به گزارش خبرنگار مهر، نشست علمی برنامه «حسینیه معلی» با حضور مدیران شبکه سه، عوامل این برنامه و مدیران مرکز تحقیقات سازمان صداوسیما امروز چهارشنبه ۲۴ مرداد در سالن شهید صفارزاده حوزه هنری برگزار شد.
نجم الدین شریعتی مجری، بشیر حسینی کارگردان، سعید ستودگان تهیه کننده، مهدی بلوکات قائم مقام شبکه سه، محسن شاکری نژاد رئیس مرکز تحقیقات صداوسیما از جمله حاضران در این نشست بودند.
نجم الدین شریعتی مجری «حسینیه معلی» که اجرای این نشست را بر عهده داشت در ابتدا در سخنانی بیان کرد: قرار است در این نشست برنامه را عالمانه تحلیل کنیم. آقای فروغی مدیر شبکه سه از همان روزهای اول جانانه برنامه را حمایت کرد.
وی اضافه کرد: طبق آخرین آمار مرکز تحقیقات صداوسیما «حسینیه معلی» یکی از پرمخاطب ترین برنامه های سال های اخیر تلویزیون بود که توضیحات درباره چگونگی این آمار توسط رئیس مرکز تحقیقات ارائه می شود.
شاکری نژاد رئیس مرکز تحقیقات در ادامه تصریح کرد: ما در عصری هستیم که وضعیت تماشای تلویزیون های خطی در دنیا کاهشی است و برودکست در رقابتی جدی با فضای برودبند مخاطبانش را واگذار کرده است.
بیش از ۳۰ میلیون نفر مخاطب «حسینیه معلی» شدند
وی با اشاره آمار مخاطبان «حسینیه معلی» اظهار کرد: سال قبل مخاطب این برنامه ۳۶ درصد بود و امسال به عدد ۴۳ درصد رسیدیم. ما ماهانه میزان مخاطب برنامه های شاخص را می سنجیم. ملاک ما در آمار آخرین نظرسنجی هاست. برای این برنامه هم آخرین آمار در نظر گرفته شد. برای ۱۳ قسمت ۴۳ درصد است و یعنی بیش از ۳۰ میلیون نفر باید آن را دیده باشند. آخرین فصل «عصر جدید» ۴۶ درصد بود که یک مسابقه استعدادیابی با فضای سرگرمی بود و این برنامه در زمان بندی کوتاه و فضایی که دارد خیلی به آن میزان نزدیک است.
شاکری نژاد یادآور شد: ۷۵ درصد از مردم در نظرسنجی‌ها به ما گفتند در دهه اول محرم در هیات‌ها شرکت کرده اند و در عین حال این برنامه ۴۳ درصد مخاطب داشته است. اینها در جامعه ای مثل کشور ما که با این حجم از تهاجم فرهنگی مواجه است که هیچ کشوری در دنیا با آن مواجه نیست نوعی اتفاق است. در چنین فضایی این برنامه رکورد برنامه های محرمی سیما را شکسته است.
وی با اشاره به میزان مخاطب در آمریکا و انگلیس تصریح کرد: من رصدی داشتم درباره پربیننده ترین برنامه در شبکه های تلویزیونی آمریکا که زمان بین مسابقات و دو نیمه است که خواننده اجرا دارد و همین برنامه ها ۱۰ درصد مخاطب دارند. سال گذشته آماری داده شد که در آن پربیننده ترین برنامه انگلیس که تاج گذاری چارلز بود ۱۲ میلیون نفر و ۱۸ درصد مخاطب داشت.
شریعتی در ادامه نشست عنوان کرد: ما بخشی از مخاطبان را به شبکه سه اضافه کردیم که کودکان و نوجوانان هستند و با برنامه ارتباط برقرار کرده اند.
سیدمهدی شریفی استاد مدیریت رسانه دانشگاه تهران در ادامه با اشاره به توفیقات این برنامه بیان کرد: برنامه با خلوص و همراهی سازندگان مواجه بود و اگر نکته ای بیان می شود برای این است که نمره ۱۹ برنامه نیم نمره بالاتر برود.
شکوفاگران عقل در این مجلس چقدر حضور دارند؟
وی سپس با طرح سوالاتی درباره فضای حسی در این برنامه ها تصریح کرد: آیا اشکی که با عاطفه خام همراه باشد ما را با برنامه همراه می کند؟ این اشک بیشتر دل را می سوزاند.
این استاد دانشگاه با اشاره به اهمیت نگاه استدلالی تصریح کرد: گاهی گویی بیشتر از اینکه به عقلانیت حرکت امام حسین (ع) تاکید کنیم به قساوت دشمنان امام توجه می کنیم. به طور مثال شکوفاگران عقل در این مجلس چقدر حضور دارند؟ چقدر به دنبال دین داری معرفت اندیش هستیم؟ نوعی نهیب می زنم تا این اخلاصی که در شما و برنامه وجود دارد عیان شود.
وی اضافه کرد: اگر چنین برنامه هایی می خواهد آتش جهل را خاموش کند جنس اشک باید تغییر کند. اگر دغدغه سر جمعیت جمع کردن باشد و اینکه چه مداحی بیاید که آغاز گرم تری داشته باشد خیانت است.
شریفی در پایان سخنانش گفت: ما مضامین استدلالی و خردمندانه را بیشتر در صحبت های کارشناسان (برنامه) دیدیم تا مداحی ها. هرچند تبدیل فرایند عقلی به حسی به شکل درست بسیار سخت است.
شریعتی نیز در ادامه این سخنان بیان کرد: هیچ وقت ما به دنبال جذب مخاطب نبودیم. از روز اول دنبال این نبودیم که کاش مخاطب زیاد باشد و کار خود را کردیم. ما سعی داشتیم از این عواطف و احساسات عبور کنیم و نکاتی در میز ذاکران بگوییم که آگاهی بخش باشد.
وی یادآور شد: ما امسال «حسینیه معلی» را غیر از زبان فارسی به چهار زبان دیگر هم پخش کردیم و مخاطبان ما در اروپا، آمریکا، لبنان، سوریه توانستند این برنامه را تماشا کنند.
برای فصل محرم برنامه بیش از ۳۰۰ سفر رفتیم
بشیر حسینی در ادامه در سخنانی درباره تفاوت «حسینیه معلی» با دیگر برنامه های محرمی اظهار کرد: گروه هایی که پیش از این هم برنامه سازی کردند، اخلاص داشته اند و شاید تفاوت ما با دیگر برنامه‌ها حجم مجاهدتی است که عزیزان داشتند. ما برای فصل محرم بیش از ۳۰۰ سفر رفتیم. این حجم از سفر ممکن نبود مگر اینکه خیلی از عوامل خود را وقف برنامه کنند.
وی درباره همکاری دیگر نهادها عنوان کرد: مجموعه های مختلفی به ما گفتند اطلاعات آیین و اقوام وجود دارد اما هیچ چیز در اختیار ما قرار نگرفت و اندک مواردی که دست ما رسید آنقدر غیرواقعی و کلی بود که کارامدی نداشت. از توفیقات حسینیه معلی این بود که خیلی از اقوام در مناطق کم برخوردار آیین خود را پنهان یا کتمان می کردند و خجالت می کشیدند و می گفتند هر بار آیین ما در رسانه ملی بازنمایی شده مورد استهزا قرار گرفته است و به نوعی در رسانه ملی درست به این آیین ها پرداخته نشده بود.
وی درباره دستمزدها در این برنامه تصریح کرد: ما برندهایی را که در خدمتشان بودیم با نرخ های پایین دعوت کردیم. به هیچ عزیزی نرخ متعارف حرفه ای را تقدیم نکردیم و اصلا (چنین هزینه ای) نداشتیم که تقدیم کنیم. پذیرایی ما برای بالغ بر ۱۰ هزار مهمان مشکل بود. «حسینیه معلی» هیچ روزی بدون زیارت عاشورا شروع نشد.
حسینی در ادامه یادآور شد: اگر همین تیم برنامه ای با موضوع غیر از سیدالشهدا (ع) داشته باشد همین شور و شوق را ندارد و اگر «حسینیه معلی» رکوردها را جا به جا می کند به دلیل سیدالشهدا (ع) است. امر بر ما مشتبه نمی شود که ما کاری کرده ایم. مردم در اینجا احساس نکردند که چیزی بر آنها تحمیل می شود بلکه خودشان، کشورشان و امامشان را دیدند. شاید مداحی که از روستایی می آمد خیلی قابل نبود اما پیرغلام خطه خودشان بود. اگر شتری آوردیم حواس مان بود شتری باشد که نذر شده است.
«حسینیه معلی» یک هیات رسانه‌ای است
وی تاکید کرد: در فصل اول حسینیه معلی مفصل با دوستان مختلف مشورت کردیم اما ساخت چنین برنامه ای به قدری نگران کننده بود که برنامه بدون حتی یک زیرنویس روی آنتن رفت و هیچ اطلاع رسانی نشد. این اتفاق از باب نگرانی ها و ابهام ها بود که واکنش مخاطب خاص و عام چه خواهد بود و این تصور را داشتیم که خدا نکند برنامه واکنشی داشه باشد که به ضد خود بدل شود. ما آن زمان حتی فکر نمی کردیم برنامه اینقدر استمرار و امتداد داشته باشد. خیلی ریسک بود که بخواهیم حسینیه را بر پا کنیم که این حسینیه به سمت هیات حرکت کند و یک هیات رسانه ای باشد. نمونه مشابه این برنامه ها مسابقات است تا بتواند دیده شود و از این جنس مسابقات در تلویزیون بوده است اما دیدیم اهمیت هیات ها دیده نشدن است و امام باید ببیند بنابراین اصرار کردیم این میز، میز ذاکران است نه داوران به همین دلیل هیچ جایزه ای نداریم.
ستودگان تهیه کننده برنامه نیز در ادامه گفت: این برنامه همه اش از لطف سیدالشهدا (ع) است. حرکتی سه سال پیش در شبکه سه شروع شد و آن هم نگاه متفاوت به برنامه های معارفی بود. این همت باعث شد بعد از «حسینیه معلی» برنامه های معارفی بزرگ‌تر مثل «محفل» و حتی دیگر برنامه ها در دیگر شبکه ها تولید شود.
وی اضافه کرد: نکته دیگر این است که ما در عین اینکه برنامه تلویزیونی بودیم، می خواستیم حسینیه هم باشیم و تلویزیونی بودن هم زیر سوال نرود. پیش از این برنامه ها به یک هیات پرشور می رفتند و دوربین می گذاشتند و از آن هیات تصویربرداری می کردند و آنچه باعث شد «حسینیه معلی» متفاوت شود همین رعایت نکات است؛ اینکه از برنامه تلویزیونی بودن یا از هیات و روضه بودن کوتاه نیامدیم. آنچه باعث می شود «حسینیه معلی» به آنچه هست تبدیل شود مجاهدت های بچه ها بود.
هم‌زمان به دنبال شور و شعور حسینی بودیم
ستودگان تصریح کرد: ما فقط محدود به اشعار و مداحی درباره ظلم اشقیاء نشدیم و اتفاقا در اشعار سراغ شعور حسینی رفتیم و میز ذاکران هم پر از نکات بود. اگر اجرایی ۱۰ دقیقه بود ۲۰ دقیقه درباره مفاهیم عاشورا صحبت می شد تا هم شور و هم شعور در برنامه رعایت شود.
تهیه کننده «حسینیه معلی» عنوان کرد: ما در «حسینیه معلی» اطمینان داریم جایی نبود که بدانیم، می شد بیشتر تلاش کنیم و انجام ندادیم چه به صورت فنی چه محتوایی تمام تلاش خود را داشتیم و حتی اگر فکر می کردیم کاری نمی شود، می رفتیم که آن را شدنی کنیم.
وی با قدردانی و تشکر از مرکز تحقیقات صداوسیما بیان کرد: کاش نوعی اثرسنجی هم می شد تا می فهمیدیم چقدر قهر کرده بازگشتند و چه دل هایی دوباره سراغ سفره سیدالشهدا (ع) آمدند.