید و بسیاری از تسهیلات ورزشی به حال خود رها شدند. پیست بابسلد و لوژ تربویچ نیز به‌طور کامل متروکه و پوشیده از گیاهان خودرو و گرافیتی شده است.
ورزشگاه المپیک ریو (۲۰۱۶)
با وجود تلاش‌ها برای استفاده مجدد از زیرساخت‌های المپیک ۲۰۱۶ ریو، بسیاری از سایت‌های المپیکی اکنون در حالت متروکه قرار دارند. به عنوان مثال، دهکده المپیک که برای اسکان ورزشکاران ساخته شده بود، اکنون به طور عمده خالی است و برخی از تسهیلات ورزشی به‌طور کامل رها شده‌اند. این وضعیت به دلیل مشکلات اقتصادی و مدیریتی در برزیل و عدم برنامه‌ریزی مناسب برای استفاده بلندمدت از زیرساخت‌ها رخ داده است.
ورزشگاه المپیک پکن (۲۰۰۸)
با اینکه برخی از سایت‌های المپیک پکن ۲۰۰۸ مانند «واتر کیوب» و «آشیانه پرنده» به‌طور موفقیت‌آمیزی مورد استفاده مجدد قرار گرفته‌اند، برخی دیگر مانند ورزشگاه‌های فوتبال و تسهیلات قایقرانی و قایقرانی کایاک اکنون به حالت متروکه درآمده‌اند. این وضعیت نشان‌دهنده چالش‌های مرتبط با نگهداری و مدیریت سایت‌های بزرگ و پرهزینه است.
ورزشگاه المپیک دیترویت (۱۹۴۴)
بازی‌های المپیک ۱۹۴۴ که قرار بود در دیترویت برگزار شود، به دلیل جنگ جهانی دوم لغو شد. تسهیلات ورزشی ساخته شده برای این بازی‌ها هرگز به‌طور کامل استفاده نشدند و بسیاری از آنها به حال خود رها شدند و به مرور زمان تخریب شدند.