خبرگزاری مهر - گروه فرهنگ و ادب: طبقات الصوفیه که حاصل جلسات تذکیر و ارشاد و تعلیم یکی از درخشانترین چهره های عرفان و تصوف "خواجه عبدالله انصاری" است بدون تردید یکی از امهات متون عرفانی به زبان فارسی به شمار می آید و چنان که از روش تدوین و محتوای کتاب برمی آید قصد پیر هرات از تقریر آن ارشاد و تعلیم مریدان بوده است نه تدوین و تألیف کتاب.
نه تنها از اشارات جامی در "نفحات الانس" بلکه از اشارات موجود در طبقات الصوفیه نیز برمی آید که یکی از کتابهایی که پیر هرات به هنگام تقریر احوال و اقوال مشایخ بدان نظر داشته طبقات الصوفیه شیخ عبدالرحمن سلمی نیشابوری (م 420 هجری) بوده است.
یکی از تفاوتهای عمده طبقات الصوفیه خواجه عبدالله با متنهای دیگر عرفانی - از جمله طبقات سلمی - این است که در این کتاب نه تنها احوال و اقوال مشایخ یاد شده است بلکه این حالات و گفته ها مورد نقد، تفسیر و تحلیل قرار گرفته و باریکیهای طریقت و احوال و مقامات طی این نقد و تفسیر و تحلیل به مریدان نموده شده و نظر و عقیده پیر هرات در این گونه موارد و درباره مسائل و موضوعات مهم عرفان و تصوف بیان شده است.
با آنکه طبقات الصوفیه در ظاهر آداب و ترتیبی دارد و گروهی از مشایخ در طبقه خویش قرار گرفته اند، در حقیقت این ترتیب و آداب ظاهری به هنگام بحث و درس عملا نادیده گرفته شده است، چنانچه ذکر نام یکی از مشایخ در یکی از طبقات گروهی از همنامان و همراهان او از طبقات دیگر را به دنبال می آورد و نقل گفته ای و بیان قولی انبوهی از گفته ها و اقوال مشابه دیگر را در پی دارد و چنانکه روش کار اوست با نقد و نظر و تحلیل و تفسیر و دریافتهای پیر هرات همراه می شود.
اهمیت طبقات الصوفیه از آن روست که آرا و عقاید و نظرات او را درباره مشایخ و مباحث اساسی عرفان و تصوف دربر دارد. شناخت بخشی از شخصیت عرفانی و قسمتی از اندیشه های او بدون مراجعه به طبقات الصوفیه ناممکن است. این اثر از آنجا که برخی ویژگیهای زبان "هروی قدیم" را دربر دارد از نظر تحقیق و پژوهش در تاریخ زبان فارسی نیز اهمیت دارد.