خبرگزاری مهر، گروه مجله _ فاطمه برزویی: «ایمان خلیفه» را به یاد دارید؟ همان زن بوکسور اهل الجزایر که شایعه شد پیش از این، یک مرد بوده و پس از تغییر جنسیت، در المپیک و مسابقات «زنان» شرکت کرده است؛ همان که این شایعه درباره او باعث شد در میان اخبار المپیک، حسابی مورد توجه قرار بگیرد.
اگر این روزها ماجراهای رقابت‌های ۲۰۲۴ پاریس را حتی دورادور دنبال کرده باشید، احتمالاً با محتوایی در شبکه‌های اجتماعی مواجه شده‌اید که کابران مجازی درباره این چهره موضع‌گیری کردند و رسانه‌های مختلفی درباره او تیتر زدند؛ درباره اینکه او تغییر جنسیت داده و با این ترفند، از فیزیک یک مرد در بخش زنان استفاده می‌کند و این طور به راحتی مقابل رقبای خود پیروز می‌شود. اما گذشته از همه این حاشیه‌ها، آنچه برای ایمان رخ داد، موضوع به مراتب مهم‌تری بود! ماجرای واکنش و پاسخ جالب توجه او به یک خبرنگار فرانسوی!
فراتر از بوکس!
ماجرا از این قرار است که در حاشیه یکی از مسابقات المپیک، وقتی «ایمان» با پیروزی از میدان بوکس بیرون آمد و در برابر خبرنگاران قرار گرفت، یک خبرنگار فرانسوی از او سوالی به زبان فرانسه پرسید؛ اما او از خبرنگار خواست سوالش را به انگلیسی بپرسد تا او هم به زبان عربی پاسخش را بدهد.
شاید در نگاه اول، این یک اتفاق معمولی در صحنه‌های بین‌المللی به نظر بیاید! یک خبرنگار فرانسوی سوالی به زبان فرانسوی پرسیده و ورزشکار از او خواسته پرسش را به زبان انگلیسی بازگو کند؛ شاید به این دلیل که زبان فرانسوی را بلد نبوده است! به همین سادگی… اما این پرسش ساده، پشت پرده‌ای تاریخی دارد که برای ایمان هم به وضوح روشن بود. طرح پرسش به زبان فرانسوی یک سوال ساده نبود و معنای عمیق‌تری داشت؛ معنایی که ریشه در تاریخ پیچیده و دردناک الجزایر دارد.
استعمار تمام شده؛ استعمارگری ادامه دارد
«الجزایر» کشوری با گذشته‌ای پرحادثه و یکی از بزرگ‌ترین سرزمین‌های آفریقا، برای بیش از ۱۳۰ سال زیر سلطه استعماری فرانسه قرار داشت. از سال ۱۸۳۰ تا ۱۹۶۲، این کشور صحنه یکی از تاریک‌ترین دوره‌های تاریخ خود بود. در این دوره تاریک، فرانسوی‌ها نه تنها با زور و خشونت زمین‌ها و منابع طبیعی الجزایر را به یغما بردند، بلکه تلاش کردند تا هویت فرهنگی و زبانی این ملت را از بین ببرند. آنها این کشور را به بخشی از خاک خود تبدیل کرده و مردم این سرزمین را به «شهروندان درجه دوم» تقلیل دادند! اما الجزایری‌ها زیر بار این سلطه نرفتند.
مردم این کشور در برابر اشغالگران فرانسوی در قالب قیام‌های محلی، مبارزات چریکی و جنبش‌های ملی‌گرایانه را شروع کردند. این مبارزات در نهایت به «جنگ خونین استقلال» منجر شد، تا اینکه بالاخره بعد از سال‌ها در ۵ ژوئیه ۱۹۶۲ استقلال الجزایر باز پس گرفته شد. مثل نمونه‌های دیگری در تاریخ، با وجود اینکه استقلال به این کشور بازگشت، زخم‌های استعمار همچنان بر پیکره جامعه آنها باقی ماند. زبان و فرهنگ فرانسه که در دوران استعمار به اجبار به آنها تحمیل شده بود، حتی پس از آزادی و استقلال در سال ۱۹۶۲ میلادی هم در میان بخش‌هایی از جامعه الجزایر تداوم داشت.
با گذشت حدود شصت سال هنوز هم رنگ و بوی استعمار دیرینه فرانسوی‌ها میان مردم الجزایر محسوس است؛ فرهنگ استعمارگران به‌ویژه در میان طبقه متوسط، حضوری قوی دارد. با همه اینها برای بسیاری از الجزایری‌ها، زبان فرانسه یادآور همان سال‌های تاریک و پر از رنج استعمار است؛ سال‌هایی که هویت ملی و فرهنگی آنها تا مرز نابودی کشیده شده بود. همین تاریخ است که باعث می‌شود پرسش یک خبرنگار فرانسوی برای ورزشکار الجزایری و شاید تمام الجزایری‌ها بیش از یک سوال عادی تلقی شود.
پرسشی فرانسوی، پاسخی تاریخی
رفتارهایی طعنه‌آمیز مانند سوال خبرنگار فرانسوی برای مردم الجزایر یادآور گذشته‌ای است که هزینه‌های زیادی برایشان به دنبال داشته و خسارت‌های بسیاری به کشورشان زده است. روزهایی که با جان باختن تعداد زیادی از مردم و به واسطه مبارزات طولانی و سخت تمام شدند و هویت و استقلال دوباره را به این کشور بازگرداندند.
ایمان خلیفه، ورزشکار الجزایری با آگاهی از تاریخ کشورش و اهمیت هویت ملی، تصمیم گرفت در جایگاه جهانی و پربیننده خود به پرسش خبرنگار فرانسوی پاسخی متفاوت بدهد. او با لحنی قاطع و در عین حال محترمانه گفت: «نمی‌توانم به فرانسه پاسخ دهم! لطفاً به انگلیسی بپرسید تا من به عربی پاسخ دهم.»
همین جمله کوتاه، پاسخی کنایه‌آمیز و محکم در واکنش به سوال شیطنت‌آمیز خبرنگار فرانسوی بود. همان طور که سوال خبرنگار، در بطن خود اشاره به روزهای استعمار الجزایر داشت، پاسخ هم در بطن خود به صورت غیرمستقیم تاکید داشت که روزهای استعمار تمام شده و حالا کسی نمی‌تواند زبان و هویت ملی یک الجزایری را نادیده بگیرد. پاسخی که خود بیانیه‌ای قدرتمند بود که نشان داد «ایمان» زیر بار فرهنگ تحمیلی نمی‌رود.
برخی ممکن است تصور کنند که این ورزشکار به دلیل ناآشنایی با زبان فرانسوی چنین واکنشی نشان داده؛ اما ویدئوهای دیگری در فضای مجازی منتشر شده که نشان می‌دهد او به راحتی و با تسلط کامل به زبان فرانسوی صحبت می‌کند. بنابراین ایمان خلیفه، آگاهانه تصمیم گرفت به در واکنش به به خبرنگار، صدای اعتراض و مقاومت ملتش باشد.
صدای دفاع از هویت ملی
این واکنش توجه بسیاری از رسانه‌ها و مخاطبان را به خود جلب کرد. «ایمان خلیفه» با این حرکت، پیامی روشن به جهان داد: «حتی پس از سال‌ها استقلال، تلاش فرانسوی‌ها برای استعمار تمام نشده است؛ پس مقاومت برای حفظ هویت و زبان ملی هم ادامه دارد و مردم همچنان از پذیرش فرهنگ و زبان تحمیلی استعمارگران خودداری می‌کنند.»
می‌توان گفت همین واکنش کوچک، به نمادی از مقاومت فرهنگی و ملی‌گرایی در برابر سلطه‌گری‌های تاریخی تبدیل شد که در المپیک ۲۰۲۴ خودنمایی کرد. خلیفه نشان داد که یک ورزشکار می‌تواند فراتر از میدان رقابت، به صدایی برای دفاع از هویت ملی بدل شود. او به نوعی پایان استعمار فرانسه بر الجزایر را گوش‌زد کرد و به جهان یادآور شد که یک میهن‌پرست چگونه با جزئی‌نگری می‌تواند مانع از آن شود که بیگانه‌ای ملیت او را دچار خدشه کند.
نبردهای چندگانه ایمان!
ایمان خلیفه، که در ۲ می ۱۹۹۹ به دنیا آمد، امروز به‌عنوان یکی از چهره‌های برجسته ورزش زنان در سطح بین‌المللی شناخته می‌شود. او که نماینده کشور الجزایر در بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۲۰ توکیو بود، امسال نیز در المپیک ۲۰۲۴ پاریس حضور یافت و بار دیگر توانایی‌های خود را به نمایش گذاشت. او در جریان مسابقات المپیک ۲۰۲۴ پاریس، با پیروزی قاطع خود در مقابل «آنجلا کارینی» بوکسور ایتالیایی، توانست توجه‌ها را به خود جلب کند. این مبارزه تنها ۴۶ ثانیه طول کشید و ایمان با نمایش قدرت خود، رقیبش را شکست داد و راهی مرحله یک چهارم نهایی مسابقات المپیک در وزن ۶۶ کیلوگرم شد.
اما پس از این پیروزی چشمگیر، شایعاتی پیرامون تغییر جنسیت او در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد. یکی از لحظات جنجالی که به این شایعات دامن زد، زمانی بود که کارینی پس از شکست در برابر ایمان، به سمت مربی خود رفت و با اعلام اینکه «این مبارزه منصفانه نیست»، از ادامه مبارزه امتناع کرد. همین ماجرا باعث شد ایمان در این رقابت‌ها با چالش‌های پیچیده‌ای روبرو شود؛ چالش‌هایی که نه تنها اعتبار ورزشی او را تحت‌الشعاع قرار داده بود، بلکه هویت و شخصیتش را نیز هدف گرفته بود.
اما برای بیشتر شناختن ایمان بهتر است بدانید این شایعات تنها به این دوره از رقابت‌های المپیک محدود نمی‌شود، بلکه ماجرا از جایی شروع شد که او از شرکت در مسابقات جهانی بوکس زنان در سال ۲۰۲۳ محروم شد. این محرومیت که دلایل نامشخصی داشت، به سرعت به یکی از موضوعات بحث‌برانگیز در دنیای ورزش تبدیل شد.
پس از انتشار این شایعات و اتهامات، کمیته بین‌المللی المپیک به دقت این موضوع را بررسی کرد. نهادهای مختلف پس از انجام تحقیقات لازم اعلام کردند که «ایمان خلیفه» شرایط شرکت در المپیک را دارد و به شدت از تصمیم قبلی برای رد صلاحیت او انتقاد کردند؛ چرا که مدرکی مبنی بر اینکه ایمان خلیفه دارای کروموزوم XY یا سطح تستوسترون غیرمعمولی است، ارائه نشد.
پژواکی از الجزایر
حمایت قاطع نهادهای ورزشی از ایمان، نشان داد که او مدت‌ها بدون مدرک روشنی، مورد هجمه‌های رسانه‌ای و شایعاتی قرار داشته است. اما با وجود تمام حواشی و چالش‌هایی که او را احاطه کرده بود، خلیفه خود را تا قله پیروزی رساند و در نهایت مدال طلای المپیک را برای کشورش به دست آورد.
بسیاری از افراد در موقعیت مشابه ایمان، بعد از فشارهای رسانه‌ای و شایعات سنگین درباره هویت و جنسیت او، ممکن بود در واکنش به سوال خبرنگار فرانسوی سکوت اختیار کنند یا برای دور ماندن از جنجال‌های دوباره، به زبان فرانسوی پاسخ دهند؛ اما ایمان خلیفه مسیر متفاوتی را برگزید. او نه‌تنها به عنوان یک ورزشکار برجسته، بلکه به عنوان نمادی از عشق به وطن، مقاومت و پایداری، نام خود را در میان مردم الجزایر ماندگار کرد.