به گزارش خبرگزاری مهر ، ترجمه گفتگوی دکتر محمد باقر قالیباف با معتبرترین روزنامه اقتصادی جهان (که اولین مصاحبه وی با رسانه های خارجی پس از سمت شهرداری تهران است) چنین است:
خبرنگار فایننشال تایمز: بیش از دو سال است که شما تهران را اداره می کنید؛ تهران امروز با تهران سالها پیش چه تفاوتی دارد؟
قالیباف: قضاوت منصفانه این است که نقاط قوت یک شبه حادث نمی شود و نتیجه یک فرایند تدریجی است. اما می توانم به طورقطع بگویم که فعالیتهای توسعه شهری ، هم از یک نقطه نظر مالی و هم فیزیکی در دو سال گذشته از سوی شهرداری تهران انجام شده و علیرغم مشکلات از تمام کارهای صورت گرفته طی 7 سال گذشته موفق تر بوده است. ما سیاست ویژه ای داریم . هیچ پروژه مربوط به توسعه تهران را به تاخیر نینداخته ایم و ترجیح می دهیم به جای چند پروژه نیمه تمام ، یک پروژه را کامل و در زمان وعده داده شده به مردم تحویل دهیم.
مهمترین پروژه برج "میلاد" بوده (که چهارمین برج مخابرایت بزرگ در دنیا از نظرفنی بوده است) است. ساخت این برج از سال 1995 آغاز شده ، برای کشور ما هزینه زیادی برده و ضرورت توجه به نکات فنی در آن احساس می شود.این برج طی دهه فجر همزمان با افتتاح پروژه های دیگری آزمایش می شود. ایرانی ها و توریستهای خارجی می توانند از اول فوریه به بالای این برج رفته و تهران را ببینند و از 20 مارس (نزدیک عید نوروز) مردم قادر خواهند بود تا از "رستوران گردان" برج استفاده کنند. اکنون سه شیفت کاری برای تکمیل برج شبانه روزی در حال کار هستند.
خبرنگار: وضعیت بزرگراهها چطوراست؟
- بزرگراه "همت" را توسعه دادیم و بزرگراه آزادگان و همچنین شهید "یاسینی" را هم تمام کردیم. اتوبان آزادگان در حدود 10 کیلومتر است. بیش از سه کیلومتر به بزرگراه امام علی(ع)درشلوغ ترین مکان در تقاطع رسالت اضافه کردیم.همچنین تقاطع های بسیاری مثل تقاطع "سئول" ایجاد شد. تقاطع "چمران- اوین" بزودی افتتاح خواهد شد و تقاطع پل "جهاد" و "شهید کلاهدوز" هم تمام شد.
خبرنگار: آیا شهرداری تمام پروژه های توسعه را خود اداره می کند؟
- توسعه تهران در سه سطح در حال انجام است. سطح نخست، سطح منطقه ای یا محلی است؛ اولین اقدام ما با وجود برخی مخالفتها از سوی دستگاههای اجرایی تاسیس "شورایاری" یا شوراهای محلی بود. این یک شیوه خوب برای رسیدن به توسعه اجتماعی و مشارکت مردمی است. من به شخصه به این پروژه علاقه مند بودم و قبلاً آن را مطالعه کرده بودم و باور دارم که این پروژه، به طور وسیعی برای شهروندان سودمند است.ما تهران را به 380 محله تقسیم کردیم و مردم نمایندگان خود را برای عضویت در این شوراها انتخاب کردند. ممکن است مقیاس کار کوچک باشد،اما این به مردم کمک می کند که از درب خانه هایشان در اداره شهر مشارکت کنند.
سطح متوسط : پروژه هایی در مقیاس متوسط از سوی دفاتر نمایندگی شهرداری درمناطق اجرا شده اند. و سطح سوم توسعه ، پروژه های بزرگ ملی مانند برج میلاد هستند . ساخت بزرگراهها، تقاطع های بزرگ و مراکز فرهنگی مانند سینما آزادی - در مساحتی بیش از 10 هزار متر مربع زمین- در سطح ملی انجام می شوند. بازسازی این سینما که ساختمان اصلی آن در سال 1997 در آتش سوخت؛ کمتر از 18 ماه زمان خواهد برد و ما بر آن هستیم تا جشنواره بین المللی فیلم فجر را امسال با هماهنگی و همراهی وزارت ارشاد در آن مکان برگزار کنیم.
خبرنگار: من تابلوی شمارش معکوس افتتاح را بر روی ساختمان می بینم، اما به نظر نمی رسد که با توجه به روال ساخت پروژه های عمرانی در ایران به موقع برای جشنواره فیلم فجر به اتمام برسد؛آیا این جدول زمانی شما خیلی بلند پروازانه نیست؟
- خیر، ما آن را تکمیل خواهیم کرد . من در مراسم کلنگ زنی ساخت سینما آزادی گفتم طبق برنامه ریزی آن را افتتاح می کنیم. علی نصیریان (بازیگر معروف سینما و تلویزیون ایران) گفت که وی چنین قولهایی را زیاد شنیده است و این امر غیر ممکن است. من با آقای نصیریان در خانه هنرمندان، سه ماه پیش شام خوردم و او گفت که متقاعد شده است که سینما به موقع بازگشایی خواهد شد چرا که طی یک هفته، دو بار سینما را دیده و پیشرفتها در ساخت آن را مشاهده کرده است.
خبرنگار: چه چیزی سبب شد که شما فکر کنید نیازبه "شورایاری ها" دارید؟
- کلان شهری مانند تهران با این اندازه از جمعیت، شامل مناطق و محله های مختلفی است و برای اداره خوب مسائل اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و فنی شهر باید مشکلات را از آخرین نقطه موثر در زندگی شهروندان حل کنیم تا مشکل یک محله به مشکل منطقه و شهر تبدیل نشود.
خبرنگار: بودجه شهرداری از کجا می آید؟
- روزی که من به شهرداری آمدم؛ بودجه شهرداری درمجموع 990 میلیارد تومان بود،اما بودجه سال جاری به سه هزار و دویست میلیارد تومان رسیده است. این تقریباً سه برابر افزایش را نشان می دهد و ما انتظار داریم تا سال آینده به پنج هزار میلیارد تومان برسد.
خبرنگار: بودجه چگونه افزایش یافته است؟
- بخشی از این افزایش درآمد، به تشویق مردم برای پرداخت عوارض قانونی مالیاتهایشان برمی گردد. درعید فطرما به کسانی که مالیاتهایشان را به موقع و نقدی پرداخت کرده اند؛ جوایزی دادیم تا افراد را تشویق به پرداخت مالیاتهایشان کنیم . مردم به سبب بخشی از رویکرد ما به سمت محلات، برای پرداخت مالیات انگیزه دار شدند. مردم باید توسعه و تحولات شهر را از درب های منازل خود از آسفالت گرفته تا جمع آوری زباله ها و حمل و نقل ببینند.
بخش دیگر افزایش بودجه ناشی از سرمایه گذاری هاست. سازمان سرمایه گذاری ما ترتیبی برای جذب سرمایه اتخاذ کرده. سرمایه ها برای توسعه شهر به شهراری ملحق شده اند، ما در این بخش هم سرمایه گذارانی در داخل داریم و هم سرمایه گذارانی در خارج.
ما آن چیزی را که شهر به آن نیاز دارد؛ تعیین کرده ایم. برای مثال، شهر به هتلها، مراکز نظارتی و خدماتی، مراکز فرهنگی یا پارکینگهایی نیاز دارد. مثلا ساخت پارکینگ نه تنها برای ما یک ریال هم هزینه ندارد، بلکه حتی درآمدهایی را هم برای ما ایجاد کرده است. در"یافت آباد" در منطقه 17 تهران ما یک پارکینگ خودرو با ظرفیت 2 هزارخودرو و با کمک بخش خصوصی ایجاد کردیم.
خبرنگار: پس شهرداری هیچ مبلغی برای تمام این پروژه ها، هزینه نکرد؟
- نه ما هیچ بودجه ای به صورت نقد ندادیم، بلکه آنچه را داشتیم، در اختیار گذاشتیم. برای مثال زمین متعلق به شهرداری بود و ما اجازه بهره برداری از آن را دادیم و بخش خصوصی پول را هزینه کرد تا پروژه ای مشترک ایجاد شود و این رویکرد توانایی و طرفیت ما را افزایش داد.
دلیل دیگر افزایش بودجه، وجود شفافیت در بخشهای مالی بود. نظام مالی شهرداری کاملاً تغییر کرده است.قانون می گوید: شهرداری ها باید گزارشی را درباره درآمد و هزینه های خود هرشش ماهه به مردم و شورای شهر ارائه کنند. برای اولین بار در سال 1385 بود که ما گزارشی را درباره درآمد و هزینه های خود به شورای شهر و مردم دادیم و در ماه هفتم امسال هم ، گزارش کاملی را درباره شش ماهه اول فعالیت شهرداری ارائه کردیم.
خبرنگار: مقدار بودجه دریافتی شما از دولت چه میزان است؟
- شهرداری هیچ بودجه ای را برای بخشهای خدماتی و توسعه از دولت دریافت نمی کند. دولت و پارلمان تنها درارتباط با حمل و نقل عمومی به عنوان پروژه های ملی کمک می کنند و آن بودجه هم تقریباً 50 درصد کل بودجه برای این پروژه هاست. این به معنای آن است که شهرداری 50 درصد از هزینه های مترو و حمل و نقل عمومی را که ملی هم هستند خود پرداخت کرده است. اما واقعیت این است که سهم دولت بنا به علل گوناگون بر اساس یک زمان بندی شفاف و بهنگام پرداخت نمی شود .
خبرنگار: یعنی دولت به شهرداری بدهکار است؟
- عموم دولت ها در دو زمینه به شهرداری بدهی دارند . دولت مانند مردم، باید برای ساختمانهایش مانند وزارتخانه ها، پول بپردازد. به خاطر اینکه آنها هزینه هایی را بر شهر تحمیل می کنند که این بخش را دولت انجام نمی دهد. دولت به ما 500 میلیارد تومان در این زمینه بدهکار است که در برخی موارد به 5 یا 7 سال قبل باز می گردد؛ متاسفانه بدهی ها(ی دولت) رو به افزایش هستند. دیگر بخش بدهی دولت، مربوط به تعهدات مالی و کمک به شهرداری در حمل و نقل عمومی است .
خبرنگار: مالیاتها شامل چه درصدی ازدرآمد شهرداری می شوند؟
- متاسفانه ما در کشور در فرایند اولیه درآمدهای پایدار مشکلاتی داریم. ممکن است در حدود 50 سال قبل، زمانی که شهرداری درآمد پولی زیادی نداشت، می توانست 45 درصد از درآمدهایش را از طریق مالیات تامین کند. اما امروز این رقم به کمتر از 5 درصد می رسد. البته منظور من مالیات نوسازی و بازسازی است و نه مالیاتهای مربوط به سازندگی . در حال حاضر، بزرگترین بخش درآمد از مالیاتهای مربوط به ساخت منازل مسکونی و ساختمانهای اداری و تجاری به دست می آید. اما امیدواریم درآینده، طی چهار سال آتی در رابطه با بازسازی به حدود 15 درصد برسیم.
خبرنگار: چه درصدی از درآمدها ناشی از ساخت و ساز است؟
- می توانم بگویم درحدود 60 درصد.
خبرنگار: و چه میزان سرمایه گذاری خارجی جذب کرده اید؟
- سرمایه گذاری خارجی مربوط به بخش خصوصی است،نه بخش دولتی. ما قراردادهایی را به ارزش 800 میلیارد تومان با سرمایه گذاران خارجی امضا کردیم و دو پروژه مهم در این باره، یکی "شهر آفتاب" و دیگری مرکز خرید "چهارسوق" برای بازسازی بخش قدیمی شهر تهران است. بانک جهانی با پرداخت کمک موافقت کرده است. همچنین سه یا چهار پروژه مانند فاز دو "برج میلاد" وجود دارد که ما به توافقهای کلی رسیده ایم و به امضای توافقاتی نزدیک هستیم.
خبرنگار: اما برای شهری به این بزرگی، آنها(قراردادها و سرمایه گذاری ها) زیاد نیستند؟
- قبول دارم که زیاد نیست ، اما به نسبت شرایط و در نظر گرفتن اینکه چهار یا پنج سال قبل حتی این هم وجود نداشت این رشد قابل ملاحظه ای است.
خبرنگار: آیا به سرمایه گذاری خارجی بیشتر علاقه مندید؟
- حتماً، ما هم به سرمایه گذاری خارجی نیاز داریم و هم به سرمایه گذاری داخلی.
خبرنگار: بیشتر در چه بخشهایی، سرمایه گذاری های خارجی مورد استقبال قرار می گیرد؟
- در ساخت هتلها و مراکز تفریحی و بازیافت. ما در حال حاضر، گفتگوهای فشرده ای با آلمانها، ایتالیاییهاو اتریشی ها درباره فرایند "بازیافت" داریم. مترو نیز از بخشهایی است که می تواند به طور قطع سرمایه گذاری خارجی را جذب کند.البته در شرایط سیاسی کنونی،محدودیتهایی برای سرمایه گذاری در ایران تحمیل شده، اما بر این باورم که می توان این شرایط تحمیلی را کنار زد.
خبرنگار: آیا به خاطر تحریمها، روند اجرای پروژه های تهران کند نشده است؟
- بله بی تاثیر نیست. برای مثال ما برای برج میلاد که پروژه بی نظیری بوده و نیازمند شیشه های خاصی برای نوعی از آلومینیوم برای چارچوبهای آن است؛ با مشکلاتی روبروشدیم. همینطور محدویتهای بانکی بخشی از دلایل تاخیردرکارهای ساخت این برج بود. همان طور که می دانید بر اساس شرایط تحمیلی غیر منصفانه قدرتها مشکلاتی برای بازگشایی اعتبارنامه های بین بانکها وجود دارد و این امور با مشکلاتی به پیش می رود.
خبرنگار: گزارشهایی وجود دارد مبنی بر اینکه تهران به سمت یک طرح توسعه جامع به پیش می رود؛ این چه نوع طرحی است؟
- آخرین طرح جامع برای تهران به 40 سال قبل بازمی گردد،اما زمانی که ما به گذشته نگاه می کنیم؛ می بینیم که شهرداری ها و دولتهای قبل و بعد از انقلاب، به ندرت روی یک طرح کار کرده اند. آنها بیشتر تصمیماتی موقتی می گرفته اند. حتی مشاوران خارجی مانند "آپو" در پاریس که مشاور طرح جامع پاریس بود برای برخی کمکها به کار گرفته شده بودند.
ما تمام اطلاعات درباره چنین مسائلی را مانند حمل و نقل، ترافیک، پروژه های توسعه و خدماتی و توسعه شهری جمع آوری کردایم. کاری عمیق و سنگین بود و دانشگاه ها، کمک زیادی به ما کردند . سرانجام در پنجم آذر(26 نوامبر)، پیش نویس طرحی از سوی شهرداری ارائه شد و شورای شهر تهران و شورای عالی توسعه شهری پس از 30 جلسه، تصویب نهایی آن را انجام دادند. رئیس جمهوری هم (محمود احمدی نژاد) در دو جلسه آن شرکت کرد. ما فکر می کنیم که سال آینده می توانیم انجام طرح را آغاز کنیم.
خبرنگار: اهداف این طرح چیست؟
- این طرح به روشنی و با شفافیت، شهرسازی و معماری ساختمانها در تهران را تعریف کرده است.اکنون اگر شما به تهران نگاه کنید، بلندیها، ساختمانهای کوتاه و ویلاهایی را می بینید که بدون هیچگونه نظمی وجود دارد.طرح روشن می کند که در برخی حوزه ها اساس تراکم و ارتفاع ساختمانی در منطقه می تواند 350 درصد و برای برخی نواحی اساس تراکم 180 یا 120 درصد باشد. یعنی ساختمانهای دو طبقه و ویلایی است،اما در مرکز شهر یا در تهران قدیم، ما به سمت داشتن حیاتهای خلوت در بین ساختمان پیش می رویم. شما می بینید اکنون که بیشترین ساختمانها یا به صورت شمالی ساخته می شوند و یا جنوبی، اما در قدیم ساختمانها در اطراف حیاتهای مرکزی در تهران بودند.
نمای ساختمان به عنوان بخشی از حق(حقوق) شهری است. قبلاً از آن به عنوان حق شهروندی تعریف می شد. طرح همچنین حاوی طرح هایی برای حمل و نقل، ترافیک، پروژه های خدمات و توسعه از جمله مراکز بهداشتی و فرهنگی دارد.
در طرح مذکور، تهران از اندازه فعال آن، که 670 کیلومتر مربع است، کوچکتر می شود و به 640 کیلومتر مربع می رسد. (رشد)شهر مهارمی شود.ما به دنبال اجرای طرحی نیستیم که تهران را بزرگتر کند و یا اینکه ظرفیت آن را افزایش دهد. ما برنامه ریزی داریم تا بتوانیم به 11 میلیون نفر تا سال 1405 خدمات ارائه دهیم. اما این بدان معنی نیست که ما به سمت افزایش جمعیت تهران پیش می رویم.
خبرنگار: برای چه تعدادی از ساکنان تهران، خدمات کافی وجود دارد؟
- در حال حاضر بین 7 تا 5/7 میلیون نفر در تهران کار می کنند یا در آن اقامت دارند. جمعیت این شهر در شبها و روزها فرق می کند. اما در حدود 5/2 میلیون نفر وجود دارند که در شهر کار می کنند، اما در این شهر زندگی نمی کنند. آنها در محله ها و اجتماعات بیرونی زندگی می کنند.این بدان معنی است که جمعیت به حدود 10 تا 5/10 میلیون نفردر روز می رسد. سفرهای شهروندان روزانه به 14 میلیون می رسد و اگر سفرهای متعدد برخی شهروندان را در نظر بگیریم این رقم به 19 میلیون سفر می رسد.
خبرنگار: آیا ارقامی درباره تعداد مهاجران و حاشیه نشین ها دارید؟
- رشد جمعیت در تهران از نظر نرخ رشد، کمتر از نیم درصد است . این در سرشماری سال 2006 مورد تایید قرار گرفت،اما مهاجرت یکی دیگر از فاکتورهای رشد جمعیت است. این رقم در تهران 5/2 درصد و در مناطق حومه 5/3 درصد است.
البته این مسئله ای است که شهرهای بزرگی مانند پاریس، لندن، و توکیو هم با آن روبرو هستند؛ زمانی که ما به چنین مسائلی مانند ترافیک، حمل و نقل، خدماتی مانند آموزش و مسائل فرهنگی و اجتماعی نگاه می کنیم،ما باید جمعیت اطراف تهران را که سهمی در این دارند و از آن استفاده می کنند را هم مد نظر قرار دهیم. بهترین نمونه، حمل و نقل است. اگر در صبح ها شما به ورامین، اسلامشهر، جاده های کرج نگاه کنید، می بینید آنها از خدمات تهران استفاده می کنند ، در حالی که آنها در تهران زندگی نمی کنند.
خبرنگار: شما به برخی از شباهتها بین تهران با دیگر کلان شهرها اشاره کردید. یکی از مسائل مهم دراین شهرها جنایات سازمان یافته است. وضعیت در این رابطه در تهران چگونه است؟
| جنایات سازمان یافته در تهران قابل مقایسه با دیگر شهرهای بزرگ جهان نیست و این ریشه در فرهنگ و باورهای دینی ما دارد. |
خبرنگار: آیا شما آمار و ارقامی از قتل ها دارید؟
- ارقام به 3 سال قبل به زمانی که من رئیس پلیس شهر بودم باز می گردد. ممکن است تغییر کرده باشد، اما در تهران کمتر از 120 قتل در یک سال اتفاق افتاده و این قابل مقایسه با شهری مانند نیویورک نیست.
خبرنگار: در عین حال تقدیرهای زیادی از رودولف جولیانی و مایکل بلومبرگ شهرداران سابق شهر نیویورک برای مهار جنایات می شود. دیدگاه شما در این باره چیست؟
- می خواهم بگویم که ما جنایات سازمان یافته به شیوه ای که شما در شهرهایی مانند رم، نیویورک، لندن می بینید، نداریم. ما بیشتر ناهمگنی های اجتماعی مانند مسائل خانوادگی، مواد مخدر، طلاق و گاهی اقدام به خودکشی داریم. ما در شهر داری بر چنین مسائلی یعنی آسیب های اجتماعی متمرکز شده ایم.
خبرنگار: آیا شما فکر می کنید که اعدام برخی افراد (اراذل و اوباش) به تامین امنیت در تهران کمک کرده است؟
- فکر می کنم که باید آن را از دو نقطه نظر ببینیم. برخی از سیاستها و حرکت های کنترلی و برخی گامهای بازدارنده وجود دارد. پلیس وظیفه دارد با این ناهماهنگی های اجتماعی که هرج مرج ایجاد می کند و از کنترل ما خارج می شوند برخورد کند. اگر برای نمونه یک جانی در منطقه ای به زنان و مردان حمله می کند و به تجاوز یا قتل و ایجاد ناامنی دست می زند باید با او به شدت برخورد کرد.
خبرنگار: آیا به نظر شما این روند به امنیت کمک می کند؟
- قطعاً کمک می کند. به طور طبیعی زمانی که فردی در قتل شرکت می کند، به اعدام محکوم می شود و این مربوط به پلیس و قوه قضائیه است. اما ما در شهردای به "دلایل" نگاه می کنیم. زمانی که شما یک جوان 23 ساله را نگاه می کنید که قتلی را مرتکب شده ، می بینید که به دلایلی درس خود را تمام (رها) کرده و یا از مدرس اخراج شده است و آن وقت قادر به پیدا کردن شغل نشده و یک زندگی تشکیل داده. وی سهواً در مسیر ناهمگونی ها و ناهنجارهای اجتماعی قرار گرفته است و آنگاه ممکن است به گروههای شبه مافیایی بپیوندند.
من یکبار با وزیر آموزش پرورش درباره مقررات صحبت می کردم مقرراتی که دانش آموزان باید در صورتی که اگر نتوانند در امتحان قبول شوند باید پس از یکی دو سال مدرسه را ترک کنند . من به او گفتم که ما تمامی هزینه های این دانش آموزان را به شما پرداخت می کنیم و شما این ها را در مدرسه نگهدارید. زمانی که یک دانش آموز اخراج می شود این بدان معنی نیست که ما ارتباط آن را با دیگر دانش آموزان و یا رابطه اش را با مدرسه قطع کرده ایم. زمانی که او مدرسه را ترک می کند او در ناهنجارهای اجتماعی تبدیل به فردی حرفه ای می شود، آنها را می آموزد و به دیگر دانش آموزان یاد می دهد. این توافق البته مربوط به دوران مسوولیت من در پلیس بود.
اوقات فراغت برای تهرانی ها بسیار مهم است به خاطر اینکه هزینه های زندگی بالا است و مردم دو یا سه شغل دارند و زمان کافی برای استراحت ندارند و آنگاه که آنها زمانی را برای استراحت پیدا می کنند جای مناسبی برای استراحت آنها وجود ندارد. طی سال گذشته ما 25 سینما در تهران افتتاح کردیم و بهترین مجتمع سینما ها را در جنوب تهران ساختیم و همچنین به سبب رویکرد ما به سمت ناهنجاری های اجتماعی بود که اقدام به افتتاح 500 سالن فوتبال کردیم. رقمی که با تعداد این امکانات در بسیاری از کلان شهرها در دنیا مطابقت دارد.
خبرنگار: شما با عنایت به اینکه شهر به نظر به دو بخش نامتوازن و ناهماهنگ جنوب فقیر و شمال متمول تقسیم شده، تا چه میزان درباره توسعه نامتوازن شهر نگران هستید؟
- طرح جامع این موضوع را در نظر نمی گیرد. طی دو سال گذشته غیر ممکن بود که طرحی از جنوب تهران افتتاح نشود و شما حتی نمی توانید یک مورد را هم پیدا کنید. یک انبار روغن در زمینی 25 هکتاری در کنار ایستگاه راه آهن مسائل زیست محیطی را درمرکز شهر سبب شده بود. ما آن را به قیمت گزاف خریداری کردیم و در حال ساخت بزرگترین مرکز فرهنگی ورزشی در جنوب تهران در سه سال هستیم که این مرکز به بزرگی مجتمع ورزشی انقلاب (که در شمال تهران است) در جنوب تهران خواهد بود.
ممکن است شما متوجه باشید که فضای سبز در جنوب تهران به سرعت رو به افزایش است و همینطور این مسئله در مورد رُفت و روب خیابانها و سیستم فاضلاب هم صدق می کند. منطقه 17 آسیب پذیر ترین منطقه در رابطه با فاضلاب بود ما کانالهای کافی برای حل این معضل ایجاد کردیم.
خبرنگار: تبلیغات زیادی درباره آنچه که شهرداری انجام می دهد و شما می گوئید مشاهده نمی شود. چرا؟
- به عنوان یک اصل به پوپولیسم و عوام فریبی اعتقای ندارم. اگر شما به سابقه من نگاه کنید چنین حرکتی را پیدا نمی کنید. هرکجایی که کار کردم ، سعی کرده ام کاملاً اصولی، منطقی، علمی و نظام مند باشم. من همیشه به همکارانم گفته ام که خوب کار کردن بهترین تبلیغ برای مردم است.
خبرنگار: در مدیریت شهری شما آیا شهری در دنیا وجود دارد که از آن مدل و الگو گرفته باشید؟
- من درمدیریتم از رویکرد تطبیقی، تجربی و علمی پیروی می کنم و اکنون 40 شهر وجود دارد ما انتخاب کرده ایم و به طور کامل فعالیت های آنها را هم از طریق اینترنت و هم با اعزام گروههای فنی برای داشتن حوزه تحقیق و جستجو تمامی ایده ها و کار، پی گیری می کنیم.
خبرنگار: چه شهرهایی در سرلیست شما قرار دارند؟
- فرقی نمی کند. برای نمونه، ما حتی برخی شهرها را در آمریکای لاتین مانند برازیلیا انتخاب کرده ایم . در حمل و نقل عمومی و BRT آنها از پاریس جلوتر هستند. ما سئول را در جنوب شرقی آسیا، توکیو و پکن را در شرق آسیا، دبی، تورنتو، ونکوور، کراچی و آنکارا را به دلایل مختلف تحت نظر داریم.
خبرنگار: در مورد شهرهای اروپایی چه؟
- ما به دلایل زیست محیطی به جغرافیا نگا می کنیم. اخیراً من دیداری از سوئیس داشتم و با شهردار یک شهر ملاقاتی صورت دادم. آنها در این مسئله به سختی کار کرده اند و مدلهای بسیار خوبی دارند.
خبرنگار: در مورد دبی چی؟
- دبی به خاطر تحولات و توسعه شهری اش مطالعه شده، آنها در برخی از ابعاد و زمینه ها از تجربه جهانی به خوبی استفاده کرده اند آنها خدمات خوبی بر این سرزمین کوچک ارائه می دهند برای مثال سرانه زباله آنها در حدود 5/5 یا 6 کیلوگرم است در جاییکه مال ما 2/1 کیلوگرم است و این مهم است که آنها این موضوع را چگونه مدیریت می کنند. ما توسعه شهری مثل پاریس را که از نظر حمل و نقل و ساختمانهای فرهنگی مانند سینماها، تئاترها و سالن های ورزشی بسیار به شهر ما شباهت دارند، ارزیابی می کنیم.
خبرنگار: آیا هیچ شهر آمریکایی را هم رصد می کنید؟
- بله نیویورک .
خبرنگار: آیا تاکنون از نیویورک دیدن کردید؟
- خیر، اما اخیراً زمانی که ما این شهر را رصد می کردیم متوجه شدیم که یک ایرانی برای شهرداری این شهر کارهای خوبی انجام می دهد. در دیدار وی از تهران من دو ساعت با او صحبت کردم و ما حمل و نقل نیویورک را مورد بحث قرار دادیم.
خبرنگار: آقای جولیانی (شهردار سابق نیویورک) کارهای زیادی انجام داد که از جمله آنها حل مسائل بسیار این شهر بود و به شیوه ای که شما گفتید شورایارها را به عنوان مدلی برای انجام کارهای خوب اتخاذ کردید آیا "شهرداری" در دنیا وجود دارد که شما از آن الگو برداری کرده باشید؟
- من در مدیریت از کسی پیروی نمی کنم. ولی در تجربه های تطبیقی من به کارکرد آنها نگاه می کنم و کاملاً از تجارب آنها استفاده می کنم و با درکی واقعی آنها را با الگوهای محلی مطابقت می کنم. برای نمونه درباره BRT چند گروه بودند که از آلمان و فرانسه از ایران دیدن کردند و باور نمی کردند که ما چگونه می توانیم تمامی این مطالعات را صورت داده و طی هشت ماه طرح را انجام دهیم.
خبرنگار: زمانی که من در تهران با دیپلماتها صحبت می کردم آنها از شما به عنوان یک نوگرا ، اما بسیار "اقتدارگرا" یاد می کردند. شما درباره آنها چگونه قضاوت می کنید؟
- درسته من در رابطه با کار طرفدار توسعه دارم و تلاش می کنم تا فناوری مدرن جهانی را بکار گیرم. این رویکرد من از زمانی بوده که کار کرده ام و فرهنگ اسلامی ما مخالف استفاده از علم و فناوری نیست.
اما در رابطه با اقتدارگرایی، این نیازمند روشنگری است و اینکه ببینیم منظور آنها از کاربرد این کلمه چیست. اگر منظور آنها تعصب، یکجانبه گرایی و اعمال زور است من این روحیه را ندارم. حتی زمانی که فرمانده نیروی انتظامی بودم اینگونه رفتار نمی کردم. مردم احساس می کردند که پلیس با آنها به آرامی و با لطافت برخورد می کند. در حالی که اگر من اقتدارگرا و مستبد بودم این حس باید در پلیس به اوج خود می رسید .
| زمانی که حس جمعی به طرح و تصمیم می رسد من خیلی مصمم و با قاطعیت آن را انجام می دهم، آن وقت من به تعریف دوم از واژه اقتدار گرایی متعلق هستم. زمانی که انتظار جامعه برای انجام یک برنامه است، آنگاه من خیلی محکم هستم . |
خبرنگار: در داخل ایران برخی از برچسب ها استفاده می شود تا رویکرد سرسختانه شما را در مدیریت منعکس نماید. حتی از شما به عنوان رضا شاه اسلامی یاد می شود شما چه احساسی درباره این مفهوم دارید؟
- (با خنده) کسی مثل رضا شاه اصلا نمی تواند مسلمان باشد . اکنون فرهنگ رضاخانی در ایران وجود ندارد .
خبرنگار: در جمهوری اسلامی مدیران زیادی وجود ندارند که حداقل افکار عمومی آنها را مدیران با کفایت تلقی می کند. شما در هر بخشی که عهده دار امور شدید با پیشرفت های قابل ملاحظه اعتباری حتی در بین منتقدین و مخالفینتان و رقیبای سیاسیتان به دست آورده اید. آیا شما خود را پدیده ای درمدیریت می دانید، همانگونه که برخی می گویند؟
| من پدیده نیستم. تواناییهایی خود را بیشتر مدیون انقلاب و امام هستم. من از سن 19 سالگی فرصت آن را داشتم تا از استعدادهایم استفاده کنم و اگر این فرصت به بسیاری از جوانان دیگر هم داده می شد آنها حتی می توانستند از من سرتر باشند. |
این تجربه ای با ارزش است که در سن 19 و 20 سالگی طی جنگ (بین ایران و عراق) فرماندهی 15 هزار نفر را داشته باشی و این برای تعداد کمی از افراد رخ می دهد.
خبرنگار:آیا واقعاً اکنون کار به شما سخت است؟
- تقریباً! من فکر می کنم کار از ابعاد مختلف سخت است. امروز صبح ما نشستی درباره توسعه مترو داشتیم . تصمیم گرفتیم که هر ساله 15 کیلومتر مترو بسازیم و این در حالی است که برای 30 سال 50 کیلومتر در نظر گرفته شده است. تهرانی ها شاهد خواهند بود که در سال آینده 15 کیلومتر به خطوط مترو آنها افزوده می شود. این در حالی است که کمبود پول وجود دارد و سیمان وجود ندارد و هزاران مشکل دیگر.
خبرنگار: من شنیده ام که شما وقت های زیادی را برای مسائل حاشیه ای صرف کرده اید؟
| کاملاً اشتباه است که مسائل فنی و مدیریتی با مسائل سیاسی آغشته و مسموم شده اند. مردم از ما می خواهند مترو بسازیم و ما باید چنین کنیم. ما می توانیم حتی بلحاظ سیاسی هم از آن سودمند شویم. خدمت خوب به مردم بزرگترین کار سیاسی است. |
| شهردار تهران: |
شما به فردی از شهر x اشاره کردید که من نمی خواهم اسامی آنها را ببرم که موفق بوده و کار زیادی شروع کرده. برای نمونه دولت در ترکیه در پی کار خوب در استانبول بر سرکار آمد. بنابراین آنها به لحاظ سیاسی منتفع می شوند. اگر ما کار خوب انجام دهیم می توانیم بلحاظ سیاسی منتفع شویم وهیچ کس مخالف آن نیست. اما گاهی مواقع ما به کار خوب اجازه نمی دهیم تا انجام شود و به رقابت اجازه نمی دهیم تا وارد بخش مدیریت شود و به مردم خدمت کند. این کار نفع سیاسی هم ندارد.
خبرنگار: آیا شما نابالغی سیاسی را در این موضوع مشاهده می کنید؟
- نه ، ممکن است این ریشه در پیچیدگی سیاسی از سوی افرادی باشد که می خواهند امور را در یک زمان کوتاهی انجام دهند. مفهوم دموکراسی و نقش مردم در تاریخ 2000 هزار و یا 3000 ساله ما نبوده است. در عوض ما به انقلاب مدیون هستیم که فرصتی را به معنای واقعی کلمه برای حضور مردم داده است و من یکی از نمونه های بسیار بارز آن هستم.
من از یک خانواده ثروتمند و متمول نبودم که به خاطر ثروتم به قدرت رسیده باشم و هیچ سابقه فرهنگی و اشراف سالاری هم نداشتم. من از یک خانواده از سابقه متوسط پائین از روستایی در 18 کیلومتری مشهد هستم. هیچ وابستگی سیاسی با هیچ یک از احزاب و گرهها هم نداشتم. حتی الان هم روشن است که من به کسی وابستگی ندارم. حقیقت این است که این فرصت به کسی مثل داده من می شود تا ثابت شود که در ایران دموکراسی وجود دارد.
خبرنگار: شهرداران تهران در این دفتر سرنوشت های متفاوتی داشتند. آقای غلامحسین کرباسچی به زندان رفت در حالیکه محمود احمدی نژاد رئیس جمهور شد. شما فکر می کنید که سرنوشت شما کدامیک از این دو خواهد بود؟
- این سؤال از من خیلی پرسش شده و من یک تحلیل کلی درباره آن دارم. شهرداران تهران قبل و بعد از انقلاب به 2 گروه تقسیم می شوند و فکر می کنم که گروه سومی وجود ندارد. یک گروه شهرداران بی کفایت هستند؛ آنها به راس کار آمدند کار نکردند و هیچ اتفاقی هم برای آنها نیفتاد و هر شهرداری که به اینجا آمد و یک کار جدی انجام داد و اینجا را ترک کرد به یکی از دو سرنوشت خوب و یا بد دچار شد. فکر می کنم که هر کسی که در اینجا خوب کار می کند با یکی از دو سرنوشت خوب یا بد مواجه خواهد شد.
خبرنگار: آیا شما در باره سرنوشت بد نگران نیستید؟
- نه ابداً. در زندگی، معمولاً من با رویدادهایی رو به رو بوده ام.
خبرنگار: بنابراین فکر می کنید که سرنوشت شما خوب خواهد بود؟
- نه من اینگونه به زندگی نگاه نمی کنم. یک دانشجو در دانشگاه شریف به من گفت که "شما استثنایی هستید و اینکه به ما بگویید چگونه برنامه ریزی کردید و اینکه ما چگونه می توانیم مثل شما موفق باشیم؟" من گفتم برنامه ریزی اول من این بود که به جنگ بروم و شهید شوم، اما شهید نشدم . به او گفتم که اگر مثل من برنامه ریزی کند معلوم نیست که سرنوشتش چه می تواند باشد و لذا باید خودش برای خود برنامه ریزی کند.
خبرنگار: آیا برای ریاست جمهوری نامزد خواهی شد؟
- فکر می کنم حرفهای لازم را گفتم.
خبرنگار: شما خلبان هم هستید. آیا هنوز پرواز می کنید؟
- پس از 43 روز دیروز من 4 پرواز داشتم. هر زمان که وقت داشته باشم. بیشتر داخلی پرواز می کنم. پرواز دیروز تهران- بوشهر- تهران و تهران- ارومیه تهران بود.