خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: رزمایش بزرگ «اقیانوس ۲۰۲۴» (Ocean۲۰۲۴) یک قدرتنمایی جدی از سوی ارتش روسیه بود که نشان داد این ابرقدرت، با وجود همه فشارهای بین‌المللی، تا چه اندازه به این موضوع اهمیت می‌دهد که توان نظامی و آمادگی دفاعی نیروهایش را به رخ دشمنان بکشد. این رزمایش به فرماندهی الکساندر مویسف فرمانده کل نیروی دریایی روسیه انجام شد و با حضور ۹۰ هزار نفر نیروی نظامی، ۴۰۰ فروند ناو، زیردریایی و شناورهای پشتیبانی برای ناوگان کمکی، ۱۲۰ فروند هواپیما و بالگرد نیروی دریایی و ۷ هزار سلاح و تجهیزات نظامی، توجه جهانیان را به سوی خود جلب کرد.
یکی از ابعاد مهم سیاسی و بین‌المللی رزمایش «اقیانوس ۲۰۲۴»، مشارکت چین بود. رزمایش معنادار دو قدرت جهانی روسیه و چین، با وجود تحریم‌های بین‌المللی اعمال شده علیه مسکو، پیام‌های آشکاری برای ناتو و غرب دارد.
پیام روشن برای آمریکا و متحدانش
در شرایطی که روسیه همچنان درگیر جنگ با اوکراین و کشورهای حامی اوکراین است، وزارت دفاع چین، به شکل شفاف از روسیه اعلام پشتیبانی کرد و بخشی از نیروی دریایی و نیروی هوایی خود را در رزمایش اقیانوس ۲۰۲۴ شرکت داد. چین با استفاده از عبارت «متحد شمالی»، حضور در دریای ژاپن و دریای اُخُتسک را به عنوان نمونه روشنی از همراهی پکن و مسکو به نمایش گذاشت. در بیانیه وزارت دفاع چین به این مسأله اشاره شد که «همراهی و مشارکت در رزمایش دریایی، با هدف بهبود همکاری راهبردی بین دو کشور و تقویت پتانسیل آنها برای مقابله با تهدیدات مشترک امنیتی» صورت گرفته است.
این پنجمین بار است که ناوگان دریایی دو کشور در اقیانوس آرام با حضور در یک رزمایش مشترک، قدرت خود را به رخ آمریکا و دیگر اعضای ناتو می‌کشند؛ آن هم در شرایطی که در یک سال گذشته، بیش از هر زمان دیگری، آمریکا در جریان تحریک تایوان علیه چین، عملاً بنزین بر آتش ریخته و به دنبال ایجاد بلوا بوده است.
خبرگزاری نووستی در گزارش خود اعلام کرده که همکاری نیروی هوایی و نیروی دریایی چین و روسیه کاملاً موفقیت آمیز بوده و تمام اهداف رزمایش در آب‌های اقیانوس آرام و منجمد شمالی، دریای مدیترانه، دریای خزر و بالتیک محقق شده است. حضور ناوهای جنگی نیروهای دریایی روسیه و چین در «خلیج پتر کبیر» تصویری از همراهی دو ابرقدرت نظامی را به نمایش گذاشته که عملاً قدرت دریایی آمریکا را به چالش کشیده‌اند.
مکانیسم خاص چین برای حمایت از روسیه
چین در جریان اعمال تحریم‌ها و فشارهای بین‌المللی بر روسیه، چهار رویکرد جسورانه را به نمایش گذاشت:
اول؛ چین هیچگاه حاضر نشد از حمله روسیه به اوکراین انتقاد کند.
دوم؛ پکن همواره در مواضع رسمی خود؛ آمریکا و ناتو را به عنوان آتش بیار معرکه و عاملان تحریک روسیه، مقصر دانسته است.
سوم؛ اگرچه در جریان جنگ روسیه و اوکراین، چین سلاحی به ارتش تحت امر روسیه نفروخته و اهدا نکرده است اما همچنان در مقام یکی از مشتریان اصلی نفت و گاز روسیه، کاری کرده که روسیه برای تأمین اعتبارات جاری و هزینه‌های جنگ، با مشکل مواجه نشود.
چهارم؛ در شرایطی که به خواستِ آمریکا، کلیه کشورهای اروپایی و برخی از شرکای آسیایی آمریکا همچون ژاپن و کره جنوبی، از هر نظر روابط اقتصادی خود را با روسیه قطع کردند، اما چین در زمینه تأمین لوازم الکترونیکی – دیجیتالی و مصارف غیرنظامی، در کنار روسیه ماند و کالاهای مورد نیاز مسکو را تأمین کرد.
شکست هجمه تبلیغاتی آمریکا درباره تایوان
در چند ماه گذشته، آمریکا به منظور تحریف افکار عمومی از موضوع جنایات رژیم صهیونیستی در غزه و کرانه باختری و همچنین به منظور تضعیف چین و منزوی کردن روسیه در مقابل اوکراین، یک عملیات تبلیغاتی و رسانه‌ای گسترده را آغاز کرد. هدف نخست این عملیات روانی و رسانه‌ای، ایجاد رعب در پکن در مورد حمله احتمالی آمریکا بود. در همان روزها بود که نیکی هیلی، سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل در جریان سخنرانی در کنفرانس تایوان و تمرکز بر مسائل امنیتی در منطقه آسیا - اقیانوسیه اعلام کرد: «لازم است آمریکا تایوان را در عرصه بین‌المللی تقویت کند. ما نباید سکوت کنیم.»
در شرایطی که چین به عنوان یکی از اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل، مانع از عضویت تایوان در سازمان ملل شده و با وجود آنکه هیلی مدت‌ها در سازمان ملل کار کرده و به خوبی با مکانیسم اتخاذ تصمیمات آشنا است، اما وی در یک گاف دیپلماتیک، خواهان عضویت کامل تایوان در سازمان ملل شد. در همان کنفرانس، یوشیهیکو نودا نخست وزیر پیشین ژاپن نیز سخنان هیلی را تکرار کرد. همچنین لای چینگ ته، رئیس تایوان، چین را به تلاش مضاعف برای تغییر نظم جهانی متهم کرده و رزمایش‌های چین در تنگه تایوان و رزمایش‌های مشترک دریایی و هوایی با روسیه در دریای چین جنوبی، پاسیفیک غربی و دریای ژاپن را خطرناک دانست. همه این مواضع و اظهارات مشابه، تکمیل کننده این پازل است که همراهی سیاسی و نظامی چین و روسیه، علاوه بر موضوع تایوان و دریای ژاپن، بر کل معادلات دفاعی و سیاسی مرتبط با اقیانوس آرام تأثیر گذاشته و آمریکا و ناتو را نگران کرده است.
در پایان باید گفت که رزمایش مشترک چین و روسیه در دریای ژاپن، یکی از ابعاد تعمیق همکاری نظامی پکن و مسکو را به نمایش گذاشته و نشان دهنده تقویت شراکت استراتژیک آنها برای پاسخ به تهدیدات امنیتی بالقوه است. یکی دیگر از ابعاد مهم همراهی چین و روسیه، افزایش توان مقابله با تنش‌های منطقه‌ای است چرا که در بحبوحه افزایش تنش‌ها و تهدیدهای بالقوه در منطقه آسیا و اقیانوسیه، تمرین‌های مشترک نشان دهنده تعهد چین و روسیه به حفظ صلح و ثبات در این منطقه است. با انجام مانورهای مشترک دریایی و هوایی، دو کشور می‌توانند قابلیت همکاری و هماهنگی خود را بهبود بخشند.
از منظر نتایج ژئوپلیتیکی نیز باید گفت که این نوع رزمایش‌ها به طور بالقوه بر موازنه قدرت منطقه‌ای تأثیر می‌گذارند و دشمنان را از انجام اقدامات تهاجمی باز می‌دارند و به عنوان یک عامل بازدارنده بالقوه در برابر تهدیدهای بالقوه در منطقه آسیا و اقیانوسیه عمل می‌کنند. دریای ژاپن یک مسیر دریایی حیاتی برای تجارت بین‌المللی است که شرق آسیا و اقیانوس آرام را به اروپا و قاره آمریکا متصل می‌کند. چین و روسیه با نشان دادن توانایی‌های دریایی خود بر توانایی خود در حفاظت از مسیرهای تجاری و تضمین امنیت تجارت دریایی تاکید کرده و در عین حال، آخرین فناوری‌ها و سخت‌افزار نظامی خود را به نمایش گذاشته و آزمایش کردند.