به گزارش خبرنگار مهر، شبکه‌های اجتماعی که زمانی برای فراهم کردن ارتباطات آنی و لحظه در سراسر جهان محبوب شده بودند، اکنون بلای جای کشورها شده اند. این پلتفرم‌ها که یک دهه قبل به اوج شکوفایی رسیده اند، اکنون مملو از اخبار جعلی شده اند، آزادی بیان را سانسور می‌کنند و به قوانین داخلی کشورها بی اعتنا هستند و دولت‌ها را جان به لب کرده اند. در همین راستا کشورهای مختلف سعی دارند با اقداماتی مختلف آنها را وادار به اطاعت از قوانین کنند و در جایی که قانون کارساز نیست دست به دامن قطعی اینترنت و مسدود سازی پلتفرم‌ها می‌شوند تا میخ قدرت خود را محکم‌تر بکوبند. اخیراً رویدادهای مختلف دولت‌ها را وادار به موضع گیری جدی علیه پلتفرم‌های محبوب کرد. به عنوان مثال پس از حذف کردن پست‌های مربوط به تسلیت شهادت اسماعیل هنیه در اینستاگرام ترکیه این پلتفرم را مسدود کرد. از سوی دیگر در ونزوئلا رئیس جمهور این کشور ایکس را به دلیل دامن زدن به اختلافات به مدت ۱۰ روز قطع می‌کند. آنچه در زیر می‌خوانید تلاش کشورهای مختلف برای رام کردن غول‌های سرکشی است که زیرپوستی احساسات جوامع را دستکاری می‌کنند:
قطع و وصل اینترنت در بنگلادش / شبکه‌های اجتماعی همچنان مسدود هستند
در حالیکه دولت بنگلادش سعی داشت اعتراضات گسترده دانشجویی که به مرگ ۳۲ تن منجر شده را کنترل کند، اینترنت این کشور به طور کامل قطع شد.
این نا آرامی‌ها حول محور سیستم سهمیه‌ای بود که طبق آن یک سوم مشاغل دولتی به بستگان جانبازانی تعلق می‌گیرد که در جنگ استقلال بنگلادش از پاکستان در سال ۱۹۷۱ میلادی شرکت کرده بودند.
طبق پست رسمی رسانه دولتی BTV، هزاران معترض در داکار پایتخت بنگلادش تجمع و به این رسانه حمله کردند، پنجره‌ها و مبلمان را شکستند، دفاتر کاری را آتش زدند. افراد بسیاری داخل این دفاتر گیر کردند.
۱۷ نفر در درگیری‌ها با پلیس کشته شدند. در این میان در ۱۷ جولای ۲۰۲۴ میلادی مقامات بنگلادشی اینترنت و دسترسی به تلفن در سراسر کشور را قطع کردند. این یک روش معمول در جنوب شرق آسیا برای جلوگیری از گسترش شایعات، اخبار جعلی و کنترل وضعیت است. اطلاعات وب سایت نت بلاکس که وضعیت اینترنت جهانی را رصد می‌کند، نشان می‌داد اینترنت بنگلادش تقریباً به طور کامل قطع شده است.
پس از آن و در ۲۸ جولای خبرگزاری الجزیره اعلام کرد اینترنت کشور پس از ۱۱ روز قطعی، دوباره به حالت عادی بازگشته است. پس از جلسه میان وزیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بنگلادش با تهیه کنندگان سرویس اینترنت این کشور قرار شد اینترنت ۴G موبایل دوباره احیا شود. در بیانیه وزیر آمده بود: ما تصمیم گرفتیم شبکه ۴G را دوباره برقرار کنیم.
با این وجود شبکه‌های اجتماعی مانند واتس اپ، فیس بوک، تیک تاک و یوتیوب همچنان مسدود باقی ماندند. اینترنت ثابت نیزچند روز قبل از آن دوباره احیا شده بود. البته بیشتر کاربران اینترنت در بنگلادش برای دسترسی به اینترنت به دستگاه‌های موبایل متکی هستند.
قطعی یوتیوب و سیگنال در پی سرپیچی از قوانین روسیه
در اوایل مرداد ماه نیز یک قانونگذار ارشد روسی اعلام کرد که سرعت یوتیوب در روسیه به شدت کاهش می‌یابد زیرا گوگل نتوانسته تجهیزات و زیرساخت خود را در این کشور به روزرسانی کند و از سوی دیگر از باز کردن کانال رسانه‌های روسی در پلتفرمش سرباز می‌زند.
پس از این هشدار و در پی بالا گرفتن انتقادات از یوتیوب نوزدهم مرداد ماه سرویس‌های نظارت بر اینترنت روسیه از قطعی گسترده یوتیوب خبر دادند.سرویس نظارت اینترنت روسیSboi.rf اعلام کرد هزاران گزارش قطعی یوتیوب در روسیه دریافت کرده است. کاربران گفته بودند فقط از طریق وی پی ان قادر به دسترسی به این سرویس هستند.
روسیه به دلیل مسدود رسانه کانال رسانه‌ها و شخصیت‌های مهم این کشور در پلتفرم یوتیوب از گوگل انتقاد کرده و این شرکت آمریکایی را چند بار به دلیل عدم حذف محتوای غیرقانونی یا نامطلوب جریمه کرد.
الکساندر خنشتاین رئیس کمیته سیاست اطلاعات مجلس سفلی پارلمان روسیه اعلام کرده بود کاهش سرعت پایین‌تر یوتیوب اقدامی اجباری علیه این پلتفرم است. زیرا یوتیوب تصور می‌کند می‌تواند بدون مجازات قوانین روسیه را نقض کند.
خنشتاین در تلگرام به دنبال شفاف سازی این نظرات و ادعاهایش مبنی بر آنکه سرعت دانلود یوتیوب در روسیه ۴۰ درصد کاهش یافته و هفته بعد از آن تا ۷۰ درصد کاهش خواهد یافت، نوشته بود: دلیل اصلی این امر اقدامات یا بی تفاوتی یوتیوب است.
اما این تنها پلتفرم اجتماعی مسدود شده در روسیه نبود.
دیروز (شنبه ۲۰ مرداد) نیز راسکامنادزر ناظر ارتباطات روسیه اعلام کرد پیام رسان رمزگذاری شده سیگنال نیز به دلیل نقض قوانین عملیات‌های ضد تروریستی مسدود شده است. خبرگزاری اینترفاکس روسیه به نقل از این سازمان نوشت: دسترسی به پیامرسان سیگنال به دلیل نقض قانونی که طبق آن نباید از پیام رسان ها برای اهداف تروریستی و افراط گرایانه استفاده کرد، مسدود شده است.
پیش از این اقدام راسکامنادزر، صدها کاربر سیگنال از قطعی این پیام رسان خبر داده بودند. سرویس‌های نظارت بر اینترنت نیز بیش از ۱۵۰۰ گزارش قطعی این شبکه به خصوص از کاربران ساکن مسکو و سن پترزبورگ دریافت کرده بودند. طبق گزارش کاربران این اپ فقط با استفاده از وی پی ان فعال می‌شد.
مالزی متا را وادار به عذرخواهی کرد
در ۱۳ مرداد ماه، الزینا عثمان سعید وزیر قانون اصلاحات نهادی مالزی از ارائه لایحه‌ای برای قطع اینترنت به پارلمان تا ماه اکتبر خبر داد. وی در بیانیه‌ای جزئیات این قانون جدید را اعلام کرد که فرایندهای در حال توسعه مربوط و اجرای «کلید قطع اینترنت» است. این اقدام بخشی از تلاش کشور برای افزایش امنیت دیجیتال مالزی به شمال می‌آید.
سعید درباره دلیل این اقدام یا شرایط آن توضیحی نداده است. او در بیانیه‌ای اعلام کرد دولت می‌خواهد شبکه‌های اجتماعی و تهیه کنندگان اینترنت و سرویس‌های پیام رسان مسئولیت بیشتری درباره نقشی که محصولاتشان در جرایم آنلاین مانند کلاهبرداری، سواستفاده جنسی از کودکان، آزار جنسی و قلدری آنلاین دارند، برعهده گیرند.
هرچند کشورهای مختلف برنامه‌ها و اقدامات مشابهی در این زمینه را اعلام کرده اند اما تا اجرایی شدن آنها فاصله زیادی باقیمانده است و شرکت‌های فناوری به هر روی سعی دارند با فشارهای مختلف تصویب چنین قوانینی را به تأخیر بیندازند. اما به نظر می‌رسد مالزی کشوری نیست که شرکت‌های فناوری بتوانند آن را تحت تأثیر قرار دهند.
انوار در ۳۱ جولای در حساب کاربری فیس بوک و اینستاگرام خود ویدئویی از تماس تلفنی با مقامات حماس جهت عرض تسلیت درباره شهادت اسماعیل هنیه را منتشر کرد. همچنین او عکسی از آخرین دیدار خود با هنیه در قطر در ماه می سال جاری میلادی همراه یک پیام تسلیت منتشر کرده بود. اما متا این پست‌ها را حذف کرد.
این دومین بار بود که متا محتوای یکی از مقامات مالزی را به طور ناعادلانه و تبعیض آمیز حذف کرده بود که سرکوب آزادی بیان نیز به حساب می‌آمد. پس از آن انوار در صفحه فیس بوک خود نوشت: بگذارید این پیامی شفاف و روشن به متا باشد؛ دست از این بزدلی بردارید و ابزار رژیم صهیونیستی اسرائیل نباشید!
وزیر ارتباطات مالزی و اعضای دفتر نخست وزیر برای توضیحاتی در این زمینه با نمایندگان متا دیدار کردند. چند روز بعد متا پلتفرمز به دلیل حذف اشتباهی پست‌های تسلیت انوار ابراهیم نخست وزیر مالزی درباره شهادت اسماعیل هنیه، رهبر حماس عذرخواهی کرد. یک سخنگوی این شرکت اعلام کرد: متا به دلیل اشکال عملیاتی متاسف است و محتوای مذکور با برچسب خبری دوباره در پلتفرم احیا شده است.
ترکیه سانسور اینستاگرام را تاب نیاورد
از سوی دیگر مسدودسازی پست‌های مربوط به تسلیت شهادت اسماعیل هنیه رهبر حماس در اینستاگرام، به ممنوعیت نامشخص این پلتفرم در ترکیه منجر شد. ترکیه دسترسی به پلتفرم اینستاگرام را بدون اعلام دلیل یا مدت زمانی مشخص مسدود کرد.
پس از این اقدام رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه شبکه‌های اجتماعی را برای سانسور عکس شهدای فلسطینی به فاشیسم دیجیتال متهم کرد.
او در این باره گفت: شبکه‌های اجتماعی نمی‌توانند تصاویر شهدای فلسطین را تحمل کنند و به سرعت آنها را مسدود می‌کنند. ما با فاشیسم دیجیتال در پوشش آزادی روبرو هستیم.
رئیس جمهور ترکیه در ادامه سخنانش به وضعیت شبکه‌های اجتماعی اشاره کرد که اجازه انتشار انواع و اقسام پروپاگاندا را به گروه‌هایی که در ترکیه تروریست تلقی می‌شوند، می‌دهد. او در این باره افزود: ما سعی کردیم از طریق سازمان‌های مرتبط خود یک مسیر مذاکره ایجاد کنیم. با این وجود نتوانستیم به همکاری‌های مورد نظرمان دست یابیم.
به دنبال فیلتر اینستاگرام در ترکیه مذاکرات میان مقامات ترکیه و مدیران متا پلتفرمز برای رفع مسدودی پلتفرم آغاز شد. درنهایت شب گذشته ۱۱ روز پس از فیلترینگ اینستاگرام در ترکیه، وزیر حمل و نقل و زیر ساخت این کشور اعلام کرد پس از آنکه پلتفرم قبول کرد با مقامات این کشور همکاری و نگرانی‌هایشان را برطرف کند، دسترسی به آن را احیا کرده است.
او در حساب کاربری ایکس خود نوشت: در نتیجه مذاکرات مان با مقامات اینستاگرام، مسدودیت پلتفرم را لغو خواهیم کرد. آنها تعهد دادند برای پاسخگویی به درخواست‌هایمان درباره دسته بندی جرایم و سانسور تحمیلی بر کاربران همکاری کنند.
وزیر حمل ونقل و ارتباطات ترکیه در این باره گفت: دستاوردهای قابل توجهی در افزایش امنیت در محیط دیجیتال در ترکیه، انطباق قانونی، حفاظت از حقوق کاربران و توسعه مکانیزم بازرسی منصفانه به دست آمده است. متا، شرکت مادر اینستاگرام، با رعایت قوانین ترکیه و اطمینان از حذف دقیق پست‌ها و محتوایی که حاوی عناصری از جرایم خاص یا تبلیغات تروریسم باشد، موافقت کرده است.
این در حالی بود که پس از مسدود شدن اینستاگرام در ترکیه، دولت این کشور ۲۷ سرویس وی پی ان در کشور را نیز ممنوع کرد. طبق آمار موجود وی پی ان های مشهور در ترکیه از جمله نورد وی پی ان، اکسپرس وی پی ان، پروتون، پرایوت اینترنت اکسس، سایبر گوست، هاید می و آی پی ونیش مسدود شده اند.
ونزوئلا به واتس اپ تاخت و سیگنال و ایکس را فیلتر کرد
نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهوری ونزوئلا اعلام کرد دیگر از پیام رسان واتس اپ استفاده نمی‌کند و به جای آن تلگرام و وی چت را به کار می‌گیرد. همچنین او مردم این کشور را حذف پیام رسان تشویق کرد.
او در جمع هوادارانش گفت: من دیگر از واتس‌اپ قطع استفاده نمی‌کنم، چرا که از واتس‌اپ برای تهدید ونزوئلا استفاده می‌شود. بنابراین واتس‌اپ را برای همیشه از گوشی خود حذف می‌کنم و کم کم مخاطبینم را به تلگرام و وی چت منتقل می‌کنم.
او در ادامه سخنرانیش گفت: این کار باید انجام شود. واتس اپ از ونزوئلا بیرون برو! زیرا این پیام رسان جایی است که مجرمان جوانان را تهدید می‌کنند. این افراد ترسو از موبایل‌ها در کلمبیا، میامی، پرو و شیلی پشت این پیام رسان مخفی می‌شوند. اما من به فاشیست‌های ترسو می گویم: شما پنهان می‌شوید اما جوانان وطن پرست و انقلابی در خیابان‌ها هستند و ما هیچ وقت مخفی نمی‌شویم. واتس اپ به جهنم برو!
رئیس‌جمهوری ونزوئلا از شهروندانش خواست که «داوطلبانه، تدریجی و ریشه‌ای» اپلیکیشن متعلق به این شرکت آمریکایی متا را رها کنند».
پیش از این مادورو تیک تاک و اینستاگرام را به شعله ور کردن نفرت در ونزوئلا متهم کرده بود. او اشاره کرده بود تیک تاک ویدئوهایی را پخش می‌کند که مردم را به خشونت علیه حامیان دولت فعلی تشویف می‌کنند.
به محض پایان سخنرانی مادورو، وزارت اطلاع‌رسانی این کشور گروه واتس‌اپ برای خبرنگاران خارجی را از این اپلیکیشن به اپلیکیشن تلگرام منتقل کرد.
پس از این اقدام، دولت ونزوئلا پیام رسان سیگنال را نیز در این کشور قطع کرد.
پس از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری ونزوئلا در اواخر جولای ۲۰۲۴ میلادی، مسدودسازی سیگنال در این کشور پیش بینی می‌شد. نیکلاس مادورو برنده این انتخابات اعلام شد و پس از آن اعتراضاتی در کشور رخ داد. علاوه بر آن مادورو شبکه اجتماعی ایکس را به مدت ۱۰ روز مسدود کرده و مدعی است ایلان ماسک به نفرت پراکنی دامن می‌زند و قوانین شبکه‌های اجتماعی را نقض کرده است. ایلان ماسک در حساب کاربری خود نوشته بود: ننگ بر دیکتاتور مادورو. تقلب بزرگ در انتخابات.
مادورو اعلام کرد رقبایش از این پلتفرم برای ایجاد نا آرامی سیاسی استفاده می‌کنند و به پیشنهاد مقامات سازمان ملی مخابرات کشور پاسخ مثبت داده تا شبکه اجتماعی ایکس را به مدت ۱۰ روز مسدود شود.