به گزارش خبرنگار مهر، رویکردهای اصلی توسعه فناوری نانو در ایران بر اساس «سند ملی توسعه علوم و فناوری نانو» (مصوب آبان‌ماه ۱۴۰۱ شورای عالی انقلاب فرهنگی) عبارت است از مرجعیت علمی و فناوری، صنعتی‌سازی، اثرگذاری حداکثری فناوری نانو در حوزه‌های اولویت‌دار صنعتی، ورود محصولات نانو به بازارهای جهانی و نقش‌آفرینی این فناوری در زندگی مردم. مبتنی بر این رویکردها، چشم انداز و پنج هدف کلان برای ده‌ساله سوم توسعه نانو در کشور معین شده است.
مطابق با چشم‌انداز تعیین شده، پیشرفت‌های فناوری نانو در ایران تا سال ۱۴۱۲ با تأثیرگذاری در آبادانی کشور و تولید ثروت، موجب بهبود کیفیت زندگی و اثرگذاری اجتماعی می‌شود. در این سال، کشور با تولید محصولات با ارزش‌افزوده بالا بر پایه فناوری‌های بدیع ضمن حضور پایدار در بازار سایر کشورها، حرکت به سمت مرجعیت جهانی در علم و فناوری نانو را ادامه می‌دهد.
۵ هدف کلان برای ۱۰ ساله سوم توسعه نانو در کشور
پنج هدف کلان که با حرکت در راستای این چشم‌انداز در نهایت محقق خواهند شد عبارت است از حفظ جایگاه علمی و ارتقای اقتدار کشور در علم و فناوری نانو، ارتقای نوآوری بر پایه فناوری‌های بدیع با اثرگذاری اقتصادی و اجتماعی بالا، ارتقای صنایع موجود با بهره‌گیری از فناوری نانو، صادرات پایدار و ارتقای نشان ساخت ایران محصولات نانو در بازارهای منطقه‌ای و جهانی و ارتقای اثرگذاری فناوری نانو در بهبود کیفیت زندگی و اثرگذاری اجتماعی.
کاهش هزینه‌های درمان و بهبود اقتصاد انرژی با کمک فناوری نانو
فناوری نانو به‌عنوان یک فناوری تحول‌آفرین و بین‌رشته‌ای و با قابلیت تأثیرگذاری بر حوزه‌های مختلف صنعتی شناخته شده است. به کمک فناوری نانو می‌توان علاوه بر تولید محصولاتی با ارزش‌افزوده بالا، باعث کاهش هزینه‌های تولید، بهبود اقتصاد انرژی، کاهش آلاینده‌های محیط‌زیست، ایجاد مواد و محصولاتی با دوام و طول عمر بیشتر، تغییر در شیوه درمان بیماری‌های صعب‌العلاج از طریق تولید داروهای جدید، کاهش هزینه‌های درمان و اثرات جانبی داروها و صرفه‌جویی ارزی شد.
به عبارت بهتر، حجم بازار فروش و صادرات محصولات مبتنی بر فناوری نانو همانند دیگر محصولات با فناوری بالا یک شاخص ارزیابی است و اثرگذاری این محصولات بر رشد اقتصاد کشور و نقش‌آفرینی آنها در زندگی مردم شاخصی دیگر است که باید به آن توجه کرد.
اثرگذاری فناوری نانو در بهبود کیفیت زندگی و اثرگذاری اجتماعی / مهمترین طرح‌ها
در ادامه مهمترین طرح‌های توسعه فناوری نانو و اثرگذاری آنها در بهبود کیفیت زندگی و اثرگذاری اجتماعی در سال ۱۴۰۲ تشریح شده است. به طور مثال در بخش تولید و توسعه بازار نانوداروها، نیاز بیماران داخلی و صرفه‌جویی ارزی با تولید و توسعه بازار ۴ نانوداروی سینا دوکسوزوم، سیناآمفولیش، پکلی‌نب و پادینکس برای بیماری‌های سرطانی از جمله سینه، ریه و پانکراس تأمین شد.
صادرات نانوداروها به روسیه و ترکیه در ۱۴۰۲/ توسعه نانوداروهای سرطان سینه و ریه
همچنین صادرات نانوداروها به کشورهای ترکیه، روسیه، عراق، سوریه انجام شد و ۴ نانوداروی جدید با نام‌های -۱ نانوداروی تریامسینولون آهسته رهش برای بیماری آرتروز زانو -۲ نانوداروی آهن تزریقی برای بیماری فقر آهن شدید -۳ نانوداروی آپریپیتانت برای جلوگیری از تهوع پس از شیمی‌درمانی یا تهوع پس از عمل جراحی -۴ نانوداروی PM-Genexol برای سرطان سینه و ریه توسعه یافت.
ساخت دستگاهی برای کاهش زمان تشخیص بافت سرطانی
در سال ۱۴۰۲ دستگاه شناسایی مارجین‌های آلوده و غدد لنفاوی درگیر سرطان سینه در حین جراحی طراحی و ساخته شد. این دستگاه منجر به کاهش زمان تشخیص بافت سرطانی در حین جراحی از یک ساعت به ۱۵ ثانیه دقت و تشخیص سلول‌های سرطانی بیش از ۹۷ درصد شده و در ۸ بیمارستان در کشور مورد استفاده قرار گرفته است. صادرات این دستگاه به کشور هند (در مرحله قرارداد) و اندونزی (در مرحله مذاکره) قرار دارد.
توسعه بازار بیش از ۵۰ نوع نانوکاتالیست و صرفه‌جویی ارزی ۴۰ میلیون دلاری
تولید و توسعه بازار کاتالیست‌های نانوساختار یکی دیگر از دستاوردهای حوزه نانو بوده است که در این بخش تولید و توسعه بازار بیش از ۵۰ نوع نانوکاتالیست و صرفه‌جویی ارزی ۴۰ میلیون دلاری) تأمین نیاز صنایع داخلی از جمله شرکت‌های فولاد خوزستان، فولاد مبارکه، معدنی و صنعتی گل‌گهر، پتروشیمی نوری، پتروشیمی شازند اراک و پتروشیمی بوعلی (توسعه ۴ نانوکاتالیست جدید برای فرایند گوگردزدایی از مازوت) کاهش میزان گوگرد مازوت از ۴/۵ به ۰/۵ درصد (جهت تولید سوخت شناورهای دریایی) اجرایی شد.
طراحی و ساخت پکرها و پلاگ های متورم شونده چاه‌های نفت و گاز از دیگر پروژه‌های حوزه نانو به شمار می‌رود که با ساخت آن به مسدودسازی چاه‌ها به‌منظور ایمن‌سازی چاه جهت تعمیرات سرچاهی، نصب یا تعمیر رشته تکمیلی چاه یا انجام تست‌های مختلف در چاه کمک می‌شود. کمک به ایزولاسیون موضعی به‌منظور اسیدکاری انتخابی، تست‌های تزریق‌پذیری یک مشبک خاص، تزریق فوم به یک ناحیه خاص تأمین نیاز شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب و شرکت نفت مناطق مرکزی با صرفه‌جویی ارزی ۷ میلیون دلاری از دیگر مزیت‌های ساخت این دستگاه به شمار می‌رود.
طراحی و ساخت سامانه‌های ژنراتور نانوحباب با قابلیت استفاده در حوزه‌های مختلف صنعتی نیز از دیگر طرح‌های توسعه فناوری نانو در سال ۱۴۰۲ بود که اثرگذاری آنها در بهبود کیفیت زندگی و اثرگذاری اجتماعی قابل ملاحظه است.
گندزدایی آب شهر ساوه با فناوری نانوازن / ساخت ژنراتورهای نانوحباب برای غنی‌سازی آب حوضچه‌های پرورش ماهی
در این حوزه گندزدایی آب شهر ساوه با فناوری نانوازن، ساخت ژنراتورهای نانوحباب برای غنی‌سازی آب گلخانه‌ها (افزایش ۱۰ تا ۲۰ درصدی تولید محصول در کشت گلخانه‌ای و کاهش مصرف کودهای شیمیایی تا ۳۰ درصد)، ساخت ژنراتورهای نانوحباب برای غنی‌سازی آب حوضچه‌های پرورش ماهی (افزایش ۲۰ درصدی تراکم پرورش ماهی‌ها در حوضچه‌های پرورش ماهی با استفاده در حوضچه ۴۰ تنی به مساحت ۱۱ هکتاری) و ساخت ژنراتورهای نانوحباب برای ارتقا و افزایش اکسیژن محلول در استخرهای هوادهی تصفیه پساب (بهبود کیفیت فاضلاب‌های شهری تصفیه شده در تصفیه‌خانه استان تهران) و ساخت ژنراتورهای نانوحباب برای بازچرخانی پساب سامانه‌های نمک‌زدایی و استفاده مجدد در آب صنایع (رفع مشکل آلودگی و تأمین آب صنایع در منطقه ابوزیدآباد کاشان) عملیاتی شد.
۸ شرکت (۲ شرکت با توان تولید صنعتی، ۴ شرکت در حد تولید پایلوت و ۲ شرکت نیز در مسیر توسعه محصول) در زمینه نانوحباب دارای محصول با فناوری یاد شده در زمینه‌های کشاورزی، آبزی‌پروری و تصفیه آب و پساب هستند.
تولید رنگ بدنه هواپیما با ماندگاری و مقاومت به خوردگی بالا
تولید رنگ‌های نانویی مورد استفاده در صنایع هوایی از دیگر طرح‌هایی بود که اجرایی شد؛ در همین راستا تولید رنگ بدنه هواپیما با ماندگاری و مقاومت به خوردگی بالا، تولید ژل رنگ‌بر رویه هواپیما بدون ایجاد آسیب و خوردگی بر روی بدنه هواپیما و تأمین نیاز شرکت‌های هواپیمایی از جمله هواپیمایی ماهان و زاگرس و قطع وابستگی به نمونه‌های وارداتی در سال ۱۴۰۲ عملیاتی و محقق شد.