خبرگزاری مهر - گروه دین و اندیشه: زیارت یعنی دیدار، دیداری از جنس عشق و معرفت در پیشگاه آنانی که روح و توجه آنان معطوف به زائرین و مخاطبینشان است. زیارت سلوک معنوی و تقرب به اولیای الهی است که در دین اسلام و مذهب تشیع به عنوان مسیر میانبری برای رسیدن به قرب الهی معرفی شده است. زیارت عملی از جنس قرابت و نزدیکی است، تا زائر با نزدیکی به امام و معصوم، توفیقات معنوی را برای خویش حاصل کند، چنانچه همنشینی و مجاورت با گل، نتیجه اش می‌شود گرفتن عطر آن.
زیارت از همان صدر اسلام عملی مشروع و رایج بوده است در کتاب «تاریخ المدینة المنورة» آمده است که پیامبر (ص) زمانی که از فتح مکه به سمت مدینه بازمی‌گشت، به زیارت قبر مادر گرامی اش حضرت آمنه رفت و گفت: «این قبر مادر من است. از خداوند زیارت او را خواسته بودم و او اجازه این کار را به من داد.». در منابع روایی شیعه، احادیث فراوانی در فضیلت و استحباب زیارت بارگاه پیامبر (ص) و امامان شیعه (ع) و قبور مؤمنان وارد شده است. کلینی در کتاب الکافی بابی را با عنوان «بَابُ فَضْلِ الزِّیَارَاتِ وَ ثَوَابِهَا؛ باب فضیلت زیارت‌ها و ثواب آن»، تنظیم کرده و احادیثی در این زمینه گردآوری کرده است.
به منظور داشتن زیارتی با فضیلت تر و آمادگی قلب و روح مؤمن برای حضور در پیشگاه معصومین اهل بیت (ع) سفارش‌ها و دستورالعمل‌های گوناگونی عنوان شده است که بخش قابل توجهی از آن در کتاب‌هایی چون مفاتیح‌الجنان نقل شده است. از جمله زیارات سفارش شده که پایه گذاری آن توسط اهل بیت و نزدیکان سیدالشهدا (ع) پس از قیام عاشورا صورت گرفت زیارت اربعین است. پس از شهادت حضرت سید الشهدا (ع) و اصحاب و یارانش در دهم محرم سال ۶۱ نقل است که بعد از ۴۰ روز و بازگشت اسرا از شام، کاروان اسرا به کربلا رسید. این است که اولین زائران سیدالشهدا، و پایه گذاران اربعین حسینی اصحاب و بستگان امام حسین (ع) بودند.
فضیلت‌های بی شماری برای زیارت اربعین و بهره‌مندی درست زائران از این سفر معنوی که به نوعی دستورالعمل این سفر از سوی بزرگان دین است آورده شده. چنانچه زیارت اربعین را یکی از پنج نشانه مؤمن می‌دانند و از قرن‌ها پیش این زیارت به عنوان اجتماع شیعیان برای نشان دادن وحدت برگزار می‌شده که در سال‌های اخیر پس از سقوط صدام و ایجاد فضای آزاد بیشتر شیعیان، به صورت پرشوری با شرکت میلیون‌ها زائر از نقاط مختلف جهان برگزار می‌شود. برای درک بهتر این زیارت و بهره‌گیری بهتر از حضور در حماسه فرهنگی و معنوی اربعین نیازمند توصیه و دستوراتی برگرفته از سخنان معصومین هستیم، توصیه‌هایی که می‌تواند به ما در انجام زیارتی با کیفیت تر کمک کند.
قدم دهم: حی علی الصلاة
زیارت یک سلوک معنوی و راهی برای تقرب به خداست. مقصود از اتصال به منبع وحی یعنی حضرات معصومین متصل شدن به خدا است. مقدمه زیارت آمادگی روحی با مداومت در ذکر و یاد خدا و استعانت از محضر ربوی برای بهره‌مندی و توفیق بیشتر در این سیر است. از جمله این استعانت و تمسک نماز است همانطور که خداوند در قرآن فرموده است استعینوا بالصبر و الصلاة. از صبر و نماز استمداد بطلبید.
زائر در سفر زیارتی خود را در محضر امام می‌بیند و در جهت جلب رضایت او به سیره و رفتار خود توجه می‌کند. نماز از بالاترین عبادات مسلمانان محسوب می‌شود که در دین سفارش ویژه ای به اقامه آن در اول وقت و به صورت جماعت شده است. همانطور که امام حسین (ع) نیز برای زنده نگه داشتن دین و اقامه نماز و امر به معروف و نهی از منکر به جنگ با یزید رفت پس اهمیت نماز بالاتر از هر عمل دیگری است که انجام به موقع آن خوشنودی امام را نیز در پی دارد.
امام حسین (ع) نیز در جریان نهضت عاشورا و در عمل تعهد خود به نماز را به وضوح و در شرایط مختلف نشان دادند. مراقبت ایشان به اقامه نماز جماعت و به صورت اول وقت بود. اقامه نماز ظهر عاشورا امام حسین (ع) که به صورت جماعت و با حضور اصحاب و خانواده ایشان در شرایطی که هر لحظه احتمال حمله دشمن می‌رفت نشان از توجه ایشان به نماز است. حضرت در شب عاشورا به حضرت عباس (ع) فرمودند از دشمن مهلت بخواه زیرا من نماز، دعا و تلاوت قرآن را دوست دارم.» ایشان در ظهر عاشورا و در اوج حملات دشمن در حق کسی که وقت نماز را به ایشان یادآوری کرد دعا کردند.
زائری که محب و شیفته راه امام است باید در عمل هم رنگ و بوی حسینی داشته باشد. از مواردی که حضرت سیدالشهدا فرموده‌اند که محبوب ایشان است نماز است. ابن اثیر می‌گوید: «کان الحسین فاضلا دینا کثیر الصلوة، و الصوم، والحج» امام حسین (ع) اهل فضیلت و متمسک به دین بود. نماز، روزه و حج او بسیار بود.» خوب است زائران در هر شرایطی اقامه نماز جماعت در اول وقت را فراموش نکنند. بی شک تشکیل صفوف نماز همراه با زائران و خادمان عراقی و زائرینی از کشورهای دیگر صحنه بی نظیری از نمایش همدلی و وحدت مسلمانان است که در فضای حماسه پیاده روی اربعین می‌تواند از نقاط برجسته این حرکت عظیم باشد.
قدم یازدهم: قرآن بخوان
توصیه‌های زیادی از ائمه معصومین برای انس با قرآن و تلاوت سوره‌های قرآن شده است. خاصه سوره‌ها و آیاتی که به هنگام سفر و در امان ماندن از خطرات سفر به آن سفارش شده است. علاوه بر این قرائت قرآن و توجه به آیات الهی باعث نورانی شدن دل و آمادگی قلب برای حضور در محضر امام نیز می‌شود. خواندن آیات نورانی قرآن غفلت را از زائر دور می‌کند و گام‌های او را به سمت زیارت ولی خدا نورانی می‌گرداند. در توصیه‌های مکرر اولیای الهی و ائمه به قرائت سوره‌ها و آیاتی از کلام وحی سفارش شده است. اینکه در آغاز سفر حمد و آیت الکرسی خوانده شود. در روایتی دیگر خواندن سوره‌های معوذتین (ناس و فلق) سفارش شده است. از پیامبر اسلام به نقل از جبرئیل آمده است هرکس هنگام تصمیم گرفتن به مسافرت، در آستانه خانه خود ۱۱ مرتبه سوره توحید را بخواند، خداوند نگهبان او در سفر خواهد بود تا زمانی که بازگردد.»
همچنین خواندن سوره قدر در سفر به خصوص در پیاده روی و در سفرهای عبادی مانند حج و زیارت حضرت سیدالشهدا (ع) توصیه شده است. امام باقر (ع) در فضیلت خواندن سوره قدر در سفر فرموده‌اند: «اگر از من بپرسند آیا چیزی هست که به در الهی سبقت بگیرد؟ هر آینه خواهم گفت آن کسی است که به هنگام مسافرت یا خروج از منزل سوره قدر را بخواند.»