بهاره دامن کشان، در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به ۲۵ شهریور روز ملی خرما گفت: نخل خرما با قدمت چهار هزار سال پیش از میلاد قدیمی‌ترین درخت میوه چند ساله کشت شده در جهان می‌باشد که با آب و هوای گرمسیری یا نیمه گرمسیری سازگار شده است.
وی با اشاره به اینکه کشت نخل خرما به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک جهان بسیار مهم است افزود: با توجه به نیازهای اندک رشد، اقتصادی و پایدار بودن آن به عنوان محصولی مقرون به صرفه است که میوه مغذی تولید می‌کند و کشت آن به سرعت رو به گسترش است.
وی با بیان اینکه در سال ۲۰۲۰ تولید جهانی خرما در سطح ۱۲۳۵۶۰۱ هکتار ۹۴۵۴۲۱۳ تن بوده است گفت: تولید خرما طی سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۰ تقریباً ۱.۴ میلیون تن افزایش یافته است که نشان دهنده رشد ۱۶.۸ درصدی تولید خرما در جهان است.
دامن کشان، افزود: کشور ایران با تولید ۱۲۸۳۴۹۹ تن خرما، ۱۳.۵۸ درصد از تولید دنیا را به خود اختصاص داده و طی این سال‌ها رشد ۲۴.۳ درصدی داشته است.
وی تصریح کرد: متوسط صادرات خرمای ایران طی سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۰ برابر ۱۵۲۹۰۲ تن بوده است که در بین کشورهای عمده صادرکننده پس از مصر و عربستان، در رتبه سوم قرار دارد که این موضوع حاکی از جایگاه ویژه ایران در صادرات خرمای جهان است.
عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان با اشاره به اینکه استان‌های خوزستان، کرمان، بلوچستان، فارس، بوشهر و هرمزگان مهمترین استان‌های خرماخیز کشور هستند گفت: میوه خرما یک محصول باارزش در استان کرمان است و در مناطق شمال شرقی و جنوب شرقی استان کرمان (به غیر از مناطق جنوبی) بیش از ۲۷۰۰۰ هکتار سطح زیر کشت نخیلات می‌باشد.
بهاره دامن کشان، افزود: حدود ۱۷۰ هزار تن خرما در این مناطق تولید می‌شود و سهم ۱۵.۸ درصد از تولید کشور را به خود اختصاص داده است.
وی افزود: پس از رقم مضافتی ارقام کلوته، قصب، پرکو (شمسایی)، هلیله‌ای (بزمانی)، مرداسنگ و عبداللّهی از ارقام غالب خرما در استان کرمان هستند.
وی با بیان اینکه طی سال‌های گذشته کشورهای هند، امارات، ترکیه، پاکستان و آذربایجان بهترین بازارهای صادراتی خرمای رقم مضافتی بوده‌اند ادامه داد: توجه به فرآیند تولید و ارائه محصول با کیفیت توسط نخل‌کاران ایرانی، تضمین کننده تثبیت بازارهای فعلی و افزایش بازارهای جدید داخلی و خارجی خواهد بود.
وی افزود: یکی از معضلاتی که چند سال اخیر موجب دغدغه خاطر نخل کاران شده است، آفتاب سوختگی محصول خرما می‌باشد که نه تنها کیفیت بلکه عملکرد کمی آن را تحت تأثیر قرار داده است.
دامن کشان، با اشاره به اینکه میوه خرما پنج مرحله رشدی را طی می‌کند تا به تکامل می‌رسد گفت: این مراحل به ترتیب شامل حبابوک، کیمری، خلال (خارک)، رطب و خرما است و بیشترین خسارت آفتاب سوختگی در مرحله خلال اتفاق می‌افتد، زیرا بیشترین شدت تابش نور خورشید، بالاترین دما و کمترین میزان رطوبت نسبی در بسیاری مناطق خرماخیز استان کرمان مقارن با این مرحله از رشد میوه است.
وی تصریح کرد: میوه‌هایی که در مرحله خلال دچار آفتاب سوختگی می‌گردند، پوست آن‌ها دچار آسیب شده و در بسیاری از آن‌ها فرآیند رسیدن کامل نمی‌شود و اگر وارد مرحله رطب شوند کیفیت آن‌ها پایین خواهد بود.
وی افزود: جذب بیش از حد نور خورشید بزرگترین عامل در مرگ سلول و آفتاب سوختگی می‌باشد و به طور عمده آفتاب سوختگی در مناطقی رخ می‌دهد که دما و تعداد ساعات آفتابی در طول دوره رسیدن میوه زیاد است.
به گفته وی توجه به راهکارهایی که محصول را در مقابل شدت تابش نور خورشید حفظ کند، موجب افزایش کمی و کیفی محصول خواهد شد.
عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان گفت: در مناطقی که شدت تابش خورشید در مرحله خلال در محصول خرما بالاست و گرمای تجمعی در سطح میوه در این زمان افزایش زیادی دارد، شاید بهتر باشد که از توسعه کشت ارقام حساس به آفتاب سوختگی خودداری شود.
بهاره دامن کشان، افزود: چنانچه رقم خرمای جایگزین وجود ندارد، لازم است در خصوص کشت ارقام حساس مدیریت ویژه به منظور حفظ کیفیت و کمیت محصول اعمال گردد.
وی با بیان اینکه استفاده از انواع پوشش‌های خوشه در زمان مناسب یکی از مطمئن‌ترین راهکارهای مدیریتی جلوگیری از آفتاب سوختگی خرما می‌باشد افزود: کاربرد مواد منعکس‌کننده نور خورشید (کائولین)، مواد محافظت‌کننده (ژل آلوئه‌ورا)، توجه به آبیاری به موقع باغ، کاشت گیاهان پوششی (یونجه، سورگوم، حنا و وسمه) و استفاده از محصولات تجاری، می‌توانند در کاهش شدت آفتاب سوختگی محصول خرما مؤثر باشند.