خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: طی چند هفته اخیر دور جدید پروژه «امنیتی سازی ایران» و تشدید «دیپلماسی فشار» از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا آغاز شده است. نقطه شروع این کارزار جدید گزارش مشکوک روزنامه «وال استریت ژورنال» و شبکه خبری «سی.ان.ان» به نقل از منابع آگاه (!) در خصوص ارسال موشک‌های کوتاه‌برد فتاح -۳۶۰ به روسیه برای استفاده در بحران اوکراین بود. هم زمان وزارت خارجه آمریکا نیز این خبر را به صورت تلویحی تایید کرد. کمی بعد «اسکای نیوز» به نقل از یک «منبع اوکراینی» مدعی شد که این انتقال از طریق کشتی «پورت اولیا ۳» در دریای خزر انجام شده و قریب ۲۲۰ موشک راهی به بندر آستاراخانه روسیه شده است.
پس از انتشار گسترده این «خبر جعلی» مقامات آمریکایی- اروپایی خبر از وضع تحریم‌های جدید علیه تهران به بهانه حمایت نظامی ایران از روسیه در جنگ اوکراین دادند. به عنوان مثال دستگاه دیپلماسی آمریکا اعلام کرد که تحریم‌های جدید علیه کشتی یاده و چندین شخصیت ایرانی وضع خواهد کرد. تروئیکای اروپایی نیز اعلام کردند که تحریم‌های جدید علیه هواپیمایی «ایران‌ایر» وضع خواهند کرد و پروازهای تجاری ایران به اروپا و انگلیس را محدود خواهند نمود. این اقدامات تهاجمی در حالی صورت می‌گیرد که با روی کارآمدن دولت چهاردهم زمزمه‌ها در خصوص بهبود روابط تهران- بروکسل بیش از گذشته به گوش می‌رسید.
از نخستین روزهای بحران اوکراین، مقامات کشوری و لشگری در تهران صراحتاً اعلام کردند که ایران بخشی از این منازعه نخواهد بود و به نفع هیچیک از طرفین منازعه وارد میدان نخواهد شد. علاوه بر این تهران سعی نمود تا به مانند سایر کشورهای منطقه در قامت «میانجی» ظاهر شده و سعی کند تا با ارسال پیام میان کیف- مسکو جلوی تشدید تنش در شرق اروپا را بگیرد.
مقام معظم رهبری در جریان دیدار نوروزی با اقشار مختلف مردم در حرم مطهر رضوی، ضمن تمجید از هوشیاری روس‌ها در خصوص نقشه ناتو در شرق اروپا، درباره موضع رسمی ایران در قبال بحران اوکراین فرمودند: «ما حمایت از جبهه مقاومت را صریحاً اعلام می‌کنیم، و حضور در جنگ اوکراین را قاطعاً رد می‌کنیم. به دروغ ادّعا کردند که ایران در جنگ اوکراین مشارکت دارد؛ ابداً چنین چیزی نیست؛ ما هیچ مشارکتی نداریم. جنگ اوکراین را در واقع آمریکا راه انداخت؛ برای گسترش ناتو به سمت شرق، مقدّمات این جنگ را در واقع آمریکا به وجود آورد؛ الان هم بیشترین سود را، بیشترین بهره را آمریکا از جنگ اوکراین می‌برد. مردم اوکراین بیچاره‌ها دچار مشکلند، سودش را کارخانجات اسلحه‌سازی آمریکا می‌برند.»
موضع قطعی نظام در خصوص بحران اوکراین بارها در بیانات و اظهارنظرهای سایر مقامات جمهوری اسلامی ایران نیز بازتاب یافته و امری پوشیده بر کارشناسان مسائل سیاست خارجی و امنیت ملی نیست؛ با این حال چهار دلیل اصلی وجود دارد که از اساس طرح‌های ادعاهای واهی علیه ایران را زیر سوال برده و نشان می‌دهد که واشنگتن- بروکسل قصد دارند تا با خبرسازی‌های رسانه‌ای تهران را از تعمیق روابط با همسایه شمالی منصرف کنند.
۱. اساساً همکاری دوجانبه اعضای سازمان ملل در حوزه‌های مختلف؛ به ویژه نظامی- امنیتی، امری پذیرفته شده در حقوق و عرف بین المللی است و هیچکس منکر آن نمی‌باشد. به عنوان مثال در حالی که ماشین جنگی رژیم صهیونیستی در حال قتل عام غیرنظامیان در غزه است و ارتش رژیم برای حمله گسترده به جنوب لبنان آماده می‌شود، آمریکا شریان انتقال سلاح به سرزمین‌های اشغالی را قطع نکرده است. تهران- مسکو نیز از سال‌ها قبل دارای پیمان‌ها و همکاری‌های تسلیحاتی راهبردی هستند و این حقیقت بر کسی پوشیده نیست.
برهمین اساس هرگونه معامله تسلیحاتی میان ایران- روسیه یا پیش از آغاز جنگ اوکراین بوده یا بخشی از توافقات تسلیحاتی میان دو کشور است. به عبارت دیگر ایران هیچ سلاحی به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین نداده و غربی‌ها سعی دارند تا به بهانه بحران اوکراین جلوی امضای قریب الوقوع سند همکاری‌های راهبردی تهران- مسکو را گرفته و از شکل گیری بلوک جدید قدرت در منطقه اوراسیا جلوگیری کنند.
۲. دیگر موضوع کلیدی در این مناقشه رسانه‌ای- سیاسی عدم تایید این خبر از سوی منابع معتبر است. در جریان نشست تاریخی روسای «سیا» و «ام.آی -۶»، ویلیام برنز پس از آنکه نسبت به احتمال ارسال موشک‌های کوتاه برد ایرانی به روسیه ابراز نگرانی کرد، در پاسخ مجدد به سوال خبرنگار حاضر در این نشست نتوانست این ادعا را تایید کند.
ولودیمیر زلنسکی رئیس جمهور اوکراین نیز آشکارا اعلام کرد که هیچ مدرکی دال بر ارسال موشک‌های ایرانی به روسیه وجود ندارد. صفحه رسمی سفارت ایران در لندن نیز به این نمایش رسانه‌ای واکنش نشان داد و در توئیتی نوشت: «این ژورنالیسم نیست، داستان سرایی ماجراجویانه است.» اتهام زنی مجدد اروپا سبب شد تا ناصر کنعانی بیانیه جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا را محکوم و بار دیگر بر موضع بی‌طرفی تهران در قبال بحران اوکراین تاکید کند. هنگامی که این «خبر جعلی» حتی از سوی بالاترین مقامات آمریکایی- اوکراینی تایید نمی‌شود، لازم است تا کارشناسان بار دیگر در مورد نقش اروپا به عنوان «پلیس خوب» در مناقشه ایران- غرب تجدیدنظر کنند.
۳. واقعیت آن است که کشورهای حوزه یورو آتلانتیک قصد دارند تا به بهانه‌های مختلف تهران را تحریم کرده و جلوی پیشرفت ایران را به عنوان کشوری «تجدید نظر طلب» در روابط بین‌الملل بگیرند. تا امروز بیش از ۱۴۰۰ تحریم از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا بخش‌های مختلف اقتصاد و قوای مسلح ایران را هدف قرار داده است. با آنکه در باشگاه تحریمی‌ها تعداد احکام صادر شده علیه روسیه بسیار بیشتر از ایران است اما سبقه تحریم‌های فلج کننده علیه تهران بسیار طولانی‌تر است.
در چنین شرایطی سوال کلیدی آن است که چگونه کشوری تحت تحریم‌های آمریکا و اروپا توانستند به چنان فناوری موشکی دست پیدا کند که بتواند این سلاح را به یکی از سه قدرت موشکی جهانی صادر نماید؟ آمریکایی‌ها همواره از تاثیر تحریم‌های فلج کننده سخت گفته و خواستار تشدید آن هستند، اما امروز از افزایش توانمندی تهران و همکاری نظامی این قدرت نوظهور با روسیه ابراز نگرانی می‌کنند.
۴. سابقه حمایت تسلیحاتی- اطلاعاتی کشورهای اروپایی مانند آلمان و فرانسه از رژیم صدام برای حمله به ایران و رقم خوردن فجایع انسانی در شهرهای جنوبی، غربی و شمال‌غرب ایران ایجاب می‌کند تا بروکسل در مقام «پاسخگو» در دادگاه لاهه حاضر شده و نسبت به کارنامه حقوق بشری خود در قبال مردم ایران شرمسار باشد.
برهمین اساس پیشنهاد می‌شود تا دستگاه دیپلماسی کشور با همکاری قوه قضائیه اقدام به برگزاری جلسات دادگاه بررسی جنایات اروپا در قبال ایران کرده و مطابق با احکام صادره اقدام به وضع تحریم‌های گسترده علیه اعضای تروئیکای اروپا نماید. اگر بروکسل قصد دارد تا به جای استفاده از فرصت ایجاد شده برای رد «یکجانبه گرایی» و تاکید بر «چندجانبه گرایی»، همچنان بر طبل تحریم بکوبد، بار دیگر بر مدار خواسته‌های واشنگتن- تل‌آویو قرار گرفته است. در این نمایش تهران نیز به صورت فعال از منافع ملی خود در برابر تحریم‌های ماجراجویانه اروپا دفاع خواهد کرد و طبیعتاً تلاش خواهد نمود تا حلقه تحریمی غرب تنگ‌تر نشود.
بهره سخن
با تشدید رقابت ژئواستراتژیک آمریکا با قدرت‌های نوظهور شرقی، واشنگتن سعی دارد تا جلوی تعمیق روابط راهبردی میان قدرت‌های تجدیدنظرطلبی همچون روسیه، چین، ایران، بروکسل و کره شمالی را بگیرد. غربی‌ها شرح اتهاماتی همچون همکاری‌های تسلیحاتی- اتمی، تشدید حملات سایبری علیه غرب، دخالت در فرآیند انتخابات یا ایجاد کمپین انتشار اطلاعات غلط سعی دارند تا کشورهای نام برده را تنبیه کرده و اجازه رشد روز افزون آنها را در حوزه‌های مختلف ندهند. علاوه بر این تولید ادبیات بر پایه دوگانه «اقتدارگرایی» و «دموکراسی» به غرب کمک خواهد کرد تا بار دیگر بتواند انسجام از دست رفته خود را حول محور دشمن‌های مشترک گسترش دهد.
محمد بیات؛ پژوهشگر مسائل بین الملل