تاریخ انتشار: ۱ مهر ۱۴۰۳ - ۱۳:۱۵

یک کارشناس سلامت و رسانه، در نوشتاری به ابعاد مختلف خودکشی در بین جامعه پزشکی پرداخت.

به گزارش خبرگزاری مهر، کیانوش جهانپور نوشت: مدت‌ها است خودکشی در میان پزشکان به ویژه پزشکان جوان ایرانی و رزیدنت‌ها بحث انگیز شده، اما همزمان هشدارها در خصوص نوع اطلاع رسانی و دامن زدن به این عناوین خبری، رغبت به پرداختن و نوشتن مبسوط در این موضوع را تا حد زیادی با احتیاط مواجه می‌کند.

به هر حال، مطالعات نشان می‌دهد در بسیاری از جوامع، احتمال مرگ پزشکان در اثر خودکشی بیشتر از جمعیت عمومی و حتی افرادی با سطح آموزش آکادمیک مشابه است که پزشک نیستند.

میزان مرگ و میر ناشی از خودکشی نیز ظاهراً در بین پزشکان زن و مرد تقریباً یکسان است ولی پزشکان زن بیشتر از مردان در معرض خطر اقدام به خودکشی هستند، اگرچه در سال‌های اخیر حداقل حسب ظاهر در ایران ما چنین نیست و اغلب خودکشی‌های منجر به فوت در پزشکان جوان ایرانی در خانم‌ها گزارش شده است که در جای خود قابل بحث و بررسی و مداقه بسیار است.

اقدام به خودکشی در میان زنان پزشک بیش از ۲۵۰ درصد و در میان مردان حدود ۷۰ درصد بیشتر از جمعیت عمومی گزارش شده است، ارقامی که البته در جوامع مختلف، بازه‌های زمانی و گزارش‌ها، متفاوت است.

در ایالات متحده آمریکا، تخمین زده می‌شود که سالانه ۳۰۰ تا ۴۰۰ پزشک بر اثر خودکشی جان خود را از دست می‌دهند که این میزان ۲۸ تا ۴۰ در هر ۱۰۰ هزار یا بیش از دو برابر جمعیت عمومی است.

در گزارش خودکشی پزشکان Medscape در سال ۲۰۲۳، ۹ درصد از پزشکان مرد آمریکایی و ۱۱ درصد از پزشکان زن آمریکایی، افکار خودکشی داشتند. همچنین یک مطالعه روی دستیاران پزشکی در ایالات متحده از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۴ نشان داد که خودکشی یکی از علل اصلی مرگ و میر در این جمعیت است.

به هر روی معضل خودکشی در میان پزشکان اگرچه خاص کشور ما نیست اما در سال‌های اخیر بیش از پیش به چشم آمده و احتمالاً روند افزایشی نیز یافته است، قاعدتاً همه علل و عوامل آن و شدت و مدت آنها میان جوامع مختلف قابل تعمیم یکجا نیست و این آسیب و پدیده اجتماعی باید در ایران جداگانه مورد بررسی و علاج قرار گیرد، اما خیلی ساده باید گفت پزشکان هم انسان هستند. آنها هم از افسردگی، اضطراب، فرسودگی شغلی رنج می‌برند - همه همان مشکلات سلامت روانی که افراد دیگر با آن مواجه هستند. در واقع، آنها گاهی اوقات بیشتر هم رنج می‌برند.

یک متاآنالیز، میزان افسردگی را در بین دستیاران پزشکی ۲۹ درصد تخمین زده است، در حالی که این میزان در بین غیر پزشکان ۸ درصد گزارش شده بود.

جدیدترین داده‌های دفتر آمار ملی نشان می‌دهد که تنها در بریتانیا، ۷۲ متخصص پزشکی (از جمله پزشکان، پرستاران، متخصصان درمان، دندانپزشکان و ماماها) در سال ۲۰۲۰ جان خود را در اثر خودکشی از دست داده‌اند که بیش از یک نفر در هفته است!

در هند، مطالعه‌ای با عنوان «مرگ‌های خودکشی در میان دانشجویان پزشکی، ساکنان و پزشکان در هند در طول یک دهه (۲۰۱۰-۲۰۱۹)» - اولین مطالعه در نوع خود که در سال ۲۰۲۱ منتشر شد، نشان داد که در مجموع ۳۵۸ مورد مرگ ناشی از خودکشی بوده است؛ در این دوره در بین دانشجویان پزشکی (۱۲۵)، دستیاران (۱۰۵) و پزشکان (۱۲۸) مورد.

تخصص‌های پزشک مرتبط با خطر بالاتر خودکشی نیز شامل روانپزشک و بیهوشی، رادیولوژی، طب فیزیکی و پزشکی توانبخشی، بهداشت و پزشکی اجتماعی و طب عمومی گزارش شده است البته برخی مطالعات نیز هیچ تفاوتی بین تخصص‌ها گزارش نکرده است.

تقریباً در همه مطالعات و گزارش‌ها افسردگی یکی از شایع‌ترین عوامل مرتبط با خودکشی پزشکان است. ۱۳.۸ درصد از پزشکانی که علائم افسردگی داشتند، افکار خودکشی را گزارش کرده اند در حالی که فقط ۱.۴ درصد از پزشکان بدون علائم افسردگی چنین افکاری داشته‌اند.

مطالعات نشان داده که مشاغل خاصی نسبت به سایر صنایع و کسب و کارها استرس زاتر هستند. مطالعه‌ای در مجله بین‌المللی مدیریت استرس نشان داد که کارکنان مراقبت‌های بهداشتی و مددکاران اجتماعی سطوح بالاتری از استرس را نسبت به کارگران دیگر حرفه‌ها تجربه می‌کنند.

بسیاری از مطالعات همچنین حاکی است در پزشکان زن خطر خودکشی "به طور قابل توجهی بالاتر" از جمعیت عمومی است در حالی که مطابق برخی گزارش‌ها در ایالات متحده، در دندانپزشکان مرد، خطر خودکشی به نحو معناداری بیشتر از دندانپزشکان زن بوده است.

در یک مطالعه ملی در آمریکا، محققان دانشکده پزشکی سن دیگو دانشگاه کالیفرنیا و بخش پرستاری UC San Diego Health دریافتند که پرستاران مرد و زن نیز نسبت به جمعیت عمومی بیشتر در معرض خطر خودکشی هستند.

به هر حال فارغ از علل و عوامل مستعد کننده، اکثر افرادی که دست به خودکشی می‌زنند، دارای یک اختلال روانی قابل تشخیص هستند. معمولاً یک اختلال افسردگی یا یک اختلال مصرف مواد یا آنورکسیا و…، همچنین می‌دانیم پزشکان یکی از بالاترین نرخ‌های خودکشی را در بین هر حرفه‌ای دارند.